Κάναμε το πρώτο λάθος με το που φτάσαμε στο σπίτι από το μαιευτήριο. Πήγαμε να αλλάξουμε πάνα στο μωρό και τα κάναμε όλα σκατά· κυριολεκτικά. Τις επόμενες μέρες, τους επόμενους μήνες, τα επόμενα χρόνια, ακολούθησαν λάθη πολλά, άλλα από άγνοια, άλλα από ανικανότητα, άλλα από κούραση, άλλα τυχαία. Μερικά τα συνειδητοποιήσαμε, μερικά όχι. Κάποια τα διορθώσαμε, κάποια όχι. Ορισμένα δεν πείραξαν κανέναν, ορισμένα θέλησαν επιδιόρθωση.

Σίγουρα πάντως, μάθαμε από αυτά και στο μωρό που ακολούθησε ήμασταν πιο επιμελείς μαθητές. Αν μάλιστα τρελαινόμασταν και κάναμε και τρίτο (παιδιά μου, αν διαβάζετε το άρθρο, όχι, δεν θα σας κάνουμε δώρο ένα μωρό να παίζετε, η αναφορά γίνεται για την οικονομία του κειμένου), μπορεί και να γινόμασταν ως και… απουσιολόγοι. «Στερνή μου γνώση, να σε είχα πρώτα», λέει, άλλωστε, ο σοφός λαός…

Ας δούμε τώρα αναλυτικά ποια είναι τα πιο συνηθισμένα λάθη που κάνουν οι νέοι γονείς, σύμφωνα με τη Νορβηγίδα ψυχολόγο και οικογενειακή σύμβουλο Hedvig Montgomery. Δεν μιλώ, βέβαια, για λάθη, απλά και πρακτικά (όπως μια στραβή αλλαγή πάνας, ή ένα υπερβολικό ντύσιμο, ή μια λανθασμένη θερμοκρασία στο φαγητό ή ένα στραβοκόψιμο του νυχιού), αλλά για λάθη πιο σύνθετα, που πιθανόν θα περάσουν απαρατήρητα, αλλά θέλουν ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να μην επηρεάσουν την ψυχοκοινωνικοσυναισθηματική ανάπτυξη του μωρού μας!

0-3 μηνών

Λείπει η επαφή. Το μωρό χρειάζεται πολλή επαφή με τους γονείς του τις πρώτες ημέρες της ζωής του. Όμως, εκείνοι είναι πανικοβλημένοι, ανήσυχοι, φοβούνται πάντοτε ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά, αποσυντονίζονται από το κλάμα και τελικά δεν καταφέρνουν να επικοινωνήσουν με το νέο μέλος της οικογένειας, που θέλει κυρίως ηρεμία και χάδια και μασαζάκι και γαργαλητά. Αν είστε ιδιαίτερα αγχωμένοι (βλ. πρώτο παιδί), αποφύγετε να το αγκαλιάσετε (γιατί μπορεί κατά λάθος η αγκαλιά σας να είναι σφιχτή και το μωρό δεν την αντέχει) και αποφύγετε να το κουνήσετε (γιατί κατά πάσα πιθανότητα θα είστε νευρικοί και θα του το μεταδώσετε και θα κλάψει ή θα κλάψει περισσότερο και μετά ζήτω που καήκατε!) Ηρεμήστε, όλα θα πάνε καλά. Αν μάλιστα ελέγξετε το στρες σας, ο δεσμός με το μωρό σας θα ενισχυθεί γρηγορότερα.

7-12 εβδομάδων

Δεν ακολουθείτε τον ρυθμό του. Το μωρό σας αρχίζει να αποζητά την επαφή, αλλά εσείς ακόμη αλλού πατάτε κι αλλού βρισκόσαστε (λογικό). Μην το αφήνετε, όμως, ξαπλωμένο και ακίνητο. Πλησιάστε το, αντιδράστε στους ήχους του, ασχοληθείτε μαζί του, «πιάστε επαφή». Τα παιδιά χρειάζονται ανταπόκριση! Έτσι μαθαίνουν! Κάντε διάλογο με τους ασυνάρτητους ήχους που βγάζει.

4-6 μηνών

Το αφήνετε σχετικά αδρανές. Ήδη από αυτή την ηλικία, το μωρό βαριέται. Μην το αφήνετε στην κούνια, στο ριλάξ και βέβαια μπροστά στην οθόνη της τηλεόρασης μόνο του. Αν έχετε δουλειές να κάνετε στο σπίτι, φορέστε το στον μάρσιπο ή στο σλινγκ (αυτό έκανα και με τα δυο παιδιά μου) και μαγειρέψτε, σκουπίστε, ποτίστε, απλώστε! Λίγη παραπάνω γυμναστική, ποτέ δεν έβλαψε!

6-12 μηνών

Το υπερπροστατεύετε. Πλέον το μωρό σας βιώνει μια τεράστια αλλαγή και σας έχει πολλή ανάγκη. Κάνει προσπάθειες να γυρίσει, να μπουσουλήσει, ακόμα και να σταθεί. Με άλλα λόγια, επιδιώκει να κινηθεί. Μπορεί να σας φαίνεται ασταθές και να σπεύδετε να το κρατήσετε ή να το απομακρύνετε από όσα θεωρείτε επικίνδυνα, όμως, για να μάθει πρέπει να πέσει. Ασφαλίστε σωστά το σπίτι και αφήστε το ελεύθερο να φάει τις τούμπες του. Όσο κι αν σας φαίνεται παράξενο, ο υπερβολικός γονεϊκός φόβος μπορεί να φρενάρει την εξέλιξη ενός παιδιού.

12-18 μηνών

Δεν το αφήνετε ελεύθερο. Αυτό έρχεται ως συνέχεια της υπερπροστασίας των προηγούμενων μηνών. Το παιδί είναι πλέον μέρος του αληθινού κόσμου και πρέπει να βγει και λίγο έξω από τη ζώνη ασφαλείας του, το σπίτι και την οικογένειά του, δηλαδή. Είναι καλό να έρθει σε επαφή και με άλλους ενήλικους και να γνωρίσει νέα περιβάλλοντα. Φυσικά, προτιμάει να είναι μαζί σας σε σχέση με τη γιαγιά, την νταντά, ή τη δασκάλα στον βρεφονηπιακό σταθμό, γιατί μαζί σας αισθάνεται ασφαλέστερο. Όμως, έχει φτάσει η ώρα να μάθει να απομακρύνεται (πάντοτε με ασφάλεια) κάποιες ώρες από τους γονείς του για να συνειδητοποιήσει ότι ο κόσμος είναι γεμάτος ανθρώπους με τους οποίους μπορεί επίσης να συνδεθεί και να περάσει καλά.

18-24 μηνών. Δεν του δίνετε τον λόγο. Σε αυτή την ηλικία, μπορεί το παιδί να μη λέει πολλά, όμως, απορροφά τα πάντα. Εσείς, λοιπόν, πρέπει να του μιλάτε και να του ζητάτε απαντήσεις. Καταρχάς, καταλαβαίνει σχεδόν τα πάντα κι έπειτα, με τον τρόπο αυτό, του δίνετε κίνητρο να σας απαντήσει και να βουτήξει στον μαγικό κόσμο της λεκτικής επικοινωνίας. Εσείς θα του διδάξετε να επικοινωνεί με τη γλώσσα. Δείξτε, εξηγήστε, παρουσιάστε, μιλήστε και περιμένετε… Σύντομα θα σας εκπλήξει με την ευφράδειά του.

24 μηνών. Το υπερεκτιμάτε. Ναι, τα δίχρονα είναι αξιοθαύμαστα πλάσματα! Ναι, τριγυρίζουν με χαρά, εξερευνούν τον κόσμο και βρίσκουν τα πάντα συναρπαστικά. Ναι, οι δεξιότητες και τα χαρακτηριστικά που κάνουν την εμφάνισή τους σε αυτό το αναπτυξιακό στάδιο είναι πάμπολλα. Κι έτσι, μας εντυπωσιάζουν και συχνά μας ξεγελούν. Ο κόσμος γυρνάει ακόμα γύρω από τον εαυτό τους· παραμένουν μικρά παιδιά και δεν αντιλαμβάνονται τον κόσμο όπως εμείς. Επομένως, μην σας απασχολεί πάρα πολύ το θέμα της διαπαιδαγώγησής τους. Αποφύγετε τις τιμωρίες και τα μαλώματα. Να τα χαίρεστε, να τα αγαπάτε και απλά να επεμβαίνετε όταν βλέπετε ότι δημιουργείται κάποιο πρόβλημα.

Γονείς-κουκουβάγιες: Όλοι μας περνάμε, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, από αυτή τη φάση, όποια ηλικία κι αν έχει το παιδί μας. Νομίζουμε ότι είναι ξεχωριστό, ότι διαφέρει, ότι είναι εξυπνότερο και ικανότερο από τα συνομήλικά του. Είναι σχεδόν σίγουρο πως κάνουμε λάθος και ταυτόχρονα εντελώς φυσιολογικό που σκεφτόμαστε έτσι. Ας πούμε πως ζούμε μια «θετική αυταπάτη», έναν θαυμασμό-δώρο της φύσης που μας κάνει να επικεντρωνόμαστε στο παιδί μας. Τέτοιες αυταπάτες, σύμφωνα με την  Hedvig Montgomery, είναι απαραίτητες για να δώσουμε στο παιδί όλη την προσοχή που χρειάζεται για να ανθίσει. Σαν να ’μαστε το τεχνητό φως σε ένα θερμοκήπιο, που κάνει τα βλασταράκια να αναπτυχθούν γρηγορότερα, πριν βγουν τελικά στο φως του ήλιου…

Διαβάστε: Hedvig Mongomery, Μεγαλώνοντας παιδιά βήμα βήμα. Η εποχή των θαυμάτων, Εκδόσεις Μεταίχμιο