Η Ελλάδα (και οι κάτοικοι της) κάθε φορά, σε κάθε κρίση, μοιάζει να κυβερνάται από φροντιστές που την κρατούν στα σπάργανα… Μωρά, ούτε καν νήπια, δίχως σκέψη, δίχως φωνή, δίχως διερωτήσεις. Πλάσματα ανήμπορα, βουτηγμένα σε ανάγκες. Περιμένουμε να φτάσει ο κόμπος στο χτένι, αφηνόμαστε στη γωνία μας δίχως δύναμη, ακολουθούμε οδηγίες και ξυπνά το ταμπεραμέντο του νηπίου που περιμένει την παρατήρηση για να νουθετηθεί και όταν έρθει αντιδρά ή κάνει κάτι στη ζούλα (δες μάσκα κάτω από τη μύτη, δες συνωστισμός παρά τις προειδοποιήσεις). Και αν ισχύει η περίφημη φράση «το σύμπτωμα του παιδιού καθρεφτίζει κατά κύριο λόγο το σύμπτωμα της οικογένειας» τότε είμαστε σίγουροι (όχι πως δεν ήμασταν) πως οι φροντιστές της χώρας μας και των πολιτών της είναι μωροί (Όλοι, μα όλοι, σε κάθε εποχή, κάθε παράταξη) με κάπως πιο αναπτυγμένο μυικό σύστημα!
Όταν κανένας δεν κοιτά, κλέβουν τα μπισκότα από το βάζο. Λένε «κοιτάξτε λίγο πίσω» και χλαπακιάζουν ότι βρουν και μετά λένε, όταν κάποιος παραπονεθεί, «είναι δίκη σου η ευθύνη, ας κοίταζες…» Μα εμείς, οι Έλληνες, κάθε φορά και με κάθε φροντιστή πάνω στα κεφάλια μας, πού κοιτάμε; Και όταν το ίδιο το καθεστώς της δημοκρατίας μας λέει «είσαι ενήλικος, μπορείς να αποφασίσεις ποιος θα σε εκπροσωπεί», άραγε αποφασίζουμε με ποιο γνώμονα; Σαν ενήλικοι; Ή αποφεύγουμε τη λέξη ενήλικος; Γιατί ξέρετε, ο ενήλικος έχει ευθύνες τόσο ατομικές όσο και συλλογικές. Μήπως αναζητάμε έναν φροντιστή που θα κάνει τα πάντα για μας; Που οι αποφάσεις του θα μας προστατέψουν και θα προλάβει με τη φροντίδα του όλα τα δεινά ώστε εμείς να συνεχίσουμε ανενόχλητοι να πιπιλάμε τα δάχτυλα μας και να περιμένουμε να τραφούμε; Ένας φροντιστής που απλά θα μας ταΐζει και τις άλλες ώρες θα μας κρατά στα ζεστά, καλά τυλιγμένους στις φασκιές μας… Σχεδόν δεμένους…
Μα πώς πέφτουμε από τα σύννεφα για αυτό το χάος, το μπάχαλο… Πώς απορούμε για τον μεγάλο περίπατο που έχει πάει η δημοκρατία και μας κουνά το χέρι εξαντλημένη; Κινούμενη σαν μαριονέτα πέρα δώθε; Και τα παιδιά μας; Τα παιδιά μας, πείτε μου σε τι κατάσταση τα βάζουμε; Τι οφείλουν να ανεχτούν; Το σύστημα καταρρέει ήδη στο πρώτο ξεκίνημα της ζωής τους, το πρώτο σύστημα εκτός σπιτιού, αυτό της εκπαίδευσης! Καταρρέει; Έχει καταρρεύσει χρόνια τώρα. Και εμείς στηρίζουμε αυτήν την κατάρρευση θεωρώντας τη δεδομένη.
Όλα τα θεωρούμε δεδομένα, αν δεν το κάνουμε ίσως είναι επικίνδυνο! Η επικινδυνότητα έγκειται στην ευθύνη. Ποιος την έχει αυτή την ευθύνη τέλος πάντων; Ποιος θα έπρεπε να την έχει; Όλοι για έναν και ένας για όλους. Συλλογικότητα και ατομικότητα, πόσο συγχωνεύονται όλα, και πόσο τελικά είναι πιο βολικό να επιστρέψουμε στις κουβέρτες μας; Ω, έχω πολλά να πω μα δεν υπάρχει βήμα να ακουστούν!
Γιατί το πιο σημαντικό βήμα θα έπρεπε να είναι μέσα μας, μα οι περισσότεροι κάνουμε θόρυβο και δεν ακούμε ούτε τις σκέψεις μας. Κοιμόμαστε τον ύπνο όχι του δικαίου μα του αδικημένου και μουδιασμένοι αφήνουμε τα κορμιά μας εγκλωβισμένα σε σπάργανα, και περιμένουμε να μας θρέψει μια πεινασμένη μάνα και ένας απών πατέρας… Κι αν κλάψουμε, μας φωνάζουν από πάνω «Ωωωω, εσύ φταις! Εγώ έχω κάνει ότι ακριβώς έπρεπε… Σε έδεσα!»
Η Σουζάνα Παπαφάγου είναι κλινική ψυχολόγος-οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια.