Σήμερα, όλο και περισσότερες γυναίκες επιδιώκουν να γεννήσουν όσο το δυνατόν πιο φυσικά, πιο χαλαρά και  χωρίς στρες. Φυσικά, η εγκυμοσύνη και ο τοκετός είναι φυσικά γεγονότα, που απαιτούν, όμως, σταθερή και συχνή ιατρική παρακολούθηση με τη χρήση της τεχνολογίας, ώστε να εξασφαλιστεί το επιθυμητό αποτέλεσμα: ένα υγιές μωρό και μία υγιής μητέρα. Ο τοκετός στο νερό, αν και αποτελεί αρχαία πρακτική, ενσωματώθηκε σχετικά πρόσφατα στη μοντέρνα μαιευτική. Σήμερα, όμως, αποτελεί την πλέον διαδεδομένη από τις μεθόδους φυσικού τοκετού, συνηθισμένες και αναγνωρισμένες επιστημονικά τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στην Ευρώπη.

Τοκετός στο νερό σημαίνει ότι η διαδικασία των ωδινών αλλά και της γέννησης, όταν είναι δυνατόν, εξελίσσεται μέσα στο νερό θερμοκρασίας 37°C, ακριβώς στην ίδια θερμοκρασία με την οποία βρίσκεται το παιδί στη μήτρα, σε ειδικά διαμορφωμένη πισίνα. Ταυτόχρονα, όταν όλα εξελίσσονται φυσιολογικά, το ζητούμενο είναι η ελάχιστη φαρμακευτική και ιατρική παρέμβαση, ώστε η γυναίκα να βιώσει τη γέννηση του παιδιού της, ακολουθώντας το «μονοπάτι» της φύσης με ηρεμία και απολαμβάνοντας τη συναισθηματική φόρτιση που εμπεριέχει ο τοκετός.

Γιατί να επιλέξω να γεννήσω στο νερό;

Ο τοκετός στο νερό ως διαδικασία προσφέρει ασύγκριτα πλεονεκτήματα για τη μητέρα και το νεογνό, καθώς έχει εξαιρετικά ευεργετικές επιδράσεις στη διαχείριση του πόνου, κατά κάποιο τρόπο είναι μία ήπια φυσική αναισθησία, καθώς το ζεστό νερό επιδρά στο νευρικό σύστημα, αλλά και στη διάρκεια του τοκετού, που είναι σαφώς λιγότερη. Ακόμα, η χαλάρωση που προσφέρει επιτρέπει στη γυναίκα να αναπνέει πιο αργά και βαθιά. Αυτές οι αναπνοές βοηθούν περισσότερο στη διαχείριση μιας δυνατής συστολής της μήτρας από ό,τι οι γρήγορες και κοφτές, που συνήθως είναι αποτέλεσμα του στρες και του φόβου για τον τοκετό. Η μικρότερη αίσθηση της πίεσης από τις ωδίνες βοηθά σε πιο αποτελεσματικές συσπάσεις της μήτρας, η διαστολή του τραχήλου διεγείρεται και αυξάνεται η έκκριση των απαραίτητων ορμονών, όπως των ενδορφινών και της ωκυτοκίνης, ενώ μειώνεται η έκκριση της αδρεναλίνης. Η άνωση του νερού δίνει μεγάλη ευκολία στην κίνηση και στις αλλαγές θέσης της επιτόκου, που αποφεύγει έτσι την καθήλωση στο κρεβάτι. Ταυτόχρονα, η γυναίκα χαλαρώνει και το (φυσιολογικό) άγχος της για την διαδικασία μειώνεται σημαντικά. Καθώς υπάρχει μεγαλύτερη διατατικότητα (διάταση) των μαλακών μορίων, η έξοδος του εμβρύου είναι ευκολότερη, ο πόνος είναι λιγότερος, ενώ μειώνονται σημαντικά οι πιθανότητες για τραυματισμούς και ρήξεις και ο αριθμός των ραμμάτων. Φυσικά, κατά τη διάρκεια του τοκετού στο νερό, δεν γίνεται χρήση φαρμάκων και η όλη εμπειρία αποτελεί μια ιδιαίτερα θετική ανάμνηση για τη γυναίκα.

Μπορώ σε κάθε περίπτωση να γεννήσω στο νερό;

Για να μπορέσει μια γυναίκα να γεννήσει με ασφάλεια στο νερό είναι απαραίτητη προϋπόθεση η θέλησή της και η καλή της σχέση με το υγρό στοιχείο. Επιπλέον, η κύηση πρέπει να εξελίσσεται φυσιολογικά και να μην υπάρχουν ιατρικά προβλήματα, ενώ η μέλλουσα μητέρα πρέπει να έχει προετοιμαστεί πριν από τον τοκετό, με μαθήματα και χρήση της πισίνας. Ο τοκετός στο νερό αντενδείκνυται αν έχει προηγηθεί καισαρική τομή, σε περιπτώσεις ανώμαλων προβολών και πολύδυμων κυήσεων, σε περιπτώσεις πρόωρης ρήξης υμένων, σε περιστατικά με υπέρταση ή προεκλαμψία και σε περιπτώσεις όπου η ηλικία κυήσεως  είναι μικρότερη των 37 εβδομάδων.

Αν και οι περισσότερες γεννήσεις στο νερό εξελίσσονται ομαλά, να γνωρίζετε ότι θα σας ζητηθεί από τον γιατρό ή τη μαία σας να εγκαταλείψετε την πισίνα αν η παρακολούθηση της καρδιάς του μωρού δείχνει ότι υπάρχει πρόβλημα, αν ο τοκετός εξελίσσεται πολύ αργά, αν υπάρξει αιμορραγία, αν ανέβει η αρτηριακή σας πίεση, αν ανιχνεύεται μηκώνιο στα νερά σας και αν αισθανθείτε λιποθυμία ή υπνηλία.

Μήπως κινδυνέψει το μωρό;

Ένα ερώτημα που απασχολεί τις μέλλουσες μητέρες σχετικά με τον τοκετό στο νερό είναι η επικινδυνότητα του και αν υπάρχει η πιθανότητα πνιγμού του μωρού. Κατά τη διάρκεια της κύησης το μωρό λαμβάνει αέρα μέσω του πλακούντα και του ομφάλιου λώρου, ενώ οι πνεύμονές του είναι ανενεργοί. Οπότε όταν το μωρό γεννηθεί μέσα στο νερό, συνεχίζει να αναπνέει μέσω του ομφάλιου λώρου. Μετά τη γέννηση, ο γιατρός θα φέρει σιγά σιγά το κεφάλι του στην επιφάνεια κι έτσι θα αρχίσει εκείνο να αναπνέει από τους πνεύμονες. Επομένως, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος, αρκεί να έχετε εξασφαλίσει ένα ασφαλές περιβάλλον.

Σε πισίνα στο μαιευτήριο

Υπάρχουν γυναίκες που επιλέγουν να γεννήσουν σε ειδική, φορητή πισίνα ή μπανιέρα στο σπίτι τους. Αν όμως φοβάστε να επιλέξετε κατ’ οίκον τοκετό, αλλά ταυτόχρονα θέλετε να ζήσετε την εμπειρία του τοκετού στο νερό, υπάρχει λύση. Στο ΛΗΤΩ, το 1999, έγινε ο πρώτος τοκετός στο νερό στην Ελλάδα, σε ειδικά διαμορφωμένη πισίνα, στο χώρο της αίθουσας τοκετών του μαιευτηρίου. Η πρώτη γυναίκα στην Ελλάδα η οποία χρησιμοποίησε την μέθοδο αυτή, η κυρία Ναταλία Παπαϊωάννου, γέννησε ένα υγιέστατο κοριτσάκι βάρους 2.800gr. Φυσικά το ΛΗΤΩ συνεχίζει να παρέχει στις μέλλουσες μητέρες αυτή τη δυνατότητα και να τους προσφέρει τις ιδανικότερες συνθήκες για μια μοναδική και ασφαλή εμπειρία τόσο για τις ίδιες όσο και για το μωρό τους.  Από το 1999 μέχρι σήμερα, βέβαια, πολλά έχουν αλλάξει, καθώς το Λητώ ακολουθεί τις εξελίξεις στον τομέα των εναλλακτικών τοκετών. Το μόνο που δεν έχει αλλάξει (γιατί η φύση δεν χρειάζεται βελτιώσεις) είναι η μαγικά χαλαρωτική και ευχάριστη επίδραση που έχει το ζεστό νερό στην ετοιμόγεννη γυναίκα, αλλά και στο… πολυαναμενόμενο μωράκι αφού και αυτό ωφελείται καθώς μεταβαίνει ομαλότερα από τον «παλιό κόσμο του» στο «νέο κόσμο μας», όταν η πρώτη αίσθηση που έχει από το νέο περιβάλλον είναι η ήδη οικεία σ’ αυτό αίσθηση του νερού.

Ο ειδικά διαμορφωμένος χώρος της αίθουσας τοκετών με την ειδικά διαμορφωμένη πισίνα για τοκετό στο νερό, είναι ζεστός και φιλόξενος και βέβαια δε θυμίζει σε τίποτα αυτό που λέμε «νοσοκομειακό περιβάλλον».  Εκεί, η επίτοκος μπορεί να βρίσκεται μέσα στο νερό, όπου κινείται ελεύθερα χωρίς χορήγηση φαρμάκων. Ο χώρος διαθέτει ειδικό απαλό, διακριτικό φωτισμό, ιδιαίτερη διακόσμηση, μουσική και αρωματικά αιθέρια έλαια, που διαχέονται στην ατμόσφαιρα. Η παρουσία των εξειδικευμένων μαιών, καθώς και αυτή του συντρόφου και μέλλοντα πατέρα καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας δημιουργούν ένα φιλικό, ήρεμο περιβάλλον, που διαμορφώνει τις προϋποθέσεις για έναν τοκετό χωρίς άγχος, σε χώρο που χαλαρώνει και διώχνει την αναμενόμενη ένταση και αγωνία από την ψυχή της γυναίκας. Ταυτόχρονα, εξασφαλίζονται συνθήκες απόλυτης ασφάλειας για την επίτοκο και το αναμενόμενο βρέφος, με την παρουσία του θεράποντος μαιευτήρα – γυναικολόγου και με τον απαραίτητο ιατρικό εξοπλισμό σε πρώτη ζήτηση. Απαλλαγμένη από δυσάρεστες σκέψεις, η επίτοκη γυναίκα είναι πλέον έτοιμη να βιώσει σε συνθήκες απόλυτης ασφάλειας τη συγκλονιστική εμπειρία που υπόσχεται ο τοκετός στο νερό.

Φυσικά, οι γυναίκες που γέννησαν στο νερό έχουν εξαιρετικά θετική ανάμνηση της εμπειρίας. Η μαρτυρία της κ. Αντιγόνης Γύρα, που γέννησε και τα τρία της παιδιά στο ΛΗΤΩ επιλέγοντας τον εναλλακτικό τοκετό στο νερό, είναι χαρακτηριστική: «Στο νερό είσαι μόνη σου, το σώμα σου είναι ελεύθερο, έχεις τη δυνατότητα να κινείσαι, να αλλάζεις θέσεις, δεν είσαι περιορισμένη σ’ ένα κρεβάτι. Επίσης δεν γίνεται χρήση φαρμάκων. Όπως έλεγε και ο γιατρός μου, αντί να βάλουν στη γυναίκα φάρμακα, βάζουν τη γυναίκα στο… φάρμακο, με τη διαφορά ότι το φάρμακο αυτό είναι ό,τι πιο φυσικό υπάρχει: το νερό!». Η κ. Γύρα θα συνιστούσε ανεπιφύλακτα στις μέλλουσες μητέρες τον τοκετό στο νερό, που τον θεωρεί «πραγματική έννοια της γέννας», με την προϋπόθεση ότι το νερό τούς αρέσει από πριν και έχουν ήδη καλή σχέση μαζί του

Ευχαριστούμε τον Δρα Λεωνίδα Δ. Παπαδόπουλο, Μαιευτήρα Χειρουργό Γυναικολόγο, Διευθύνοντα Σύμβουλο του Μαιευτηρίου ΛΗΤΩ για τις πληροφορίες που μας έδωσε.