Παιδί. Μια λέξη που γεμίζει το στόμα σου σαν αλμυρό μέλι. Το λες και νιώθεις αμέσως την ξενοιασιά που αποπνέει, αλλά και την ευθύνη, το άγχος που έχεις ως ενήλικας γενικά ή ως γονέας ειδικά. Το «παιδί» είναι ό, τι πιο κοινό έχουμε ΟΛΟΙ οι άνθρωποι στον πλανήτη Γη, ακόμα και με τους ορκισμένους οχτρούς μας. Είναι ό, τι πιο ίδιο μας ενώνει μετά το γεγονός ότι είμαστε άνθρωποι. Όλοι περνάνε από τη φάση αυτή. Γέρος μπορεί να μη φτάσεις, αλλά παιδί, έστω και για μία ημέρα, θα προλάβεις να είσαι.
Γιατί όμως τόσο συγκίνηση με το καθετί που σχετίζεται με το παιδί; Γιατί τόσο άγχος μη μας πάθει κάτι; Γιατί περισσότερος ο θρήνος όταν κάτι τραγικό βρίσκει ένα παιδί από ό, τι έναν ενήλικα; Γιατί ο θρήνος –μάλιστα– είναι αντιστρόφως ανάλογος με την ηλικία; Κι ύστερα, σαν γίνεις γονιός, χάνεις μια για πάντα την ξενοιασιά. Είναι σαν, με το που γεννιέται ο απόγονός σου, να ξεκρεμάς το μενταγιόν της ανεμελιάς που κληρονόμησες εσύ από τους γονείς σου και να χρίζεις τον νέο διάδοχο με αυτό τον μαγικό εξοπλισμό σε μια τελετή παράδοσης-παραλαβής άνευ όρων. Γιατί όμως όλα αυτά; Φοβόμαστε την απώλεια ενός παιδιού γιατί θεωρούμε αφύσικο να διακόπτεται η ζωή του νέου πριν από του γέρου; Φοβόμαστε τη στενοχώρια ενός παιδιού γιατί δε θα έχουμε την εύνοιά του; Δεν μπορεί, κάτι θα υπάρχει στα υπόγεια του εγωισμού του Ανθρώπου και ανησυχεί έτσι για το Παιδί. Κάποιο υπαρξιακό σύμπλεγμα θα μας επιβάλλει να θέλουμε τα παιδιά μας να είναι καλά.
Προσωπικά, δεν πιστεύω ότι η ανθρωπότητα είναι παιδοκεντρική. Δεν πιστεύω ότι ο κόσμος είναι για τα παιδιά πλασμένος· αντιθέτως, μάλιστα, πιστεύω πως ο κόσμος των μεγάλων αντιμάχεται αυτόν των παιδιών. Στην Ασία, για παράδειγμα, τα παιδιά κακοποιούνται στα εργοστάσια για να φοράμε εμείς λινά παντελόνια στις καλοκαιρινές μας βόλτες. Στενοχωριόμαστε, νιώθουμε τύψεις και θλίψεις σαν δούμε κάποιο ντοκιμαντέρ για την παιδική εργασία, αλλά ξεχνιόμαστε εύκολα μόλις σκάσουν οι εκπτώσεις. Στην Αφρική, τα παιδιά χώνονται μέσα στις λάσπες και στα ορυχεία για να βρουν κοβάλτιο, σημαντικό συστατικό για τα κινητά τηλέφωνα μας. Στη Δύση πάλι επιτρέπεται το έτοιμο φαγητό, η υπερβολική ζάχαρη, οι χρωστικές και τα συντηρητικά στα τρόφιμα, παρότι επίσημα οι ιατρικές εταιρείες μιλούν για junk food. Θεωρούμε ότι απαγορεύεται να αγοράσει ανήλικος τσιγάρα και αλκοόλ (αν και στην Ελλάδα ποιος περιπτεράς θα το αποτρέψει;), αλλά επιτρέπεται να τους αγοράζουμε εμείς οι ίδιοι οι γονείς burger. Και ενώ στα τσιγάρα υπάρχει προειδοποίηση ότι προκαλούν καρκίνο, στα σφολιατοειδή, στα σακουλάκια από τα σουβλάκια, στα burgerάδικα, δεν αναγράφεται πουθενά κάτι σχετικό με όσα αρνητικά συνδέονται με αυτά. Στην Αμερική, τα παιδιά μπορούν να έχουν όπλα και να αλληλοσκοτώνονται. Στην Αθήνα, το καυσαέριο αναπνέεται από τους παιδικούς πνεύμονες, αλλά είναι κάτι σαν αναγκαίο κακό. Κανείς δεν προβληματίζεται ιδιαίτερα. Ακόμα, δεν υπάρχουν παντού δρόμοι για καρότσια, στα βρεφικά καταστήματα πωλούνται κανονικότατα πάντες για τις κούνιες, σφήνες και ό, τι άλλο έχει ενοχοποιηθεί επισημότατα από την παιδιατρική επιστήμη για το Σύνδρομο Αιφνιδίου Βρεφικού Θανάτου. Δίπλα στα βρεφικά καθίσματα πωλούνται, επίσης, και οι στράτες, αυτές που επίσης έχουν καταργηθεί από τις συστάσεις της σύγχρονης παιδιατρικής και σχετίζονται με πολλά ατυχήματα και μετέπειτα διαταραχές στη βάδιση.
Κι όμως… Όλα επιτρέπονται στον βωμό του χρήματος. Πολλή αγάπη για τα παιδιά, έτσι; Και μετά, καθώς το βρέφος μεγαλώνει και γίνεται παιδί, καβαλά και τη θέση του συνοδηγού ή άντε στο πίσω κάθισμα χωρίς ζώνη· και αυτό είναι επίσης ένα δείγμα αγάπης… Στο πλαίσιο αυτής της αγάπης, όποιος θέλει να πλουτίσει μπορεί απλά να επενδύσει στα παιδιά, πουλώντας είτε παιχνίδια, είτε γκατζετάκια, είτε υγεία, είτε «λογοτεχνία», είτε «ψυχαγωγία». Λέγεται ότι το παιδί είναι η πιο καλή επένδυση για την κοινωνία… Αλλά δυστυχώς είναι η πιο καλή επένδυση και για την τσέπη των ενηλίκων… Αυτό μάλιστα το εφάρμοσαν πρώτοι οι μαιευτήρες, που ιατρικοποίησαν το φυσιολογικό και θεωρούν ότι πρέπει η γέννηση ενός μωρού να πληρώνεται και μάλιστα αδρά. Και ενώ οι εγκυμονούσες ψάχνουν παντού για το κορυφαίο όνομα στο χώρο της μαιευτικής για να τις παρακολουθεί, ακόμα κι αν χρειαστεί να διανύουν χιλιόμετρα για τον συναντήσουν, όταν αποκτήσουν παιδί ρωτάνε στη γειτονιά για τον γιατρό που θα παρακολουθεί τα επόμενα 16 έτη το τέκνο τους. Όσοι παιδίατροι έχουν εργαστεί σε γενικά νοσοκομεία (όχι δηλαδή σε νοσοκομεία παίδων), έχουν νιώσει καλά στο πετσί τους ότι το παιδιατρικό τμήμα είναι πάντα εκείνο που χαίρει της λιγότερης προσοχής και εκτίμησης από την εκάστοτε διοίκηση. Ποτέ δεν αποτέλεσε προτεραιότητα του ΕΣΥ ο παιδιατρικός χώρος…
Αυτός είναι ο κόσμος των μεγάλων που αγαπούν τα παιδιά. Αυτός που τα βάζει να αναπνέουν τους ρύπους, που ρισκάρει τη ζωή τους στον δρόμο, που δεν φωνάζει για πόλεις πιο φιλικές στα παιδιά, αλλά μόνο για τις συντάξεις και τους φόρους. Αυτός που ντύνεται με υφάσματα πάνω στα οποία έχουν πέσει τα νυσταγμένα κεφάλια κάποιων πεντάχρονων στα εργοστάσια της Ταϊβάν… Τελικά μήπως είμαστε απλά εγωιστές και δεν τα αγαπάμε και τόσο (όσο μας αρέσει να πιστεύουμε) τα παιδιά;
Ο Ιορδάνης Παπαδόπουλος MD, PhD, είναι Επιμελητής Β΄ Παιδιατρικής ΓΝ Σύρου, iordanispapado@hotmail.com, Facebook: μικρο σονοκομειο