Μετά την κυκλοφορία του βιβλίου της Sheryl Sandberg, Lean in: Women, Work and the Will to Lead, ο φεμινισμός άλλαξε πεδίο συζήτησης και διαπραγμάτευσης. Η διαμάχη σχετικά με τη θέση και τη δυναμική της γυναίκας βγήκε από τα όρια του σπιτιού και το δίκτυο των οικογενειακών σχέσεων και εισήλθε με αξιώσεις στον χώρο της εργασίας. Η γλαφυρή περιγραφή της Sandberg για την περιβόητη συνάντησή της –ως διευθύντριας επιχειρησιακών λειτουργιών του Facebook– με επενδυτές σε γραφεία όπου δεν υπήρχε καν γυναικεία τουαλέτα, απλώς εικονογραφεί με χιούμορ τα εξής στοιχεία: μόλις 4% των διευθυνόντων συμβούλων της λίστας του περιοδικού Fortune με τις 500 μεγαλύτερες αμερικανικές εταιρείες είναι γυναίκες. Μόλις 20% των κοινοβουλευτικών εδρών παγκοσμίως κατέχονται από γυναίκες. Μόνο σε 17 από τις 195 χώρες στον κόσμο κυβερνούν γυναίκες.
Τι δεν αφήνει τις γυναίκες να κάνουν αποφασιστικά βήματα μπροστά; Η βιολογία… και ο τρόπος που (συνεχίζει να) την ερμηνεύει η κοινωνιολογία. Δηλαδή, οι γυναίκες κάνουν παιδιά· αυτό είναι βιολογικό αξίωμα. Που όμως επιδρά δραστικά στην επαγγελματική εξέλιξη. Γιατί, στον επαγγελματικό στίβο, η ώρα που πρέπει να σταματήσει κανείς για λίγο το πετάλι ισοδυναμεί άρρητα με πρόωρο τερματισμό. Και –καλώς ή κακώς– το πετάλι σταματούν να το πατούν κάποια στιγμή οι γυναίκες για να διαιωνίσουν το είδος. Το δίλημμα «καριέρα ή παιδί» συνεχίζει να υψώνεται σε πείσμα των γραφομένων της Sandberg και του ισχυρού κινήματος Lean In που προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει τον συσχετισμό των γυναικών σε εργασιακές θέσεις υψηλών απαιτήσεων.
Νομίζω πως αυτό συμβαίνει και γιατί το εν λόγω debate βγήκε πολύ νωρίς από τους τέσσερις τοίχους των σπιτιών μας. Δυστυχώς, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, το σπίτι εξακολουθεί να αποτελεί πεδίο χαμένης μάχης για τις γυναίκες. Λίγοι είναι οι άντρες που θα σταθούν υποστηρικτικά στην προσπάθεια της γυναίκας τους να συνδυάσει με επιτυχία καριέρα και οικογένεια. Επαγγελματικά ταξίδια και ραντεβού, απαιτητικά ωράρια, δουλειά στο σπίτι δεν έχουν θέση στο λεξικό της «καλής μαμάς». Αντίθετα, συνθέτουν την καθημερινότητα του καλού πατέρα-κουβαλητή. Που ενίοτε –σε αντίθεση με τη σύζυγό του– επιβάλλεται να το ρίχνει και λίγο έξω.
Για να αλλάξουν οι συσχετισμοί του φύλου στον χώρο της εργασίας, πρέπει να αποκρυσταλλωθεί το νέο περιεχόμενο της μητρότητας. Η μητέρα κατανοεί τις ανάγκες του παιδιού της πολύ καλύτερα όταν θεωρεί ότι έχει καλή σχέση με τις δικές της. Το οικογενειακό δέντρο αλλάζει. Επαγγελματική επιτυχία, διεκδικήσεις και ένα μεγάλο δίκτυο φίλων και συνεργατών δυναμώνουν τις ρίζες του δέντρου και δίνουν στην οικογένεια τη δύναμη που πρέπει να έχει για να αλλάξει την κοινωνία. Αυτό δεν μπορούν να το κάνουν οι άντρες από μόνοι τους. Οι γυναίκες είναι, άλλωστε, περισσότερες…
