Η προεκλαμψία (ή τοξιναιμία) είναι μία συνήθης πολυσυστηματική διαταραχή της εγκυμοσύνης, που οδηγεί τις εγκύους να εμφανίζουν τουλάχιστον δύο από τα ακόλουθα συμπτώματα: Αρτηριακή υπέρταση-Πρωτεϊνουρία-Οίδημα. Μία στις δέκα εγκύους εμφανίζει προεκλαμψία ξαφνικά μετά την 20ή εβδομάδα, ακόμα και 4 με 6 εβδομάδες μετά τον τοκετό (πολύ σπάνια). Συνήθως η νόσος είναι ελαφράς μορφής, όμως μία στις πενήντα γυναίκες την εμφανίζει σε βαριά μορφή. Αν η προεκλαμψία είναι βαριά τότε κινδυνεύει τόσο η μητέρα όσο και το έμβρυο και για τον λόγο αυτόν χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Ουσιαστικά, δεν υπάρχει θεραπεία της νόσου και αν ο θεράπων ιατρός το κρίνει απαραίτητο, το μωρό πιθανόν να πρέπει να γεννηθεί πρόωρα.
Υπέρταση της κύησης ή προεκλαμψία;
Πολλές γυναίκες παρουσιάζουν κυκλοφορικά προβλήματα και αυξημένη αρτηριακή πίεση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Όμως, η ήπια υπέρταση από μόνη της δε συνεπάγεται προεκλαμψία, εφόσον δεν υπάρχει πρωτεϊνουρία και οίδημα.
Πού οφείλεται η προεκλαμψία;
Ορισμένοι παράγοντες που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση της προεκλαμψίας είναι:
- Η πολυτοκία
- Η παχυσαρκία
- Η ηλικία (κάτω των 20 και άνω των 37). Όσο μεγαλύτερη είναι η απόκλιση της ηλικίας από αυτά τα όρια τόσο μεγαλώνει η συχνότητα εμφάνισης της προεκλαμψίας.
- Η πολύδυμη κύηση
- Το προηγούμενο ιστορικό προεκλαμψίας της εγκύου ή συγγενούς της
- Η προϋπάρχουσα υπέρταση της κύησης
- Το άσθμα
- Η νεφρική νόσος
- Ο σακχαρώδης διαβήτης
- Η αναιμία
- Διάφορα υποκείμενα χρόνια νοσήματα
Πάντως, η ακριβής αιτία της παραμένει αδιευκρίνιστη, αλλά σίγουρα σχετίζεται με τον πλακούντα και τη ροή του αίματος προς αυτόν, καθώς πρόκειται για μία διαταραχή στην ανάπτυξη των αγγείων του, που οδηγεί σε καταστροφή των περιφερικών αγγείων της μητέρας και των αγγείων διαφόρων οργάνων, ενώ παράλληλα παρεμποδίζει τη μεταφορά οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στο έμβρυο.
Ποια είναι τα συμπτώματα της προεκλαμψίας;
Η υπέρταση (σταθερά πάνω από 140/90 mmHg) σε συνδυασμό με την αυξημένη παρουσία πρωτεϊνών (λευκώματος) στα ούρα (περισσότερα από 300 mg πρωτεΐνης σε ούρα 24ώρου ή περισσότερα από 30 mg/mmol σε τυχαίο δείγμα ούρων ή περισσότεροι από ένας σταυροί σε Stick ούρων), καθώς και το οίδημα (πρήξιμο) είναι τα πρώτα σημάδια που πρέπει να ανησυχήσουν την έγκυο και τον γιατρό της, καθώς η εξέλιξη της νόσου είναι απρόβλεπτη και σταθερά επιδεινούμενη. Σε περιπτώσεις βαριάς προεκλαμψίας παρατηρούνται επίσης ολιγουρία, έντονη λευκωματουρία, διαταραχές στην όραση (λάμψεις φωτός, φωτοευαισθησία ή θολή όραση), ξαφνική αύξηση του βάρους, πόνος στο στομάχι με ναυτία και έμετο, πόνος κάτω από τα πλευρά, διαταραχές πήξης του αίματος, έντονος πονοκέφαλος που δεν υποχωρεί, πρήξιμο στα χέρια, στα πόδια και στο πρόσωπο (με δέρμα που βουλιάζει και δεν επανέρχεται), ακόμα και εγκεφαλικό ή πνευμονικό οίδημα.
Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της προεκλαμψίας;
Όπως προαναφέρθηκε, εάν η προεκλαμψία είναι ήπια, δεν έχει σοβαρές επιπλοκές, ιδιαίτερα όταν διαγνωστεί έγκαιρα και παρακολουθείται. Σε πιο βαριές περιπτώσεις η μητέρα μπορεί να οδηγηθεί σε εκλαμψία (κρίσεις και σπασμοί), να εμφανίσει ηπατική, νεφρική και πνευμονική δυσλειτουργία, διαταραχές πήξης του αίματος, αποκόλληση πλακούντα, αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο, έντονη αιμορραγία μετά τον τοκετό και σύνδρομο HELLP (συνδυασμένη διαταραχή του ήπατος και του συστήματος πήξης του αίματος). Οι επιπλοκές που αφορούν στο έμβρυο είναι η χαμηλή του ανάπτυξη εξαιτίας των διαταραχών στην τροφοδοσία του σε θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο, η προωρότητα (με όσα αυτή συνεπάγεται) και τα αναπνευστικά προβλήματα λόγω της ατελούς ωρίμανσης των πνευμόνων του.
Πώς αντιμετωπίζεται η προεκλαμψία;
Ο τοκετός αποτελεί ουσιαστικά τη μοναδική οριστική λύση της νόσου, καθώς συνήθως η προεκλαμψία υποχωρεί μεταξύ 24 και 48 ωρών μετά τη γέννα. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να γίνεται τακτική παρακολούθηση και εκτίμηση της κατάστασης της μητέρας και του εμβρύου, με τις κατάλληλες εξετάσεις. Υπάρχουν ορισμένες γενικές οδηγίες που πρέπει να εφαρμόζονται αν υπάρχει υποψία προεκλαμψίας, όπως η διατροφή χωρίς αλάτι, η πρόσληψη πολλών υγρών, η καθημερινή μέτρηση της πίεσης της εγκύου, ο έλεγχος των ούρων για λεύκωμα, ο έλεγχος των νεφρών και του ήπατος, ο έλεγχος των παλμών του εμβρύου σε καρδιοτοκογράφο και ο έλεγχος της θρέψης του μέσω υπερήχου doppler. Ακόμα, η μητέρα πρέπει να αναπαύεται και συστήνεται η αριστερή πλάγια θέση όπου το βάρος της μήτρας και της κύησης δεν πέφτει πάνω στα μεγάλα αγγεία της κοιλιάς.
Σε περίπτωση, τώρα, βαριάς προεκλαμψίας γίνεται καθημερινός έλεγχος της κατάστασης της μητέρας και του εμβρύου, ενώ η μητέρα λαμβάνει ήπια αντιυπερτασική αγωγή και πιθανόν να χρειαστεί να νοσηλευτεί. Από την 23η εβδομάδα της κύησης και μετά, μπορεί να της χορηγηθούν κορτικοστεροειδή που βοηθούν στην ανάπτυξη των πνευμόνων του εμβρύου και μετά την 35η εβδομάδα μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς καθυστέρηση, με καισαρική τομή, ο τοκετός, εφόσον κριθεί ότι ο κίνδυνος από την παραμονή του εμβρύου στη μήτρα είναι μεγαλύτερος από αυτόν της προωρότητας.
Κλείνοντας, αξίζει να αναφέρουμε ότι, σύμφωνα με αρκετές επιδημιολογικές μελέτες, οι γυναίκες που εμφάνισαν προεκλαμψία στην πρώτη κύηση έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν το ίδιο και σε μια επόμενη. Επίσης, οι κόρες ή κοντινές συγγενείς ασθενών με προεκλαμψία έχουν κίνδυνο της τάξεως του 14% να εμφανίσουν και οι ίδιες προεκλαμψία, γεγονός που υποδεικνύει ότι υπάρχει ένα γενετικό υπόβαθρο για τη νόσο. Μην αμελείτε τον προγεννητικό έλεγχο και τις εξετάσεις που σας υποδεικνύει ο γυναικολόγος σας και όλα θα πάνε μια χαρά!
