Η συνάντησή μου με την Καθαρίστρια Χάος μου έφερε στο μυαλό την Ντολτό που έλεγε πως “Τα αντικείμενα θα έπρεπε να βρίσκονται στην υπηρεσία μας και όχι εμείς στην υπηρεσία των αντικειμένων”. Η ίδια τόνιζε πως δεν μπορούμε να μάθουμε ένα παιδί να τακτοποιεί πριν την ηλικία των τεσσάρων ετών. Δεν γνωρίζω πόσων χρόνων είναι η μικρή ηρωίδα του παιδικού βιβλίου Καθαρίστρια Χάος, της Κρις Κατερίνας, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη, ξέρω όμως καλά πως δεν είναι ελεύθερη να παίξει και να απολαύσει τη ζωή!

Φαινομενικά είναι όλα στη θέση τους, οι άτακτες σκέψεις πάνω στο ντουλάπι, τα όνειρα τακτοποιημένα, οι ανασφάλειες κρυμμένες και η κριτική κάτω από το χαλί. Ευτυχώς για την μικρή μας φίλη, την Έρση, εμφανίστηκε η Καθαρίστρια Χάος και έφερε τα “πάνω κάτω” και τα “κάτω πάνω” και η μικρούλα μας άρχισε να χαμογελά και να αφήνεται στη ζωή. Τα παιδιά, κυρίως από 4 ετών και κάτω δεν έχουν άλλο τρόπο να εκφράσουν τις σκέψεις τους, τις ανασφάλειές τους, τα όνειρα τους και τους φόβους τους, παρά μόνο μέσα από το παιχνίδι που πραγματοποιείται κυρίως με τα αντικείμενα. Αναφέρομαι σε όλα εκείνα τα αντικείμενα που έχουν ραντίσει με φαντασία. Ένα μικρό παιδί νιώθει καλά όταν όλα του τα παιχνίδια, τα βιβλία και τα ρούχα βρίσκονται σκόρπια γύρω του. Και νιώθει καλά με την προϋπόθεση ότι οι γονείς θα μπορούν να αντέξουν αυτή του την ακαταστασία και δεν θα απειλείται η εσωτερική τους ηρεμία από αυτήν.

Οι άνθρωποι που εμμένουν στην τάξη και που θέλουν να την επιβάλλουν δεν αντέχουν τις εκπλήξεις και τις μεταλλαγές της ζωής και είναι αμήχανοι στις κοινωνικές σχέσεις. Οι σχέσεις είναι αυτές που μετράνε τελικά στη ζωή και μέσα από αυτές μαθαίνουμε να συνυπάρχουμε. Τα παιδιά βλέπουν και νιώθουν εμάς, παρατηρούν και αντιγράφουν πώς διαχειριζόμαστε και κατά ποσό αντέχουμε τα συναισθήματα μας, πώς υπάρχουμε και συνυπάρχουμε στον χώρο που μοιραζόμαστε μαζί τους.

Αγαπητοί γονείς, διαβάστε προσεκτικά την Καθαρίστρια Χάος και αντιγράψτε κάθε της κίνηση. Η τεχνική της στο καθάρισμα υπόσχεται εξαγνισμό του οίκου της ψυχής! Και μην ξεχνάτε: πριν τα τέσσερα τα παιδιά μας δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν την έννοια της τάξης τόσο στο δωμάτιό τους όσο και μέσα στον ψυχικό τους χώρο, μην τους ζητάτε όλη μέρα να μαζέψουν τα πράγματα τους, κυρίως όταν βρίσκονται σε πλήρη δράση! Δημιουργήστε μια ρουτίνα και να έχετε το πολύ 2 φορές τη μέρα συγκεκριμένη ώρα που θα ορίσετε για να μαζεύετε τα πράγματά σας όλοι, για παράδειγμα μεσημέρι πριν τον ύπνο ή/ και απόγευμα πριν ετοιμαστείτε για το βραδινό μπάνιο. Τα παιδιά πρέπει να έχουν ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΤΟΥΣ χώρο για τα πράγματά τους! Δεν βοηθά σε τίποτα να υπάρχουν διάσπαρτα αντικείμενα τους, εδώ και εκεί. Κυρίως όταν τα παιδιά είναι μικρά πρέπει να έχουν έναν δικό τους χώρο ώστε να γνωρίζουν πού βρίσκονται τα παιχνίδια τους.

Μετά τα 5 χρόνια, που τα παιδιά αρχίζουν να αντιλαμβάνονται την έννοια της τάξης, και που μπορούν να εκφραστούν πολύ πιο καθαρά και να αναγνωρίζουν όλο και πιο πολύ τα συναισθήματα τους, μπορούμε να είμαστε πιο συγκεκριμένοι και να βάλουμε σαν κανόνα να μην αφήνουν παντού μέσα στο στο σπίτι τα πράγματά τους. Θα πρέπει να φροντίζουν μόνα το δωμάτιό τους και εμείς να το τακτοποιούμε μαζί τους μια φορά την εβδομάδα. (Το αντέχουμε; Κι όμως αυτό είναι ένας χώρος που πρέπει να τους δώσουμε να διαχειριστούν, ώστε να αποκτήσουν επαφή τόσο με το μέσα όσο και το έξω που τα περιβάλλει, δίχως να γινόμαστε ελεγκτικοί. είναι άλλωστε το δωμάτιό τους!).

Στα 8 χρόνια τα παιδιά τακτοποιούν μόνα τους ή έστω θα έπρεπε. Δεν μπορούμε να διδάξουμε την τακτοποίηση, παρά μόνο δίνοντας το καλό παράδειγμα. Αν επιβληθεί σε ένα παιδί η τάξη πριν από την ηλικία των 4 κινδυνεύει να γίνει “ψυχαναγκαστικό” νιώθοντας την ανάγκη να είναι όλα στη θέση τους. Θα έχει κατά κάποιο τρόπο διαταραχτεί το σώμα και η ψυχή του. Θα αισθάνεται άβολα όταν τα πράγματα δεν είναι τακτοποιημένα . Τα συναισθήματά μας, όταν είμαστε μικρά παιδιά, δεν έχουν άλλο τρόπο να αναπαρασταθούν παρά μόνο μέσα από το παιχνίδι. Η φαντασία είναι το κλειδί για την σωστή ανάπτυξη ενός παιδιού. Ναι στην τάξη αλλά ναι και στην προσωρινή αταξία! Το χάος είναι απαραίτητο για να υπάρξει τάξη και στο χάος επικρατεί μια υπέροχη τάξη. Ή αλλιώς, αν φοβόμαστε το χάος που επικρατεί μέσα μας τότε απλά θα εκραγούν όλα όσα κουβαλάμε σε ανύποπτο χρόνο!

Διαβάστε το βιβλίο αυτό μετά παιδιά σας και αδειάστε τα παιχνίδια στο πάτωμα. Παίξτε αναπαριστώντας καρέ καρέ όλες τις σκηνές διαβάζοντάς το. Αφεθείτε και διασκεδάστε. Θα συμμαζέψετε αργότερα. Καλή ανάγνωση!

Η Σουζάνα Παπαφάγου είναι κλινική ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια, ομαδική και οικογενειακή αναλύτρια. Θα τη βρείτε στο http://kaleidoskopiopsychis.blogspot.gr