Το να διδάξουμε ήρεμα στα παιδιά μας καλή συμπεριφορά μπορεί να γίνει δυσκολότερο, αν και το ίδιο σημαντικό, σε περιόδους άγχους. Με τα σχολεία κλειστά και πολλούς γονείς να εργάζονται από το σπίτι ή να αντιμετωπίζουν εργασιακή αβεβαιότητα, είναι πολύ σημαντική η θετική γονική στάση και η υγιής προσέγγιση όσον αφορά τη συνεργασία των παιδιών. Ακολουθούν μερικές συμβουλές για οικογένειες σε καραντίνα κατά την πανδημία του του κορονοϊού.

1. Προλάβετε τη βαρεμάρα. Παιδιά που βαριούνται ή είναι αναστατωμένα αντιδρούν πιο συχνά αρνητικά. Λόγω κορονοϊού, η ζωή τους διαταράχθηκε, είναι εκτός σχολείου και δεν μπορούν να παίξουν με τους φίλους τους. Προσπαθήστε να τα κρατάτε δραστήρια με ένα υγιές και παραγωγικό πρόγραμμα στο σπίτι. Οι αλλαγές στην καθημερινότητα είναι αγχογόνες και χρειάζεται να μιλήσετε στα παιδιά για το λόγο που μένουν μέσα. Αφήστε τα να συμμετέχουν στη δημιουργία ενός καθημερινού προγράμματος, που μπορεί να κρέμεται στην πόρτα του ψυγείου ή κάπου που θα το βλέπουν συχνά. Εξασφαλίστε ότι θα υπάρχουν διαλείμματα από την τηλε-εργασία ή τη μελέτη για χαλάρωση και επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας.

Μερικές ιδέες καθημερινού προγράμματος:

• Ξυπνάμε και παίρνουμε πρωινό τη συνηθισμένη μας ώρα.
• Αποφασίζουμε πού θα εργασθεί ο καθένας πιο αποτελεσματικά και χωρίς αποσπάσεις.
• Καθορίζουμε χρόνο για μαθήματα, άσκηση και παιχνίδι, συμπεριλαμβάνοντας τις ώρες εργασίας μας, ώστε να γνωρίζουν τα παιδιά πότε τελειώνει η «εργασιακή» μας μέρα.
• Ορίζουμε τις ώρες φαγητού και προσπαθούμε να τρώμε όλοι μαζί.
• Τα βράδια παίζουμε, διαβάζουμε, βλέπουμε ταινίες.
• Κρατάμε τη φυσιολογική ρουτίνα ύπνου.

2. Χρησιμοποιήστε με θετικό τρόπο τους υπολογιστές και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα όρια έκθεσης σε οθόνες παραμένουν σημαντικά και πρέπει να συνεχίσουν να υπάρχουν, ειδικά τις βραδινές ώρες. Στις παρούσες συνθήκες, είναι κατανοητό ότι η έκθεση των παιδιών στο διαδίκτυο θα αυξηθεί. Δώστε έμφαση στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες, βοηθήστε τα παιδιά να επικοινωνήσουν με φίλους και αγαπημένους συγγενείς. Επιλέξτε ποιοτικό και ασφαλές διαδικτυακό περιεχόμενο, ασχοληθείτε μαζί με τα παιδιά με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ώστε να ελέγξετε τι βλέπουν και τι μαθαίνουν. Μπορείτε ακόμη να τους δείξετε το διαδικτυακό περιβάλλον της εργασίας σας και να αντιληφθούν ένα κομμάτι της ζωής σας, που συνήθως δε γνωρίζουν.  

3. Αντιμετωπίστε τον φόβο. Τα παιδιά που είναι αρκετά μεγάλα ώστε να βλέπουν ειδήσεις μπορεί να φοβούνται ότι θα πεθάνουν εξαιτίας του κορονοϊού τα ίδια ή οι γονείς τους. Τα μέχρι τώρα επιστημονικά στοιχεία για τον κορονοϊό δείχνουν ότι υγιή άτομα κάτω των 60 ετών είναι απίθανο να αρρωστήσουν βαριά ή να πεθάνουν. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να κουβεντιάσουν μαζί σας οποιαδήποτε τρομακτικά νέα ακούσουν. Σε κάθε περίπτωση, μην έχετε όλη μέρα την τηλεόραση ανοιχτή, καθώς αυτό μπορεί να αγχώσει πολύ τα παιδιά.

4. Επέμβετε με σοφία. Εφόσον ένα παιδί δεν κάνει κάτι επικίνδυνο και επιβραβεύεται όταν συμπεριφέρεται σωστά, η αδιαφορία μας όταν κάνει κάτι ανάρμοστο μπορεί να είναι αποτελεσματική. Επίσης, αδιαφορώντας για μια άσχημη συμπεριφορά μπορούμε να διδάξουμε στα παιδιά τις φυσικές συνέπειες των πράξεών τους. Για παράδειγμα, αν το παιδί μας ρίχνει επίτηδες κάτω το φαγητό του, τελικά δε θα μείνει τίποτα για να φάει.

5. Χρησιμοποιείστε «διαλείμματα» (time–outs). Πρόκειται για ένα μέσο πειθαρχίας, με το οποίο προειδοποιούμε τα παιδιά ότι θα απομακρυνθούν από τις δραστηριότητές τους εάν συνεχίσουν μία λανθασμένη συμπεριφορά. Τους εξηγούμε τι λάθος έκαναν, με συντομία και χωρίς να χάνουμε την αυτοκυριαρχία μας. Σε περίπτωση που επιμένουν, τα απομακρύνουμε για προκαθορισμένο χρονικό διάστημα (1 λεπτό ανά έτος ηλικίας).

6. Επιβραβεύστε. Τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν πότε έκαναν κάτι κακό, αλλά και πότε κάνουν κάτι καλό. Αντιληφθείτε και επαινέστε τη σωστή τους συμπεριφορά. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στη δύσκολη περίοδο που διανύουμε, καθώς τα παιδιά είναι μακριά από τους φίλους τους και εκτός της ρουτίνας τους.

7. Μη χρησιμοποιείτε σωματική τιμωρία. Η σωματική τιμωρία είναι επικίνδυνη και αναποτελεσματική. Μπορεί να αυξήσει την επιθετικότητα ενός παιδιού και δε διδάσκει σωστή συμπεριφορά ή αυτοέλεγχο. Στην πραγματικότητα, μπορεί να βλάψει το παιδί και να αναστείλει την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Επιπλέον, η σωματική τιμωρία καταστρέφει το αίσθημα ασφάλειας του παιδιού στο σπίτι του. Σημειώνεται ότι ποτέ δεν ταρακουνάμε ένα παιδί, κάτι που μπορεί να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό στον εγκέφαλο ή ακόμα και θάνατο. Εάν έχουμε συγγενείς, φίλους ή γείτονες με νεογέννητο μωρό στο σπίτι, χρήσιμο είναι να σκεφτούμε τρόπους να τους υποστηρίξουμε κατά την περίοδο απομόνωσης που διανύουμε.
8. Φροντίστε τον εαυτό σας. Είναι απόλυτα απαραίτητο να διατηρήσετε τη σωματική και ψυχική σας υγεία, με υγιεινή διατροφή, καθημερινή άσκηση και αρκετό ύπνο. Βρείτε τρόπους αποσυμφόρησης και κάντε διαλείμματα. Αν είστε και οι δύο γονείς στο σπίτι, προσπαθήστε να φροντίζετε τα παιδιά εναλλάξ.
9. Πάρτε μια βαθιά ανάσα. Αν νιώθετε καταβεβλημένοι ή αγχωμένοι φροντίζοντας τα παιδιά, προσπαθήστε να ρωτήσετε τον εαυτό σας:

-Το παρόν πρόβλημα αποτελεί άμεσο κίνδυνο;

-Πώς θα νιώθω γι’ αυτό το πρόβλημα αύριο;

-Είναι αυτή η συγκυρία μόνιμη;

Σε πολλές περιπτώσεις, οι απαντήσεις θα εξομαλύνουν την κατάσταση και θα αναχαιτίσουν την παρόρμηση των γονιών να βγουν εκτός ελέγχου με τα παιδιά τους.

Η Μαρία Θ. Αυγέρη είναι παιδίατρος. Μπορείτε να τη βρείτε στο maria.aygeri@gmail.com και στο 6945792250