Πάντα μου έφερνε αποστροφή αυτή η ροζ τρυφερή τελειότητα των σχέσεων γονιών-παιδιών που συναντά κανείς κατά κόρον στις αμερικανικές οικογενειακές ταινίες. Μα τόσο τέλεια όλα πια!
– Μαμά, σ’ αγαπώ πολύ!
– Κι εμείς, αγάπη μου! Είσαι το πιο πολύτιμο πλάσμα στον κόσμο για μένα και τον μπαμπά!
Το θέμα δεν είναι πόσο αληθεύει, αλλά το πώς και γιατί εκφέρεται. Πιο πολύ παραπέμπει σε μια αγωνία να πείσει ο ένας τον άλλον για την ειλικρίνεια των συναισθημάτων του, παρά σε αυθόρμητη εκδήλωσή τους. Καλή και χρήσιμη η ρητή δήλωση των τρυφερών συναισθημάτων κάποιες φορές, αλλά ακόμη καλύτερο και πιο ουσιαστικό να την εισπράττει το παιδί μέσα από την –άχαρη πολλές φορές– καθημερινή ρουτίνα. Μέσα σ’ αυτήν τη ρουτίνα κρίνεται η σχέση με τα παιδιά σου, η αγάπη και η πραγματική στήριξη που τους προσφέρεις, ή που πολλές φορές δεν καταφέρνεις να το κάνεις.
Αυτό που μου έχει μείνει από τα βρεφικά, νηπιακά, παιδικά, εφηβικά χρόνια της –τριαντάχρονης σήμερα– κόρης μου είναι τα άπειρα λάθη μου. Πολλές λάθος εκτιμήσεις, λάθη επί λαθών στη συμπεριφορά μου. Πώς κατάφερε, αλήθεια, να μεγαλώσει και να γίνει το υπέροχο πλάσμα που καμαρώνω σήμερα; Θαύμα! Θα μου πεις ήταν και η μάνα που με την υπομονή και τη γλυκύτητα έσωζε ή διόρθωνε καταστάσεις.
Πώς έγινε λοιπόν το «θαύμα»; Υπάρχει η απλή, ρηξικέλευθη και παροιμιώδης εξήγηση που κλείνει το θέμα αμέσως: «Από αγκάθι βγαίνει ρόδο…», αλλά προτιμώ να το δω σοβαρότερα. Φαίνεται πως μέσα στον κυκεώνα των μεγάλων ή μικρότερων λαθών που κάνουμε στο μεγάλωμα των παιδιών, υπάρχουν κάποιες βασικές, στρατηγικές επιλογές που στο τέλος κρίνουν την παρτίδα. Ορισμένες μπορεί να είναι συνειδητές επιλογές, άλλες προκύπτουν αυθόρμητα από την υπόστασή σου, το είναι σου, αυτό που εκπέμπεις.
Οι δεύτερες είναι οι σημαντικές. Δεν μπορείς, για παράδειγμα, να υποκριθείς στο παιδί ότι νοιάζεσαι γι’ αυτό, αν δεν νοιάζεσαι πραγματικά και δεν το αποδεικνύεις έμπρακτα όταν χρειάζεται. Δεν μπορείς να κρύψεις το σύστημα αξιών που ακολουθείς στη ζωή σου. Δεν μπορείς να συγκαλύψεις το είδος των σχέσεων που έχεις με τη γυναίκα σου.
Όταν χωρίσαμε, δεν χρειάστηκε ποτέ να συμφωνήσουμε ότι το παιδί θα έμενε μακριά από τις διαφορές μας και ότι, παρά τον χωρισμό μας, θα υπήρχε διαρκής αλληλοενημέρωση και αμοιβαία συμβολή στην ανατροφή του. Απλά συνέβη ως αυτονόητο.
Αυτά είναι μερικά βασικά που μου έμαθε η πατρική θητεία μου. Θα μπορούσα βέβαια για τα λάθη μου να γράφω σε συνέχειες για κάνα χρόνο. Γι’ αυτό σταματώ εδώ.