Δείτε πώς πρέπει να οργανώσετε τις νέες συνήθειές σας και μάθετε όλα όσα πρέπει να κάνετε και να μην κάνετε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας.

Έχετε καθυστέρηση; Καταρχάς, κάντε ένα τεστ εγκυμοσύνης! Εάν αυτό είναι θετικό, τότε….

• Κλείστε ραντεβού για να δείτε τη μαία ή τη/τον γιατρό σας, ώστε να αρχίσει η προγεννητική φροντίδα σας.
• Μείνετε δραστήριες ή ξεκινήστε να ασκείστε (εφόσον το επιτρέπει η/ο γιατρός σας).
• Πάρτε φολικό οξύ, σύμφωνα με τις οδηγίες της/του γιατρού σας.
• Εάν καπνίζετε, τώρα είναι η καταλληλότερη ώρα για να ζητήστε βοήθεια για να σταματήσετε.
• Κανονίστε ραντεβού με τον οδοντίατρό σας.
• Μάθετε για τα δικαιώματά σας στην εργασία σας (άδεια μητρότητας, άδεια λοχείας, αποζημιώσεις κ.ά)
• Διατηρήστε μια ισορροπημένη διατροφή. Αν δυσκολεύεστε, συμβουλευτείτε μία/έναν διατροφολόγο.
• Μπορείτε να βάψετε τα μαλλιά σας, κάνοντας ανταύγειες ή φυτική βαφή μετά τις πρώτες 12 εβδομάδες..
• Μπορείτε να βάψετε τα νύχια σας είτε με απλό είτε με ημιμόνιμο βερνίκι. Αποφύγετε το ημιμόνιμο μανικιούρ και πεντικιούρ κατά τις τελευταίες εβδομάδες της κύησης.
• Ενυδατώστε το δέρμα σας από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες με τη χρήση κάποιας κρέμας ή με φυτικά έλαια, όπως αμυγδαλέλαιο ή λάδι αβοκάντο.
• Επιλέξτε άνετα ρούχα και παπούτσια.
• Φροντίστε να πλένετε και να σιδερώνετε καλά τα εσώρουχά σας.
• Αποφύγετε την επαφή με γάτες. Σε περίπτωση που έχετε γάτα στο σπίτι, συνεννοηθείτε με τη/τον γυναικολόγο σας για τις απαραίτητες τακτικές εξετάσεις.
• Εάν είστε έγκυος κατά την περίοδο του χειμώνα, μην έρχεστε σε επαφή με πολύ κόσμο σε κλειστούς χώρους, ώστε να αποφύγετε τις ιώσεις.
• Να είστε τυπικές με τα ραντεβού σας στη/στον γυναικολόγο σας.
• Μην αμελείτε να λαμβάνετε συστηματικά τα φάρμακα που σας έχουν δώσει.
• Μπορείτε να έχετε σεξουαλικές επαφές εφόσον δεν σας έχει δώσει άλλη οδηγία η/ο γιατρός σας.

Και με το φαγητό;

Επιλέξτε και διατηρήστε μία ισορροπημένη διατροφή με στόχο την πρόσληψη βιταμινών που θα ωφελήσουν τόσο εσάς όσο και το μωρό σας. Τα περισσότερα τρόφιμα και ποτά είναι ασφαλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Υπάρχουν, όμως, ορισμένα που πρέπει να προσέχετε ή να αποφεύγετε. Συγκεκριμένα:

Γαλακτοκομικά προϊόντα

Μπορείτε να καταναλώσετε:

• Όλα τα σκληρά τυριά, όπως cheddar, stilton και παρμεζάνα.
• Τα μαλακά παστεριωμένα τυριά, όπως cottage, μοτσαρέλα, φέτα, τυρί κρέμα, paneer, ρικότα, χαλούμι, κατσικίσιο χωρίς λευκή επίστρωση στο εξωτερικό (φλοιό) και επεξεργασμένα τυριά.
• Καλά μαγειρεμένα μαλακά μη παστεριωμένα τυριά, αφού να βράσουν στον ατμό.
• Καλά μαγειρεμένα μαλακά τυριά με λευκή επίστρωση στο εξωτερικό, αφού βράσουν στον ατμό.
• Καλά μαγειρεμένα μαλακά μπλε τυριά, αφού βράσουν στον ατμό.
• Παστεριωμένο γάλα, γιαούρτι, κρέμα και παγωτό.

Τι να αποφύγετε και γιατί:

• Τα μαλακά τυριά ωριμασμένα με μούχλα, με λευκή επίστρωση στο εξωτερικό, όπως brie, camembert και chèvre (εκτός αν μαγειρευτούν μέχρι να ζεσταθούν στον ατμό).
• Τα απαλά μπλε τυριά, όπως μπλε της Δανίας, gorgonzola και roquefort (εκτός αν μαγειρευτούν μέχρι να ζεσταθούν στον ατμό).
• Οποιοδήποτε μη παστεριωμένο αγελαδινό, κατσικίσιο ή πρόβειο γάλα.
• Οποιεσδήποτε τροφές από μη παστεριωμένο γάλα, όπως μαλακό κατσικίσιο τυρί.

Τα μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα ενδέχεται να περιέχουν λιστέρια. Αυτό το βακτήριο μπορεί να προκαλέσει λιστερίωση. Υπάρχει μια μικρή πιθανότητα η λοίμωξη αυτή να οδηγήσει σε αποβολή ή να αρρωστήσει το νεογέννητο μωρό. Τα μαλακά τυριά με λευκή επίστρωση στο εξωτερικό έχουν περισσότερη υγρασία, κάτι που μπορεί να διευκολύνει την ανάπτυξη βακτηρίων.

Κρέας και πουλερικά

Μπορείτε να καταναλώσετε:

• Κρέατα όπως κοτόπουλο, χοιρινό και βόειο, αρκεί να είναι καλά μαγειρεμένα, χωρίς ίχνος ροζ ή αίματος. Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικές με τα πουλερικά, το χοιρινό, τα λουκάνικα και τα μπιφτέκια.
• Κρύα, προσυσκευασμένα κρέατα, όπως ζαμπόν και κοτόπουλο.

Τι να προσέχετε:

• Τα κρύα αλλαντικά όπως σαλάμι, πεπερόνι, chorizo και προσούτο (εκτός αν μαγειρευτούν καλά).

Τι να αποφύγετε και γιατί:

• Το ωμό ή άψητο κρέας.
• Τα προϊόντα ήπατος.
• Όλους τους τύπους πατέ ‒συμπεριλαμβανομένου του χορτοφαγικού πατέ.
• Τα κρέατα θηράματος, όπως χήνες, πέρδικες ή φασιανούς.

Εάν καταναλώσετε ωμό ή ελάχιστα μαγειρεμένο κρέας, υπάρχει μικρός κίνδυνος τοξοπλάσμωσης, που μπορεί να προκαλέσει αποβολή. Αυτό συμβαίνει διότι τα ωμά κρέατα μπορεί να περιέχουν ίχνη παρασίτων τα οποία προκαλούν τοξοπλάσμωση. Τα προϊόντα του ήπατος (συκώτι) περιέχουν πολλή βιταμίνη Α, κάτι που ενδέχεται να είναι επιβλαβές για ένα έμβρυο.

Αβγά

Μπορείτε να καταναλώσετε:

• Καλά μαγειρεμένα, μέχρι να είναι στερεά, αβγά.

Τι να αποφύγετε και γιατί:

• Ωμά ή μερικώς μαγειρεμένα αβγά.
• Αβγά πάπιας, χήνας ή ορτυκιού, εκτός εάν μαγειρευτούν καλά μέχρι τα ασπράδια και οι κρόκοι να είναι στερεά.

Τα αβγά, αν δεν μαγειρευτούν καλά, είναι πιθανό να έχουν σαλμονέλα. Η σαλμονέλα είναι μεν απίθανο να βλάψει το έμβρυο, μπορεί ωστόσο να προκαλέσει σε εσάς τροφική δηλητηρίαση.

Ψάρι

Μπορείτε να καταναλώσετε:

• Μαγειρεμένα ψάρια και θαλασσινά.
• Καπνιστό ψάρι, όπως σολομό και πέστροφα.
• Ωμό ή ελαφρώς μαγειρεμένο ψάρι σε sushi, εάν το ψάρι έχει πρώτα καταψυχθεί.
• Μαγειρεμένα οστρακοειδή, όπως μύδια, αστακό, καβούρια, γαρίδες και χτένια. (Αποφεύγουμε του εστιατορίου αφού δε ξέρουμε πόσο καλά τα έχουν μαγειρέψει).
• Κρύες, προμαγειρεμένες γαρίδες.

Τι να περιορίσετε:

• Δεν πρέπει να τρώτε περισσότερες από 2 μερίδες την εβδομάδα λιπαρών ψαριών (π.χ. σολομό, πέστροφα, σκουμπρί ή ρέγκα). Ιδανικά αποφεύγετε τις κονσέρβες.
• Ο τόνος δεν υπολογίζεται ως λιπαρό ψάρι. Όμως, δεν πρέπει να τρώτε περισσότερες από 2 μπριζόλες τόνου (περίπου 140 γραμμάρια μαγειρεμένα ή 170 γραμμάρια ωμά) ή 4 μεσαίου μεγέθους κουτιά τόνου (περίπου 140 γραμμάρια όταν στραγγίζονται) την εβδομάδα.

Τι να αποφύγετε και γιατί:

• Τον ξιφία
• Τον καρχαρία
• Τα ωμά οστρακοειδή

Πρέπει να περιορίσετε τον τόνο, επειδή έχει περισσότερο υδράργυρο σε σχέση με άλλα ψάρια, που μπορεί να αποδειχτεί επιβλαβής για το αγέννητο μωρό σας. Πρέπει να περιορίσετε τα λιπαρά ψάρια επειδή πιθανόν έχουν τοξίνες, επίσης επιβλαβείς για το έμβρυο. Θα πρέπει να αποφεύγετε τα ωμά οστρακοειδή, γιατί μπορεί να περιέχουν βακτήρια, ιούς ή τοξίνες και ενδέχεται να προκαλέσουν τροφική δηλητηρίαση, κάτι που θέλουμε ‒προφανώς‒ να αποφύγουμε στη διάρκεια μιας εγκυμοσύνης.

Άλλα τρόφιμα και ποτά

Καφεΐνη

Μπορείτε να λαμβάνετε καφεΐνη, αλλά όχι περισσότερο από 200 mg την ημέρα. Συγκεκριμένα:

• 100 mg σε μια κούπα στιγμιαίου καφέ.
• 140 mg σε μια κούπα καφέ φίλτρου.
• 75 mg σε μια κούπα τσαγιού (το πράσινο τσάι μπορεί να έχει την ίδια ποσότητα καφεΐνης με το κανονικό τσάι).

Αλκοόλ

Οι ειδικοί εξακολουθούν να μην είναι σίγουροι για το πόσο αλκοόλ είναι απολύτως ασφαλές να πίνετε όσο είστε έγκυος, οπότε η καλύτερη προσέγγιση είναι να μην πίνετε καθόλου, για να περιορίσετε τους κινδύνους στο ελάχιστο. Το ποτό κατά την εγκυμοσύνη μπορεί να οδηγήσει το μωρό σε μακροχρόνιες βλάβες. Όσο περισσότερο πίνετε, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος.

Το αλκοόλ περνά από το αίμα σας, μέσω του πλακούντα, και στο έμβρυο. Το συκώτι του είναι ένα από τα τελευταία όργανα που αναπτύσσονται και δεν ωριμάζει μέχρι τα τελευταία στάδια της εγκυμοσύνης. Το έμβρυο, λοιπόν, δεν μπορεί να επεξεργαστεί το αλκοόλ όπως εσείς και η υπερβολική έκθεση σε αυτό μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την ανάπτυξή του. Η κατανάλωση αλκοόλ, ειδικά κατά τους πρώτους 3 μήνες της εγκυμοσύνης, αυξάνει τον κίνδυνο αποβολής και πρόωρου τοκετού, ενώ εξαιτίας της ενδέχεται το μωρό να έχει χαμηλό βάρος κατά τη γέννηση.

Οι κίνδυνοι είναι αναλογικά μεγαλύτεροι όσο περισσότερο πίνετε. Για παράδειγμα, η μεγάλη κατανάλωση σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να προκαλέσει στο μωρό μια σοβαρή κατάσταση που ονομάζεται εμβρυϊκό αλκοολικό σύνδρομο (Fetal Alcohol Syndrome). Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• κακή ανάπτυξη
• ξεχωριστά χαρακτηριστικά του προσώπου και
• προβλήματα μάθησης και συμπεριφοράς.

Η απόλυτη αποφυγή του αλκοόλ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν είναι τόσο δύσκολη όσο νομίζετε. Μάλιστα, σε πολλές γυναίκες δεν αρέσει πλέον καν η γεύση του από την πρώτη στιγμή που μείνουν έγκυες. Αν ανακαλύψετε ότι είστε έγκυος, αφού είχατε ήδη πιει αλκοόλ τις πρώτες εβδομάδες, θα πρέπει να αποφύγετε εντελώς την περαιτέρω κατανάλωσή του.

Φρούτα, λαχανικά και σαλάτες

Να είστε προσεκτικές με φρούτα, λαχανικά και σαλάτες, καθώς μπορεί να έχουν πάνω τους χώμα, που μπορεί να σας βλάψει. Φροντίστε να πλένετε καλά όλα τα φρούτα, τα λαχανικά και τα συστατικά της σαλάτας και ιδανικά αποφύγετέ τες αν τρώτε εκτός σπιτιού, καθώς δεν γνωρίζετε τη διαδικασία προετοιμασίας τους.

Φιστίκια

Δεν χρειάζεται να αποφεύγετε  την κατανάλωση φιστικιών όταν είστε έγκυος, παρά μόνο εάν σας έχει συμβουλέψει διαφορετικά ένας επαγγελματίας υγείας ή εάν έχετε σχετικές αλλεργίες.

Βιταμίνες

Μην πάρετε χωρίς καθοδήγηση συμπληρώματα πολλαπλών βιταμινών υψηλής δόσης ή συμπληρώματα που εμπεριέχουν βιταμίνη Α. Ακολουθήστε τις οδηγίες της/του γυναικολόγου σας.

Μπορεί η περίοδος της εγκυμοσύνης να μοιάζει γεμάτη από οδηγίες και «κανόνες», στην πραγματικότητα όμως είναι μια ευκαιρία να επανεξετάσετε τις επιλογές σας και να επιλέξετε τις καλύτερες για το διάστημα που κυοφορείτε. Η/ο γυναικολόγος σας είναι πάντα στο πλευρό σας για να λύσετε τυχόν απορίες και να φτάσετε έτσι, μητέρα και μωρό, υγιείς μέχρι τη γέννηση!

Η Κατερίνα Ζαρίμη είναι μαία και η Στέλλα Ροΐδη μαιευτήρας-γυναικολόγος. Θα τις βρείτε στο www.roidi.gr