Ο Άρης είναι η ήρεμη, σχεδόν αόρατη παρουσία του σχολείου του γιου μου. Ίσως πίσω από τις πόρτες να παίρνει φωτιά για να κάνει αυτά που φαντάζεται για το σχολείο, όταν κυκλοφορεί όμως σχεδόν πρέπει να προσπαθήσεις για να καταλάβεις ότι υπάρχει. Από εκείνον λοιπόν ζήτησα να μου πει δυο λόγια για ένα σχολείο που μετρά πολλά χρόνια παρουσίας στην ιδιωτική εκπαίδευση, αλλά τα τελευταία χρόνια αναδιοργανώνεται πολύ πολύ ευχάριστα!
Εν μέσω θεματικού μήνα και άλλων πολλών κατάφερε να μου δώσει μερικές απαντήσεις. Το πιο ενδιαφέρον σε όλο αυτό βρίσκω να είναι ο “αιρετικός” όπως τον χαρακτήρισε στόχος του σχολείου να ικανοποιήσει και τον πιο απαιτητικό γονιό. Όταν το πρωτοδιάβασα (υπέρμαχος της άποψης πως οι γονείς δεν συμβαδίζουν πάντα με τα θέλω των παιδιών τους) με ξένισε, αργότερα όμως κατάλαβα κρίνοντας και από το δικό μου παιδί (ως γονιός πλέον και όχι εκπαιδευτικός) πως ο πολιτισμός της οικογένειας είναι θεμελιώδης για το παιδί και πως δεν έχει κανένα νόημα να στεκόμαστε απέναντι του. Οι αλλαγές αν έρθουν θα έρθουν όταν το παιδί νιώσει καλά στο σχολείο και αυτό έχει πολύ να κάνει με τον γονιό. Ιδού λοιπόν…
1. Ας συστηθούμε. Ονομάζομαι Νικολόπουλος Άρης και τα τελευταία 10 χρόνια, μαζί με την οικογένεια μου, διευθύνω -ή προτιμότερα- ενορχηστρώνω ένα Βρεφονηπιακό Σχολείο στον Κορυδαλλό.
2. Το ιδανικό σχολείο θα πρέπει απαραίτητα να έχει… Ανοιχτές πόρτες για τους γονείς, εκτενή ενημέρωση για τα τεκταινόμενα στο χώρο του σχολείου και ορθάνοιχτους διαύλους καθημερινής επικοινωνίας με την οικογένεια. Εστιάζω κυρίως σε αυτό, γιατί κρίνω πως στη βάση μιας τέτοιας σχέσης εμπιστοσύνης σχολείου-οικογένειας διασφαλίζεται ότι ο χώρος και οι άνθρωποι του σχολείου ανταποκρίνονται διαρκώς στις προσδοκίες των γονιών, σε μια διαδικασία συνεχούς αυτοβελτίωσης, χτίζοντας έτσι σιγά-σιγά τα χαρακτηριστικά ενός “ιδανικού σχολείου”, προς όφελος των παιδιών. Αν ένα σχολείο καλύπτει ταυτόχρονα τις προσδοκίες των περισσότερων γονιών, ενώ καταφέρνει να ικανοποιεί τις επιθυμίες ακόμα και των πιο απαιτητικών και ανήσυχων, χωρίς να αδικεί κανέναν, είναι πιθανό να βρίσκεται κοντά στην χρυσή τομή του “ιδανικού σχολείου”. Όλα αυτά, με δεδομένο πως κάθε γονιός επιζητά το καλύτερο για το παιδί του, σε μια εποχή που το επίπεδο της ενημέρωσης έχει ανέβει αισθητά σε σχέση με το παρελθόν, λόγω και της διαδικτυακής διάχυσης της πληροφορίας.
3. Επιρροές και κατευθύνσεις στην παιδαγωγική που εφαρμόζεις στο σχολείο. Από θεωρητική άποψη, εκτιμούμε ιδιαίτερα τον πραγματισμό του Dewey και την αντίληψη του περί διαμόρφωσης του εκπαιδευτικού προγράμματος σε αλληλεπίδραση με το κοινωνικό περιβάλλον. Σε αυτό το πλαίσιο, στις επιρροές μας συμπεριλαμβάνουμε τις αρχές και τις εξελίξεις των αγαπημένων μας καλλιτεχνικών κινημάτων, το αστικό περιβάλλον, την επικαιρότητα, την επαφή με σχολεία και οργανισμούς από το εξωτερικό, ενδεχομένως και το πολιτικά διαμορφούμενο σκηνικό (δεν αναφέρομαι σε κόμματα, αλλά σε τάσεις και επικρατούσες αντιλήψεις). Στοχεύουμε σε ευτυχισμένα, χαρούμενα παιδιά, ικανά να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα. Έτσι, για παράδειγμα, έχουμε πάντα κατά νου ότι το σχολείο που θα φοιτήσουν τα παιδιά μετά την αποφοίτηση τους από το νηπιαγωγείο μας, δεν βρίσκεται στην Φινλανδία, αλλά στην Αθήνα, με ό, τι αυτό συνεπάγεται για την ύλη του προγράμματος μας.
4. Λίγα λόγια για το τι είναι ή πως θα πρεπε να είναι το παιδί, ο δάσκαλος, ο γονιός. Αν πρέπει να οριστούν κάπως οι ρόλοι, νομίζω ότι το ιδανικό θα ήταν ο καθένας από τους δύο ενήλικους ρόλους να περιλαμβάνει εντός του τους άλλους δύο. Ο δάσκαλος πρέπει να έχει πάντα ζωντανό μέσα του το παιδί και χρήσιμο είναι να έχει και την εμπειρία της πατρότητας/ μητρότητας. Ο δε γονιός είναι υποχρεωμένος να είναι και παιδί και δάσκαλος – και τα δύο με σύνεση και μέτρο. Το παιδί από την άλλη, καλύτερα να μην περιχαρακωθεί σε πλαίσια και ορισμούς, όσο προλαβαίνει!
5. Πως χωράει η ελευθεριά, η αυτενέργεια, ο σεβασμός και ο αυθορμητισμος στις τάξεις σας. Με ειλικρινή σεβασμό στην προσωπικότητα κάθε παιδιού και απαίτηση από τα παιδιά να πράττουν το ίδιο μεταξύ τους. Υπό αυτή την προϋπόθεση, από το χρόνο του ελεύθερου παιχνιδιού ως την τραπεζαρία και από το εργαστήρι καλλιτεχνικών ως την ώρα του “σκληρού πυρήνα” του εκπαιδευτικού προγράμματος (όπως η τριβή με τα Γράμματα και τους Αριθμούς), ελευθερία, αυτενέργεια και αυθορμητισμός, πραγματώνονται με φυσικό τρόπο.
6. Κεντρική αξία της παιδείας για σένα είναι…Ο εθισμός στην γνώση και την επιστημονική αναζήτησή αυτής. Η πολιτεία / το σχολείο / οι γονείς / όλοι μας, οφείλουμε με κάθε δυνατό τρόπο να δημιουργούμε θετικές εμπειρίες, τουλάχιστον στα πρώτα στάδια της σχολικής ζωής των παιδιών, καλλιεργώντας παράλληλα την ανάγκη τους για αλήθεια.
7. Πάτα ένα κουμπί και άλλαξε αυτόματα κάτι στην εκπαίδευση μικρών παιδιών. Ποιο είναι αυτό και γιατί; Το τσουβάλιασμα όλων των ξεχωριστών προσωπικοτήτων κάτω από την ταμπέλα “παιδί” και ακόμα χειρότερα, ο διαχωρισμός προτύπων συμπεριφοράς με βάση το φύλο εντός των σχολικών αιθουσών, που θέλει τα αγόρια “ατίθασα” και τα κορίτσια “ευαίσθητα”. Στις περιπτώσεις αυτές δεν χρειάζεται ένα απλό κουμπί, αλλά το διάσημο κόκκινο κουμπί του Κιμ Γιονγκ Ουν.
8. Γονιός χαρούμενος, παιδί ευτυχισμένο. Συνδυάζονται σε ένα σχολείο και αν ναι πώς; Ίσως αυτό να είναι το στοίχημα, από καταβολής των δυτικών κοινωνιών, όχι μόνο στο σχολικό πλαίσιο, αλλά και στην καθημερινότητα της οικογένειας. Το σχολείο οφείλει να παρέχει περιβάλλον ασφάλειας, αστείρευτα ερεθίσματα, άφθονες ευχάριστες εμπειρίες, να έχει τις κεραίες σε επιφυλακή για κάθε αλλαγή στην συναισθηματική ισορροπία των παιδιών και να ενημερώνει τάχιστα και επαρκώς τους γονείς. Κάπου εκεί όμως, ο ρόλος του, εκ των πραγμάτων αρχίζει να τελειώνει και οι γονείς βάζουν τους δικούς τους παρονομαστές στην άλυτη εξίσωση της αναζήτησης της παντοτινής οικογενειακής ευτυχίας. Το σχολείο μπορεί, ίσως, να συμβάλλει με διάφορους επιπλέον τρόπους -η δική μας αγαπημένη πρακτική είναι η τακτική πρόσκληση των γονιών σε δραστηριότητες που απαιτούν την συμμετοχή όλης της οικογένειας για επίτευξη κάποιου σκοπού, πάσης φύσεως (αθλητικής, καλλιτεχνικής, μαγειρικής κλπ).
