Αν πριν από έναν χρόνο, ερχόταν κάποιος και μας έλεγε κάποιος ότι την επόμενη χρονιά τα σχολεία ανοίγουν την 1η Ιουνίου θα τον κοιτούσαμε σαν να ‘ταν εξωγήινος. Αν μάλιστα μας προσέθετε κι όλα όσα είχαν προηγηθεί αυτού του παράδοξου καλοκαιρινού ανοίγματος, να νομίζαμε ότι ονειρευόμαστε και θα τσιμπιόμασταν για να ξυπνήσουμε… Κι όμως, μετά από σχεδόν τρίμηνο κλείσιμο [χωρίς όμως διακοπές, τουλάχιστον για τους περισσότερους και τουλάχιστον όχι με την παραδοσιακή έννοια των διακοπών] τα σχολεία, νηπιαγωγεία και δημοτικά, ξανανοίγουν για να κλείσουν έπειτα από 25 ημέρες, για τις κανονικές διακοπές αυτή τη φορά. Νομίζω πως γονείς και παιδιά είμαστε μπερδεμένοι. Τα μικρά θέλουν και ταυτόχρονα δεν θέλουν να πάνε και το δίπτυχο “βαριέμαι να ξυπνάω-μου έλειψαν οι φίλοι μου” νομίζω πως παίζει σε κάθε σπίτι. Όσο για τους γονείς, εκεί τα πράγματα είναι ακόμα πιο μπερδεμένα και φυσικά αυτό έχει να κάνει με το πώς βίωσε και βιώνει ο καθένας μας την κορονοπεριπέτεια. Ιδού, λοιπόν, κάποιες πρώτες σκέψεις για την επιστροφή στο σχολείο μετά τον κορονοϊό:

• Κανείς γονιός δεν είναι κατακριτέος, αυτό πρέπει να καταλάβουμε όλοι. Είτε στείλει, είτε δεν στείλει το παιδί του στο σχολείο. Δεν είναι δική μας δουλειά να σχολιάσουμε -θετικά ή αρνητικά- την απόφασή του.
• Κυρίως δεν κατακρίνουμε κάποιον ως υπερβολικό αν αποφασίσει να μη στείλει το παιδί του στο σχολείο· προφανώς υπάρχουν από πίσω λόγοι [πιθανότατα υγείας δικής του ή άλλου κοντινού προσώπου, ψυχικής ή σωματικής] που τον κρατούν μπλοκαρισμένο. Είναι δικαίωμά του αυτή την περίοδο και γι’ αυτόν το λόγο άλλωστε τού έχει δοθεί το δικαίωμα να κρατήσει το παιδί στο σπίτι.
• Μπορεί ακόμα ο γονιός που δεν θα φέρει το παιδί του στο σχολείο να έχει βρει μια ρουτίνα καθημερινότητας, ακόμα και μάθησης, την οποία δεν αντέχει αυτή τη στιγμή να σπάσει για τρεις εβδομάδες, για διάφορους λόγους.
• Άλλωστε, η πλειονότητα των παιδιών θα πηγαίνει στο σχολείο μέρα παρά μέρα, οπότε οι αμιγώς σχολικές μέρες είναι ελάχιστες και το μάθημα που θα γίνει είναι ελάχιστο επίσης. Δεν στερεί από το παιδί του τη μάθηση. Το σχολείο, με τη σειρά του, θα φροντίσει και με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο θα παρέχει στα απόντα παιδιά τη διδαχθείσα ύλη.
• Δεν βρίσκονται εδώ και καιρό “όλοι” μεταξύ τους ούτε είναι “όλα” τα παιδιά στις πλατείες, όπως ακούω να λέγεται. Υπάρχουν συνάνθρωποί μας που κρατούν την καραντίνα και που προσέχουν ακόμα και το να στείλουν το παιδί τους στο σχολείο αυτή τη στιγμή είναι ένα τεράστιο και επώδυνο βήμα. Δεν είναι υπερβολικοί. Έχουν απλώς εντελώς διαφορετικά βιώματα από εσάς (που πιθανόν τους κρίνετε).
• Αν πάλι ο γονιός στείλει το παιδί του στο σχολείο, θα πρέπει να έχει φροντίσει να του εξηγήσει όσο το δυνατόν καλύτερα με βάση την ηλικία του πώς πρέπει να συμπεριφέρεται εντός και εκτός αίθουσας και γιατί. Σύντομα μάλιστα το υπουργείο θα εκδόσει, όπως έγινε και στα γυμνάσια-λύκεια, ειδικές οδηγίες προς τους γονείς.
• Αν ο ίδιος ο γονιός δεν φοβάται ή ξορκίζει τον φόβο του απαξιώνοντάς τον ή θεωρεί τα μέτρα προστασίας υπερβολικά και δεν τα σέβεται στον προσωπικό του χώρο και με την παρέα του, πρέπει να καταλάβει πως το σχολείο είναι δημόσιος χώρος στον οποίο το παιδί του οφείλει να υπακούσει σε ό,τι έχει προκρίνει αυτή τη στιγμή το κράτος ως αναγκαίο. Ας μην απαξιώνει τους κανόνες επιστροφής μπροστά στο παιδί του, γιατί απλούστατα αυτό θα τον μιμηθεί με την πρώτη ευκαιρία.
• Ο γονιός που θα στείλει το παιδί του στο σχολείο πιθανότατα δεν φοβάται ή νομίζει ότι δεν φοβάται ή δεν μπορεί να κρατήσει άλλο το παιδί του στο σπίτι, για λόγους δουλειάς, ή δεν αντέχει άλλο το παιδί του στο σπίτι ή βλέπει πως η ανάγκη τού μικρού του για την παλιά του ρουτίνα είναι ισχυρότερη του όποιου κινδύνου ή θεωρεί σημαντικότερη όλων την επιστροφή σε ό,τι πλησιέστερο στην κανονικότητα μπορούμε να επιστρέψουμε, με το σχολείο να αποτελεί τη ναυαρχίδα της παιδικής κανονικότητας.
• Ο γονιός που, κάποιες μέρες έπειτα από την επιστροφή στο σχολείο μετά τον κορονοϊό, θα νιώσει ότι το παιδί του δεν είναι ασφαλές, έχει κάθε δικαίωμα να το κρατήσει τελικά στο σπίτι. Άλλωστε, αν και το απευχόμαστε, τα επιδημιολογικά δεδομένα μπορεί να αλλάξουν από στιγμή σε στιγμή, ενώ κανείς δεν μας εγγυάται ότι τα μέτρα θα τηρούνται σωστά σε κάθε τμήμα ή σε κάθε σχολείο.
• Ο γονιός που θα στείλει το παιδί του στο σχολείο ας μην έχει πολλές απαιτήσεις για “κανονικό” μάθημα και κάλυψη ύλης. Δεν είναι η ύλη το πρόβλημα αυτό το διάστημα. Δεν είναι τόσο το μαθησιακό κομμάτι που έχει σημασία, όσο το ψυχολογικό. Μέσα στα επόμενα χρόνια, ίσως και πολύ άμεσα, η ύλη θα καλυφθεί με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο. Αυτό που χρειάζονται τα παιδιά αυτές τις λίγες ημέρες  που θα επιστρέψουν στο σχολείο είναι να βγουν από το σπίτι και να πάνε στον χώρο κοινωνικοποίησής τους, να ξαναβρεθούν μεταξύ τους, να ξαναγνωριστούν και να αρχίσουν να επεξεργάζονται αυτό που βίωσαν, πλέον εκτός οικογενειακού πλαισίου και παρέα με τους φίλους τους. Μακάρι να έχουν σε αυτό αρωγούς τους δασκάλους τους. Νομίζω πως τις μέρες αυτές, ο καλός δάσκαλος δεν θα κριθεί από το πόση ύλη έβγαλε, αλλά από το πώς διαχειρίστηκε τα μοναδικά βιώματα του κάθε παιδιού.
• Πολλοί δάσκαλοι έχουν υποφέρει όλο αυτό το διάστημα. Είτε γιατί κινδύνεψαν, είτε γιατί φοβήθηκαν για τον εαυτό τους και για τους αγαπημένους τους, είτε γιατί δυσκολεύτηκαν να αντεπεξέλθουν στην νέου τύπου διδασκαλία. Κι αυτοί είναι άνθρωποι. Κι αυτοί θέλουν τον χρόνο τους. Άλλωστε, ξαφνικά καλούνται να παίξουν κι έναν νέο, αλλά αναγκαίο λόγω των συνθηκών, ρόλο: εκείνον του κακού μπάτσου, που δεν παίζει, δεν εκπαιδεύει, αλλά επιτηρεί και παρακολουθεί και ίσως και τιμωρεί τα παιδιά αν δεν κρατούν αποστάσεις, αν δεν πλένουν τα χέρια τους, αν πετάνε χαρτομάντιλα με μύξες το ένα στο άλλο, αν φτύνουν ή αν γλείφουν το ένα το άλλο, αν ανταλλάσσουν χαρτάκια και μολύβια και ξύστρες και γόμες, αν πίνουν από το ίδιο μπουκάλι, αν αγκαλιάζονται…
• Αυτές τις λίγες ημέρες στο σχολείο, η ουσία είναι να βρουν και οι δάσκαλοι σιγά σιγά τον εαυτό τους, παρέα με τα μαθητούδια τους κι όχι να μαλώσουν και να τιμωρήσουν [εξηγήστε στα παιδιά σας τι ακριβώς πρέπει να κάνουν, ώστε ο δάσκαλος να έχει ελάχιστη τέτοιου τύπου δουλειά] να εξετάσουν, να βαθμολογήσουν, να κρίνουν [μη ρωτήσετε τον δάσκαλο πώς τα πάει στην ορθογραφία ο Κωστάκης μετά το lockdown και τι βαθμό θα πάρει στο τρίτο τρίμηνο στη Μελέτη Περιβάλλοντος. Ρωτήστε, όμως, αν ο Κωστάκης μοιάζει καλά τοποθετημένος μέσα στον χώρο του, αν είναι κοινωνικός, μήπως μοιάζει τρομαγμένος ή επιθετικός ή κάπως αλλιώς διαφορετικός, αυτό πρέπει να φροντίσετε τώρα].

Συμπερασματικά, το πώς βίωσε ο καθένας μας την πανδημία και το lockdown είναι μοναδικό. Αν μιλήσετε με 100.000 ανθρώπους θα ακούσετε 100.000 εντελώς διαφορετικές αφηγήσεις. Όσο για την επιστροφή στο σχολείο μετά τον κορονοϊό; Είναι πολύ δύσκολο μέσα σε λίγες ημέρες, τα χιλιάδες παιδάκια, με τις χιλιάδες ιστορίες από πίσω τους [τις οποίες μάλιστα είναι αδύνατον να διαχειριστούν μόνα τους, γιατί είναι ουσιαστικά οι ιστορίες των γονιών τους] να μπουν σε μια σειρά, η οποία άλλωστε λίγο μετά θα σπάσει και θα διασκορπιστούν όλα ξανά για δυο μήνες, κάνοντας, ελπίζω, αυτή τη φορά ουσιαστικές -και χωρίς φόβο, τηλεεκπαίδευση ή παρωδία τηλεεκπαίδευσης- διακοπές. Μπορεί να σας κάνει εντύπωση, αλλά πιθανόν φέτος να τις χρειάζονται περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά.

Τι προσδοκάμε, λοιπόν, οι γονείς για τα παιδιά μας από αυτές τις ελάχιστες ημέρες σχολείου; Επανένωση με την ομάδα και επανακοινωνικοποίηση, μοίρασμα εμπειριών, εξάσκηση σε έναν νέο τρόπο κοινωνικής ζωής (αχρείαστος να ‘ναι, αλλά μάλλον ο κορονοϊός θα μας επισκεφτεί εκ νέου μελλοντικά και φυσικά δεν έχει φύγει εντελώς), ψυχολογική αλληλοϋποστήριξη (έρχεται απλά και μόνο από τη συμπαρουσία των παιδιών στον ίδιο χώρο), χαλαρή υπενθύμιση της μαθησιακής διαδικασίας, ώστε να μην τους πέσει πολύ βαριά τον Σεπτέμβριο, σεβασμό σε νέους κανόνες, καμία κριτική για κανέναν, πλην όσων προκλητικά σπάνε τα μέτρα προστασίας. Σε τέτοια περίπτωση, απευθυνόμαστε άμεσα στον/στην δάσκαλο/δασκάλα και στον/στην διευθυντή/διευθύντρια και ζητάμε να παρέμβει. Μπορεί πράγματι τώρα να μην υπάρχει μεγάλος κίνδυνος, ίσως να μην υπάρχει και κανείς, αλλά στο μέλλον το πιθανότερο είναι πως θα υπάρξει και τα παιδιά εκπαιδεύονται από σήμερα για το πώς θα είναι υπεύθυνα σε μια μελλοντική πανδημία, ώστε να προστατέψουν και τους εαυτούς τους και εσάς, την οικογένειά τους.

Καλή αρχή!