Συνήθως, όταν η εφηβεία χτυπά την πόρτα του σπιτιού μας, μας πιάνει απροετοίμαστους όση θεωρία κι αν έχουμε μελετήσει. Όσο μπερδεμένα και φοβισμένα αισθάνονται τα εφηβάκια μας, άλλο τόσο μπερδεμένοι και φοβισμένοι αισθανόμαστε κι εμείς, οι γονείς τους. Η παιδίατρός μας Μαρία Θ. Αυγέρη μάς καθοδηγεί, απαντώντας στις πιο συνηθισμένες απορίες μας!

Πώς καταλαβαίνουμε ότι το παιδί μας μπήκε στην εφηβεία;

Στα αγόρια, η εφηβεία ξεκινά με αύξηση του μεγέθους των όρχεων και τρίχωση του εφηβαίου, με συνακόλουθη επιτάχυνση της ανάπτυξης του σώματος, μεταξύ 10 και 16 ετών. Στα κορίτσια, η εφηβεία ξεκινά νωρίτερα, μεταξύ 8 και 13 ετών. Πρώτη ένδειξη συνήθως αποτελεί η ανάπτυξη των μαστών, αλλά μπορεί να προηγηθεί η τρίχωση του εφηβαίου.

Σε ποια περίπτωση πρέπει ένας έφηβος να επισκεφτεί δερματολόγο;

Στην περίπτωση που έχει έντονη και εκτεταμένη ακμή, ειδικά αν συνυπάρχουν στοιχεία φλεγμονής και ουλές.

Πότε μπορεί μια έφηβη να κάνει αποτρίχωση με λέιζερ; Ποια μέθοδο αποτρίχωσης συστήνετε πριν από το λέιζερ;

Δύο χρόνια μετά την εμμηναρχή, ώστε να έχει ολοκληρωθεί η τριχοφυΐα. Δεν υπάρχει ιδανική μέθοδος, αλλά προτιμότερη είναι η αποτρίχωση με ταινίες κεριού.

Συστήνετε σε κορίτσι που δεν έχει ολοκληρωμένες σχέσεις να χρησιμοποιήσει ταμπόν;

Θεωρητικά, κάθε κορίτσι που έχει περίοδο μπορεί να χρησιμοποιήσει ταμπόν. Το ζήτημα είναι ότι υπάρχει κίνδυνος μολύνσεων, γι’ αυτό προτιμότερο είναι να αποφεύγεται.

Πότε πρέπει να γίνει η πρώτη επίσκεψη σε γυναικολόγο;

Μεταξύ 13 και 15 ετών, κυρίως συμβουλευτικά και ειδικά αν υπάρχουν διαταραχές της περιόδου ή έναρξη σεξουαλικών επαφών.

Πότε μπορεί δειλά δειλά ένας έφηβος να καταναλώσει καφέ και πότε αλκοόλ;

Η καφεΐνη έχει αρνητική επίδραση στον ύπνο, στο καρδιαγγειακό σύστημα και στον εγκέφαλο των εφήβων, γι’ αυτό πρέπει να αποφεύγεται. Καφεΐνη περιέχουν και τα ενεργειακά ποτά. Το αλκοόλ επιδρά αρνητικά στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο των εφήβων. Επιπλέον, ανοίγει το δρόμο της εξάρτησης, καθώς επηρεάζει την περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τη λήψη αποφάσεων. Είναι πολύ σημαντικό να μιλούν συχνά και με σαφήνεια οι γονείς στο παιδί τους για τους κινδύνους της λήψης αλκοόλ, ειδικά πριν από  την ενηλικίωση.

Πότε αλλάζει η φωνή στα αγόρια;

Συνήθως η αλλαγή ξεκινά κάπου μεταξύ 11 – 15 ετών με τα 13 έτη να είναι η επικρατέστερη ηλικία.

Από ποια ηλικία συστήνετε στους γονείς να μην μπαίνουν μαζί με το έφηβο παιδί τους στον παιδίατρο;

Γύρω στα 14 έτη. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό ο/η έφηβος/η να νιώσει ότι η φωνή τους θα ακουστεί.

Σε ποια ηλικία απευθυνόμαστε πλέον σε παθολόγο;

Στην ηλικία των 16 ετών.

Ποιες ερωτήσεις σάς απευθύνουν συχνότερα οι έφηβοι;

Κυρίως τους απασχολεί η ανάπτυξή τους και η εικόνα τους, έτσι ρωτούν συχνότερα για το πόσο θα ψηλώσουν, πώς αντιμετωπίζεται η ακμή και πώς θα χάσουν βάρος.

Υπάρχει κατάλληλη ή έστω ελάχιστη ηλικία για την έναρξη των σεξουαλικών σχέσεων;

Η απάντηση δεν είναι απλή, διότι η σεξουαλική πράξη είναι από τα κορυφαία γεγονότα της ζωής, αρκεί να υπάρχει η ψυχοκοινωνική και γνωσιακή ωριμότητα για την απόλαυσή της. Με την έννοια αυτή, αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένο ηλικιακό κατώφλι, είναι προτιμότερο να προάγεται καταρχήν η αποχή έως και την όψιμη εφηβεία (>17 έτη), όπου οι στόχοι της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης έχουν συνήθως κατακτηθεί και μια λειτουργική ρομαντική σχέση είναι πλέον εφικτή.

Ο έφηβος γιος μου κοροϊδεύει τις συμμαθήτριές του που έχουν περίοδο. Πώς πρέπει να τον αντιμετωπίσω;

Εξηγώντας του ήρεμα και αναλυτικά τι είναι η περίοδος.

Η κόρη μου, που έχει έντονη εμμηνόρροια, δε θέλει να πηγαίνει σχολείο εκείνες τις μέρες. Πράγματι, πονάει πολύ και οι τουαλέτες του σχολείου δεν ενδείκνυνται για να αλλάξει. Τι μπορώ να κάνω;

Σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται να μιλήσουμε με τον παιδίατρό μας, που θα αξιολογήσει αν η έφηβη χάνει παραπάνω αίμα από το σύνηθες, καθώς και αν χρειάζεται να παίρνει αναλγητικά τις μέρες της περιόδου.

Ο γιος μου είναι 13 ετών και δεν έχει ακόμα τριχοφυΐα. Ντρέπεται γιατί οι φίλοι του τον κοροϊδεύουν. Τι μπορώ να του πω;

Ότι δε μεγαλώνουν όλα τα παιδιά με τον ίδιο ακριβώς ρυθμό και πως η τριχοφυΐα στα αγόρια εμφανίζεται συνήθως ανάμεσα στα 13 και 14 έτη.

Ο γιος μου είναι θηλυπρεπής και επομένως θύμα bullying, αλλά δεν μου μιλάει. Σε ποιόν πρέπει να απευθυνθώ; Στον παιδίατρο ή σε ψυχολόγο;

Μια εμπιστευτική συζήτηση του παιδιού με τον παιδίατρό του πιθανότατα να το ωφελήσει. Από την πλευρά του ο παιδίατρος θα διακρίνει αν χρειάζεται περαιτέρω ψυχολογική υποστήριξη.

Υπάρχουν συγκεκριμένες ιατρικές εξετάσεις, στις οποίες πρέπει να υποβάλλεται ένας έφηβος;

Όχι, εφόσον δεν έχει συγκεκριμένα προβλήματα υγείας.

Ισχύει ότι η ανάπτυξη των κοριτσιών σταματάει μόλις τους έρθει περίοδος;

Όχι, εξακολουθούν να αναπτύσσονται και μάλιστα ψηλώνουν κατά μέσο όρο περίπου 10 εκατοστά.

Η κόρη μου είναι 14 ετών και δεν έχει αδιαθετήσει. Ο παιδίατρος είναι καθησυχαστικός, αλλά ανησυχώ. Μήπως είμαι υπερβολική;  

Η πρωτοπαθής αμηνόρροια, δηλαδή το να μην έχει αδιαθετήσει ποτέ ένα κορίτσι, χρειάζεται διερεύνηση αν η περίοδος δεν έχει αρχίσει μέχρι τα 15 έτη ή 3 χρόνια μετά τη θηλαρχή.

Η κόρη μου, 15 ετών, θέλει να κάνει piercing στον ομφαλό. Είναι πράγματι επικίνδυνο;

Ένα στα τρία άτομα που κάνει piercing σε σημεία εκτός του λοβού του αυτιού, θα παρουσιάσει κάποια επιπλοκή. Το τρύπημα στον ομφαλό χρειάζεται έναν χρόνο για να επουλωθεί και στις επιπλοκές περιλαμβάνονται αλλεργικές αντιδράσεις, δημιουργία ουλής, τοπικές μολύνσεις και πιο σπάνια μικροβιαιμία.

Ο 16χρονος γιος μου θέλει να κάνει τατουάζ. Τον αποτρέπω ή τον αφήνω;

Τον προτρέπουμε να το διερευνήσει και να σκεφτεί σοβαρά για ποιο λόγο ακριβώς θέλει να κάνει τατουάζ και σε ποιο σημείο του σώματος. Εξηγούμε ότι είναι οδυνηρή διαδικασία, με πιθανές επιπλοκές (αλλεργικές αντιδράσεις, μολύνσεις, κοκκιώματα και ουλές), ενώ αν κάποτε το μετανιώσει, η αφαίρεση τατουάζ είναι δύσκολη και δαπανηρή.

Υποπτεύομαι ότι η κόρη μου κάνει χρήση μαριχουάνας. Τι μπορώ να κάνω;

Εμπιστευθείτε το ένστικτό σας. Μιλήστε της και εξηγήστε αναλυτικά την ανησυχία σας. Μπορεί να σας ανοιχτεί και να ζητήσει βοήθεια. Να είστε σταθερός/ή και καθησυχαστικός/ή. Σε κάθε περίπτωση, αναζητήστε συμβουλή ειδικού. Ο παιδίατρός σας μπορεί να βοηθήσει αν δεν ξέρετε από πού να αρχίσετε.

Πόσες ώρες οθόνης την ημέρα είναι επιτρεπτές για ένα 15χρονο παιδί;

Δύο ώρες την ημέρα.

Ο γιος μου κλείνεται με τις ώρες στο μπάνιο. Υπάρχει περίπτωση να αυνανίζεται υπερβολικά;

Υπάρχει αυτή η πιθανότητα και μπορεί να υποδηλώνει ψυχολογική πίεση, ενώ θα μπορούσε να είναι ένδειξη σεξουαλικής κακοποίησης.

Η  Μαρία Θ. Αυγέρη είναι παιδίατρος. Μπορείτε να τη βρείτε στο maria.aygeri@gmail.com και στο 694579225.