H Τασούλα Επτακοίλη μού ήταν γνωστή σαν όνομα από τότε που ήμουν ακόμα μαθήτρια λυκείου. Από τις πολύ καλύτερες εποχές των media, από τότε που άκουγα ολημερίς κι ολονυχτίς Μελωδία και που περίμενα πώς και πώς να κυκλοφορήσει το καινούργιο τεύχος του περιοδικού Μετρό για να το «καταβροχθίσω». Έπειτα, φοιτήτρια πλέον, τη συνάντησα στις σελίδες της Καθημερινής. Κάποια χρόνια αργότερα τη βρήκα και στο διαδίκτυο, όπου συνεχίζω να την διαβάζω. Κι ύστερα, τη γνώρισα κι από κοντά, χάρη στις φιλόξενες εκδόσεις Πατάκη, σε μια από τις συνάξεις τους για συγγραφείς και δημοσιογράφους. Εκείνη δε, βρισκόταν εκεί με διπλή –πλέον- ιδιότητα. Τα λόγια της και τα κείμενά της πάντα με γοήτευαν. Και να που ήρθε η στιγμή να τη γνωρίσουν και τα παιδιά μου, μέσα από τα εικονογραφημένα βιβλία της «Ο Γουργούρης» και «Ο Γκάρης». Και να γοητευτούν κι αυτά με τη σειρά τους. Με αφορμή, λοιπόν, την κυκλοφορία του «Γκάρη» από τις εκδόσεις Πατάκη βρεθήκαμε για άλλη μια φορά με την Τασούλα και μιλήσαμε για παραμύθια και για παιδιά και για ζώα και για συναισθήματα και για λογοτεχνία…
Ποιο είναι το πρώτο παραμύθι που θυμάστε;
Το πρώτο παραμύθι που θυμάμαι από τα παιδικά μου χρόνια είναι «Ο Ανδροκλής και το λιοντάρι» του Αισώπου το οποίο μου είχε διαβάσει η γιαγιά μου όταν ήμουν περίπου τριών ετών και που, μέχρι να μάθω ανάγνωση, μου το είχε διαβάσει αμέτρητες φορές. Ο παππούς μου προτιμούσε να αυτοσχεδιάζει. Μου αφηγούνταν το «Σταχτοπιτουρί» (!), μια δική του εκδοχή της «Σταχτοπούτας».
Τι σας έκανε να αποφασίσετε να γράψετε για παιδιά;
Δεν ξεκίνησα να γράφω έχοντας εξαρχής στο μυαλό μου ότι θα απευθυνθώ στα παιδιά. Έτσι γίνεται συνήθως: στο μυαλό μου γεννιούνται ιστορίες, τις γράφω και μετά σκέφτομαι ποιες ηλικίες αναγνωστών, ενδεχομένως, αφορούν περισσότερο.
Μετά τον «Γουργούρη», «Ο Γκάρης». Το δεύτερο παιδικό βιβλίο σας έχει και αυτό ως ήρωα ένα ζώο. Τι επιδιώκετε βάζοντας μια γάτα, έναν γάιδαρο (αλλά και άλλα ζώα τριγύρω τους) στη θέση του πρωταγωνιστή σας; Τι κοινό έχουν οι δυο αυτές λογοτεχνικές σας -επιτρέψτε μου την αδόκιμη μάλλον έκφραση- περσόνες;
Μου αρέσει ο κόσμος των ζώων, τον βρίσκω συναρπαστικό. Μέσα από τις περιπέτειές τους μιλώ στα παιδιά για καταστάσεις που θα συναντήσουν και στον κόσμο των ανθρώπων. Όσο για τα κοινά χαρακτηριστικά που έχουν αυτές οι δύο περσόνες, ο Γουργούρης και ο Γκάρης; Είναι η ευφυΐα αλλά και η υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη.
Βιβλία με γάτες ναι, υπάρχουν αρκετά! Όμως βιβλία με πρωταγωνιστές… γαϊδάρους σπανίζουν. Πώς σας ήρθε η ιδέα; Γιατί δώσατε φωνή σε αυτό το ζώο; Τι ξέρετε για τους γαϊδάρους που δεν το ξέρουμε εμείς;
Πριν από έναν χρόνο, σε ένα κατάστημα παιχνιδιών, το μάτι μου έπεσε σε ένα επιτραπέζιο. «Μην είσαι γάιδαρος!» ονομάζεται. Ο παίκτης που χάνει, υποτίθεται ότι μεταμορφώνεται σε γάιδαρο – αυτή είναι η τιμωρία του. Θύμωσα. Θυμήθηκα τη Ριρίκα, τη γαϊδουρίτσα του παππού μου του Νικόλα, στη Σάμο. Ήταν υπέροχο ζώο. Υπηρέτησε πιστά τον παππού και τη γιαγιά μου, μέχρι το θάνατό τους. Γιατί να είναι τιμωρία να είσαι γαϊδούρι; Λίγες μέρες μετά, αποφάσισα να γράψω τον «Γκάρη». Ξεκινώντας, όμως, συνειδητοποίησα πόσο λίγα πράγματα ήξερα για τα γαϊδούρια. Άρχισα, λοιπόν, να μελετώ. Εφοδιάστηκα με διάφορα βιβλία και άρχισα να κολυμπώ σε μια θάλασσα πληροφοριών. Έμαθα πολλά. Ότι τα γαϊδούρια έχουν πολύ δυνατή μνήμη και αυξημένη κρίση – εμείς αυτό το εκλαμβάνουμε ως πείσμα. Έμαθα ότι είναι ζώα που κανονικά, στη φύση, ζουν σε αγέλες. Δεν αντέχουν τη μοναξιά, αγαπούν πολύ τους συντρόφους τους. Γι’ αυτό κι αν ένα από τα γαϊδούρια της αγέλης πεθάνει, τα υπόλοιπα το θρηνούν. Έμαθα επίσης τι τους αρέσει να τρώνε και τι πρέπει ή δεν πρέπει να περιλαμβάνει η διατροφή τους – όπως ότι ο σανός από βρώμη τούς πέφτει βαρύς το καλοκαίρι.
Πείτε μας λίγα λόγια για τον πρωταγωνιστή σας! Είναι ένας γάιδαρος με μεγάλα αυτιά, αλλά όχι μόνο. Έχει και μια σούπερ δύναμη, που «παίζει» με ένα γνωστό παιδικό παιχνίδι, το «Πετάει, πετάει»…
Ο Γκάρης είναι έξυπνος, όμορφος, εργατικός, ευγενικός με τους ανθρώπους και με τα άλλα ζώα. Και γκαρίζει τόσο δυνατά, που τα τζάμια των σπιτιών τρίζουν και οι κορμοί των δέντρων τρέμουν και άνθρωποι και ζώα κοντεύουν να πάθουν συγκοπή από την τρομάρα τους. Επίσης, μπορεί και πετάει! Αλλά μόνο για καλό σκοπό.
Εκτός από την υπερδύναμή του, ο Γκάρης έχει και μια άλλη δύναμη, που μάλλον κι αυτή θέλει το «υπερ» μπροστά της μια και στις μέρες μας σπανίζει. Ο Γκάρης είναι ένας γάιδαρος με… ενσυναίσθηση, απαραίτητη μάλιστα για την ενεργοποίηση των φτερών του. Τι θέλατε να «εισπράξουν» τα παιδιά από τον χαρακτήρα του γαϊδαράκου;
Θα ήθελα, ιδανικά, να σκεφτούν πόσο δυνατοί γινόμαστε όταν αποφασίζουμε να πολεμήσουμε την αδικία και πόση χαρά παίρνουμε βοηθώντας όσους έχουν την ανάγκη μας. Να τους πω επίσης ότι όλοι κρύβουμε έναν υπερήρωα μέσα μας.
Γιατί επιλέξατε να δώσετε τον λόγο στον εγγονό του Γκάρη, τον παρεξηγημένο λόγω ονόματος Λούφα, και όχι στον ίδιο τον υπερήρωά σας; Επίσης, ο Λούφας πώς προέκυψε; Ίσως εκείνη τη βραδιά που αποχαιρέτησε ο Γκάρης τη Ριρίκα να της χάρισε καρπόν κοιλίας έναν εκ των γονέων του;
Προφανώς ήταν το… αποχαιρετιστήριο δώρο του Γκάρη στη Ριρίκα. Εδώ και χρόνια σκεφτόμουν πως αν αποκτούσα ποτέ γάιδαρο, θα τον ονόμαζα Λούφα και δεν θα τον άφηνα να δουλέψει ποτέ! Ως ελάχιστο αντιστάθμισμα για όσα έχει υποστεί από τους ανθρώπους το γένος των γαϊδάρων.
Πώς έδεσε με την ιστορία σας η εικονογράφηση της Στέλλας Στεργίου; Δουλέψατε παράλληλα, μιλήσατε, την κατευθύνατε; Έτσι είχατε εξ αρχής στο μυαλό σας τον Γκάρη;
Η Στέλλα πήρε έτοιμο το κείμενο και άρχισε να φτιάχνει τα σκίτσα. Έκανε εξαιρετική δουλειά! Συνεισέφερα κι εγώ με κάποιες ιδέες: όπως την μπέρτα του Γκάρη, για να μοιάζει με τον Σούπερμαν!
Θαυμασμός και ζήλια. Πού τελειώνει το ένα και πού αρχίζει το άλλο; Ή μήπως τέμνονται; Μπορούμε να απαιτήσουμε από τα παιδιά αλλά και από τους ενήλικους εαυτούς μας να μη ζηλεύουμε;
Η ζήλια είναι πολύ κοντά στον θαυμασμό. Και δεν υπάρχει λόγος να την δαιμονοποιούμε, πιστεύω, μιλώντας στα παιδιά. Φτάνει να τους εξηγούμε την καλή πλευρά της: όταν δηλαδή γίνεται κίνητρο για να γίνουμε καλύτεροι.
Οι χαρισματικοί άνθρωποι οφείλουν, κατά τη γνώμη σας, να βάλουν στην άκρη την προσωπική τους βολή; Είναι κατά μία έννοια υποχρεωμένοι να προσφέρουν στην ανθρωπότητα;
Ναι, είναι κι αυτό ένα από τα μηνύματα του Γκάρη: όποιος έχει ένα χάρισμα οφείλει να μην σκέφτεται μόνο τον εαυτό του αλλά και πώς θα το αξιοποιήσει για να συμβάλει, έστω και με ένα λιθαράκι, στο κοινό καλό. Το «εγώ» πρέπει να μπορεί να γίνεται «εμείς», διαφορετικά είναι σαν φυλακή…
Γράφοντας, σκέφτεστε τον ιδανικό αναγνώστη σας; Πώς φαντάζεστε το παιδί που διαβάζει την ιστορία σας;
Δύσκολο να απαντήσω. Μάλλον φαντάζομαι ένα παιδί που τελειώνει την ανάγνωση, κλείνει το βιβλίο και τα μάτια του λάμπουν από χαρά και ικανοποίηση. Ένα παιδί που θα αγαπήσει την ιστορία του Γκάρη, θα την «κουβαλάει» μέσα του για καιρό και ίσως θα μιλάει για τον αγαπημένο του ήρωα και σε άλλα παιδιά.
Η Τασούλα σε τι μοιάζει με τον Γκάρη και σε τι διαφέρει από αυτόν; Και ποια υπερδύναμη θα ήθελε να αποκτάει όταν λέει «Γκαρ-γκαρ-γκαράν, οχ αμάν αμάν»;
Έχω υπομονή και αντέχω τα βάρη (της ζωής) – σ’ αυτό μοιάζουμε. Θα ήθελα να μπορώ κι εγώ να πετάω αλλά για να ταξιδεύω στο χρόνο. Για να έχω τη δυνατότητα να ξανασυναντήσω, έστω και για μία μόνο φορά ακόμα, τους αγαπημένους μου ανθρώπους που δεν είναι πια μαζί μου…
Έχετε εικόνα για τη σύγχρονη -ελληνική και παγκόσμια- παιδική λογοτεχνία; Μέσα στον κυκεώνα των αυξανόμενων με γεωμετρική πρόοδο νέων τίτλων, τι θα λέγατε σε έναν γονέα, ώστε να τον πείσετε να επιλέξει για το παιδί του τον Γκάρη;
Έχω την εικόνα μιας υπερπροσφοράς – σε ποσότητα και όχι απαραιτήτως σε ποιότητα. Δεν θα επιχειρούσα να πείσω κανέναν γονέα να επιλέξει για το παιδί του ειδικά τον «Γκάρη». Θα προσπαθούσα, όμως, να τον πείσω να επιλέξει ένα καλό βιβλίο, οποιοδήποτε: γιατί μ’ αυτό θα του ανοίξει παράθυρο σε ένα υπέροχο κόσμο.
Το επόμενο παιδικό βιβλίο σας θα έχει και αυτό πρωταγωνιστή ζώο; Κι ας μην το έχετε σκεφτεί ακόμα, σε ποιον θα επιλέγατε να δώσετε φωνή και γιατί;
Το επόμενο βιβλίο έχει ήδη γραφτεί και, αν όλα πάνε καλά, θα κυκλοφορήσει μέχρι το τέλος της χρονιάς. Ήρωας αυτή τη φορά δεν είναι ένα ζώο αλλά ένα αντικείμενο. Ηρωίδα, για να είμαι ακριβής…
Η Τασούλα Επτακοίλη γεννήθηκε το 1968 στη Σάμο και μεγάλωσε στον Πειραιά. Αποφοίτησε από το Τμήμα Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά από τη διδασκαλία (ευτυχώς ή δυστυχώς) προτίμησε τη δημοσιογραφία. Έχει εργαστεί στο ραδιόφωνο (επί δεκαπέντε χρόνια στον Μελωδία FM 99,2, μεταξύ άλλων), σε εφημερίδες και περιοδικά. Από το 2003 γράφει στην εφημερίδα «Η Καθημερινή». Αγαπά και σέβεται όλα τα ζώα. Λατρεύει τις γάτες: συγκάτοικοί της είναι η Ρίνα και ο Φούσκας, πρώην αδέσποτα και τα δύο. Ο «Γκάρης» (Εκδόσεις Πατάκη) είναι το τέταρτο βιβλίο της.
(Φωτογραφία: Δημήτρης Βλάικος)
