Ο Ιούνιος είναι ο μήνας των εξετάσεων για μαθητές και φοιτητές. Οι σκέψεις μας αναμφίβολα είναι στα παιδιά και τους νέους που αγωνιούν για το μέλλον τους και γι’ αυτό θα ήθελα να τους αφιερώσω, με όλη μου την καρδιά, το σημερινό άρθρο. «Αγάπη» «έρωτας», «μαγεία», «πάθος», «όραμα»! Αυτοί είναι οι χαρακτηρισμοί που μου έστειλαν εμπνευσμένοι δάσκαλοι και καθηγητές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για το τι σημαίνει για εκείνους η «διδασκαλία». Η διδασκαλία είναι, πράγματι, μαγεία. Μια δυναμική αλληλεπίδραση μεταξύ μαθητών-εκπαιδευτικών, με στόχο το συναρπαστικό ταξίδι στη γνώση, στη δημιουργία και την αναζήτηση της ουσίας. Ακριβώς έτσι οφείλουν να προσεγγίσουν τη διδακτική εμπειρία οι αρμόδιοι φορείς που χαράσσουν την εκπαιδευτική πολιτική στη χώρα μας. Κατ’ αρχάς, είναι αναγκαίο να βγουν οι ίδιοι από τα γραφεία τους και να επισκεφτούν το σχολείο. Να αγγίξουν τα θρανία, να μυρίσουν τις σελίδες των βιβλίων, να αφουγκραστούν τις ανάγκες των παιδιών, να συζητήσουν με την εκπαιδευτική κοινότητα για τα καθημερινά προβλήματα. Αν δεν αγαπήσεις το παιδί, αν δεν συζητήσεις με τον δάσκαλο, αν δεν βρεθείς στον χώρο του σχολείου, πώς μπορείς να λάβεις τόσο σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον των παιδιών;

Αγάπη για το παιδί και την παιδεία χρειάζεται

Το σχολείο πρέπει να προσεγγιστεί από τους αρμόδιους φορείς ως ένας τόπος δημιουργίας και απόκτησης ουσιαστικής γνώσης. Να είναι βασικός στόχος της εκπαιδευτικής μας πολιτικής να αγαπήσει ο μαθητής το σχολείο και να εμπλακεί στην εκπαιδευτική διαδικασία το ίδιο το παιδί, ενεργά και δυναμικά. Από τον τρόπο διάταξης των θρανίων που θα φέρουν τα παιδιά πιο κοντά, μέχρι το να δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να λειτουργούν σε ομάδα και να συνεργάζονται, να κάνουν εργασίες στην τάξη με φαντασία και κριτική σκέψη. Η πρώτη λέξη του εκπαιδευτικού, με το που θα μπαίνει στην τάξη, να είναι «δημιουργήστε»! Να δείχνει, δηλαδή, πρώτα από όλα ο ίδιος ο εκπαιδευτικός την αγάπη του για τους μαθητές του και για το διδακτικό έργο, ώστε να «παρασύρει» σε αυτό το ταξίδι στη γνώση και τους μαθητές του!

Ας γεμίσει η κάθε τάξη με ελπίδα και παιδικές φωνές που δεν θα τσακώνονται, ούτε θα θορυβούν για να «χαλάσουν» το μάθημα, αλλά θα ανταλλάσσουν σκέψεις και ιδέες, θα θέτουν ερωτήματα, θα προβληματίζονται, θα αναζητούν, θα διψούν να μάθουν κάτι παραπάνω, γιατί μια λέξη, μια εικόνα, μια παρουσίαση, θα έχει κινήσει το ενδιαφέρον τους.

Δεν πιστεύω σε ιδεατά συστήματα. Πιστεύω όμως στη δύναμη της ψυχής και της θέλησης. Ασφαλώς για να πετύχουμε τα όνειρά μας χρειάζεται μελέτη και αγώνας. Συνεχής αγώνας. Είναι όμως πολύ διαφορετικό να μην υπάρχει φαντασία και δημιουργικότητα. Να ξεκινάει το άγχος μαθητών και γονιών από πολύ νωρίς και στην πορεία να μεταφράζεται σε τεράστια έξοδα και σε πολλές περιπτώσεις σε μη πραγματοποίηση ονείρων. Οπότε, ας είμαστε ρεαλιστές, μπορεί να μη φτάσουμε το τέλειο εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα σύστημα που θα αποδεσμεύει το παιδί από το άγχος και θα δίνει έμφαση στην ολοκληρωμένη παιδεία (και όχι μόνο στην εκπαίδευση). Να δώσουμε αξία στον τρόπο με τον οποίο το παιδί μαθαίνει στο σχολείο και στο τι μαθαίνει.

Η ιστορία και η γεωγραφία θα μπορούσαν να διδάσκονται μόνο με ομαδικές και ατομικές εργασίες, στην τάξη και στο σπίτι, ώστε να αφομοιωθεί η ύλη. Ποιο το νόημα άλλωστε να κάθεται στην έδρα του ο καθηγητής και να «διαβάζει» το μάθημα; Ποιο το νόημα να διαβάζει κάθε απόγευμα στο σπίτι 2-3-5 σελίδες το παιδί, πολλές φορές δυσνόητα γραμμένες, και να τις παπαγαλίζει; Με μια πολύ ωραία παρουσίαση που θα λαμβάνει χώρα κάθε δεκαπέντε μέρες το παιδί δεν θα ξεχάσει ποτέ όσα έχει μάθει. Ακριβώς γιατί θα έχει εμπλακεί το ίδιο ενεργά στη διαδικασία μάθησης. Θα έχει ψάξει, θα έχει βρει στοιχεία και στη συνέχεια θα έχει προετοιμαστεί να τα παρουσιάσει στην τάξη στους συμμαθητές και καθηγητές του. Όχι, δεν είναι εύκολη αυτή η διαδικασία. Αλλά είναι δημιουργική και βάζει το παιδί στη διαδικασία να αναπτύξει την κριτική του σκέψη και να προχωρήσει στη ζωή με ισχυρά εφόδια.

Επίσης, τα μαθηματικά, η φυσική και η χημεία να διδάσκονται κατά κύριο λόγο με πειράματα και με πρωτότυπες, ευφάνταστες εργασίες (όπως μετατρέπουμε την τάξη σε μαγαζί και κάνουμε αγορές-πωλήσεις) όπου στην πράξη ο μαθητής θα κατανοεί τους αριθμούς και τη σχέση μεταξύ τους. Η λογοτεχνία να διδάσκεται με βάση κάθε φορά ένα λογοτεχνικό έργο-ορόσημο της παγκόσμιας λογοτεχνίας και της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Το έργο θα αναλύεται από τους μαθητές σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς με καθημερινές ασκήσεις που θα κάνουν οι μαθητές και στο τέλος της χρονιάς θα παρουσιάζουν στους γονείς είτε μια ομαδική εργασία, είτε ένα δικό τους βιβλίο που θα έχουν φτιάξει, ή τη θεατρική παράσταση που θα έχουν οργανώσει βάσει του βιβλίου. Στα εικαστικά να επεξεργάζονται οι μαθητές κάθε τάξης μια ιδέα, μια λέξη, για παράδειγμα «φιλία», «ειρήνη», «διαφορετικότητα», «ομάδα» και να φτιάχνουν τις δικές τους δημιουργίες, με απώτερο στόχο στο τέλος της χρονιάς να κάνει η κάθε τάξη την δική της έκθεση και να παρουσιάσει τα σημεία εκείνα που την εντυπωσίασαν, την προβλημάτισαν, την απασχόλησαν περισσότερο.

Τέλος, σχολική εφημερίδα, σχολικές δημιουργίες παραμυθιών-βιβλίων από τους μαθητές, να καθιερωθούν σε όλα τα σχολεία, γιατί είναι ένας πολύ ωραίος και ενδιαφέρων τρόπος να έρθουν πιο κοντά οι μαθητές και να έχουν ενεργή δράση και συμμετοχή στις εκπαιδευτικές διαδικασίες, ενώ πολλά παιδιά θα αξιοποιήσουν και επαγγελματικά τις γνώσεις τους στη δημοσιογραφία, στη συγγραφή και σε άλλα ενδιαφέροντα πεδία.

Μικρά βήματα, μικρές -αλλά ουσιαστικές- αλλαγές για να κατακτήσουμε τις κορυφές. Είναι όμως απαραίτητη προϋπόθεση να πιστέψουμε στις δυνάμεις μας και να διεκδικήσουμε το σχολείο που αξίζει η κοινωνία μας!

Όσον αφορά την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο, ένα έτος εντατικής προετοιμασίας είναι ένα πολύ καλό χρονικό διάστημα για να εμβαθύνει ο κάθε μαθητής σε ζητήματα που τον ενδιαφέρουν και να δώσει στη συνέχεια εξετάσεις. Αυτή είναι και μια πολύ σημαντική παράμετρος που πρέπει να αναδείξουμε στην Ελλάδα της κρίσης: ένα μόνο έτος εντατικής προετοιμασίας για τις εισαγωγικές εξετάσεις σημαίνει εξοικονόμηση χρημάτων για τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Υπό αυτή την έννοια, δίνουμε στις οικογένειες μια «ανάσα» και στους μαθητές ένα κίνητρο να εμβαθύνουν στο αντικείμενο που επιθυμούν να σπουδάσουν, καθώς και τον απαιτούμενο χρόνο να αποφασίσουν τι πραγματικά θέλουν να σπουδάσουν και εάν θα ακολουθήσουν πανεπιστημιακή ή τεχνική εκπαίδευση, στην οποία επίσης πρέπει να δοθεί πολύ μεγάλη έμφαση.

Συνοψίζοντας, το σύνθημά μας ας είναι «Το σχολείο ΔΕΝ είναι αγγαρεία. ΕΙΝΑΙ δημιουργία» και η «φωνή» μας για το σχολείο που ονειρευόμαστε και είναι εφικτό να φτιάξουμε ας φτάσει πολύ ψηλά, στους αρμόδιους φορείς. Σε αυτό το σημείο θεωρώ σημαντικό να συνασπιστούμε γονείς, εκπαιδευτική και μαθητική κοινότητα και, όλοι μαζί, να αγωνιστούμε για το σχολείο που δικαιούται η ελληνική κοινωνία!

Η Αγγελική Καρδαρά είναι Δρ Τμήματος ΕΜΜΕ – Φιλόλογος. Συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο Αθηνών στο πλαίσιο των elearning προγραμμάτων, έχοντας αναλάβει (συγγραφή και εκπαίδευση) τα εκπαιδευτικά προγράμματα «ΜΜΕ και Εγκληματικότητα: το έγκλημα ως είδηση και ως μήνυμα» και «Αστυνομικό και Δικαστικό Ρεπορτάζ» (Ακαδημαϊκός Υπεύθυνος: Καθηγητής Γιάννης Πανούσης). Συνεργάζεται επίσης με το Κέντρο Μελέτης του Εγκλήματος (ΚΕ.Μ.Ε.), όπου είναι εισηγήτρια σεμιναριακών μαθημάτων με θεματική «Το Έγκλημα στο Αστυνομικό και Δικαστικό ρεπορτάζ». Δίδαξε δημοσιογραφία στο Κολλέγιο Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας (CPJ Athens/University of Wolverhampton) στο προπτυχιακό και μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών. Από το 2013 έως το 2016 έδινε διαλέξεις στο Τμήμα ΕΜΜΕ του Παν/μίου Αθηνών, με αντικείμενο “Εγκληματολογία & ΜΜΕ”. Ασχολείται με την εγκληματολογική έρευνα και τη συγγραφή.