Μετά ψήθηκε η πρώτη πίτσα Μαργκερίτα μέσα σε ξυλόφουρνο. Και αργότερα γεννήθηκε η Σοφία Λόρεν και ολόκληρη η πόλη μετατράπηκε σε σκηνικό της Cinecitta. Οι Ναπολιτάνοι μοιάζουν με τους Έλληνες, ίσως περισσότερο απ’ όλους τους υπόλοιπους Ιταλούς: οι πιο φιλόξενοι σ’ ολόκληρο τον φιλόξενο Νότο, σαματατζήδες (με την καλή έννοια πάντα), φιλότιμοι και ανοιχτόκαρδοι όσο δεν παίρνει αλλά και μπαγαπόντηδες και καταφερτζήδες. Αν επιχειρήσετε να κατηφορίσετε προς την -από φυσικής πλευράς- ομορφότερη μεριά της Ιταλίας κατά το μικρό καλοκαιράκι του Σεπτέμβρη, ένα πράγμα είναι σίγουρο: ούτε εσείς ούτε τα παιδιά σας θα νιώσετε ξένοι!
Αν περιμένετε να δείτε μια μικρή πόλη με στενά δρομάκια και απλωμένες μπουγάδες από το ένα μπαλκόνι στο απέναντι, με καλόκαρδες πλην κουτσομπόλες νοικοκυρές να τιτιβίζουν αδιάκοπα ενώ η Μόνικα Μπελούτσι κατηφορίζει από το παραπάνω στενό ντυμένη στα μαύρα, ενδέχεται να απογοητευτείτε. Όχι πως δεν έχει και τέτοιες μεριές η Νάπολι, στο σύνολό της όμως είναι απολύτως αστική. Αστική και -αν θέλουμε να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς- κάπως άναρχη. Σαν την Αθήνα ένα πράγμα. Αυτός ίσως είναι και ο βασικός λόγος που οι Έλληνες νιώθουμε σαν στο σπίτι μας στη Νάπολι. Οι οδηγοί κορνάρουν στα αυτοκίνητά τους και παρκάρουν τα σκουτεράκια τους πάνω στο πεζοδρόμιο. Από αρχιτεκτονικής απόψεως η πόλη πήρε τη σημερινή μορφή της λίγο πριν και αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Για την ακρίβεια, η νεόδμητη -τότε- Νάπολι, υπό τις αισθητικές επιταγές του φασιστικού καθεστώτος του Μουσολίνι, βομβαρδίστηκε μεταξύ του 1940-45 περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή πόλη. Παρ’ όλα αυτά, η πόλη επιμένει να εκπέμπει μαγεία!
Το ιστορικό κέντρο της είναι το μεγαλύτερο ολόκληρης της Ευρώπης, έχει ανακηρυχθεί προστατευόμενο μνημείο της Ουνέσκο από το 1995 και περιλαμβάνει εκκλησίες και πλατείες, τις διάσημες κατακόμβες της Νάπολι που ανάγονται στον 2ο αιώνα, ποικίλα δείγματα αρχιτεκτονικής, από κτήρια γοτθικού ρυθμού, μέχρι την ιταλική εκδοχή του Αρτ Νουβό, «Ναπολιτάνικη Ελευθερία», όπως ονομάστηκε το αρχιτεκτονικό κίνημα. Με άλλα λόγια, αποκλείεται να βαρεθείτε! Κι επειδή στη Νάπολι καλό είναι να φανείτε άξιοι σαν… Ναπολιτάνοι, ιδού και πιο συγκεκριμένες οδηγίες.
1. Εξερεύνηση στο Castel Nuovo
Μην αφήσετε το όνομα να σας παραπλανήσει: νουόβο (δηλαδή καινούργιο) πάει να πει απλώς λίγο πιο καινούργιο από το παλιότερο. Το Castel Nuovo ξεκίνησε να χτίζεται στα τέλη του 13ου αιώνα, κατά την περίοδο της βασιλείας του Ροβέρτου της Ανζού. Εκτός από βασιλική κατοικία υπήρξε και τόπος διαμονής πάσης φύσεως καλλιτεχνών και διανοουμένων, καθώς ο βασιλιάς ήταν μέγας προστάτης των τεχνών και των γραμμάτων. Την τελική μορφή του, που θυμίζει πραγματικό φρούριο, την πήρε τον 15ο αιώνα. Τις πολεμίστρες του και τις άπειρες «κρυφές» μεριές του πολύ θα τις εκτιμήσουν τα παιδιά σας καθώς το Castel Nuovo μοιάζει με θεματικό πάρκο και προκαλεί τη φαντασία να οργιάζει. Αν θέλετε τώρα οπωσδήποτε να αποκομίσετε και πιο συγκεκριμένες γνώσεις για την ιστορία της Νάπολι, στον 1ο και 2ο όροφο θα βρείτε μουσείο με την ιστορία του κάστρου και της πόλης. Την πανοπλία σας και καλή διασκέδαση!
2. Υπόγεια Νάπολι
Οι κατακόμβες της Νάπολι είναι μάλλον το δεύτερο γνωστότερο σημείο αναφοράς της πόλης (μετά την πίτσα Μαργκερίτα) και σίγουρα το πιο εντυπωσιακό. Η απόφαση να πάρεις βαθιά ανάσα και να αποχωριστείς τον ήλιο του ιταλικού Νότου μπορεί να μην είναι η ευκολότερη, αλλά η περιήγηση στην υπόγεια Νάπολι θα σε αποζημιώσει. Αιώνες ιστορίας ξετυλίγονται στον λαβύρινθο των κατακομβών, ανέπαφων από τον χρόνο και τη ζωή που συνεχίζεται πάνω από το έδαφος, ισοπεδώνοντας τα ίχνη του χρόνου που περνά αδιάκοπα. Από τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες μέχρι τους βομβαρδισμούς της δεκαετίας του 1940, οι κατακόμβες υπήρξαν καταφύγιο των Ναπολιτάνων. Απαραίτητη προϋπόθεση να μην πάσχετε από κλειστοφοβία! Βγαίνοντας στην επιφάνεια θα νιώσετε πως αυτή η περιήγηση στις κατακόμβες ήταν το πιο συναρπαστικό διαδραστικό μάθημα ιστορίας που κάνατε ποτέ!
3. Βόλτα στο παζάρι της Πόρτα Νολάνα
Η είσοδος στο παζάρι είναι από τη μεσαιωνική Πόρτα Νολάνα, μία εντυπωσιακή αψίδα που στηρίζεται σε δύο στύλους που ονομάζονται Πίστη και Ελπίδα. Η υπαίθρια αγορά της Πόρτα Νολάνα αρχικά ήταν η ψαραγορά της πόλης. Ακόμα θα βρείτε φρεσκότατο ψάρι σε πάμπολλους πάγκους στο παζάρι. Θα βρείτε όμως και πάγκους που πωλούν ντόπιες νοστιμιές –π.χ. αραντσίνο: ένα είδος κροκέτας που περιέχει ριζότο– αλλά και λαθραία τσιγάρα και ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε. Προσοχή! Φροντίστε να ασφαλίσετε ό,τι πολύτιμο κουβαλάτε μαζί σας και κρατήσετε από το χέρι τα μικρά παιδιά. Περισσότερο κι από αξιοθέατο, το παζάρι είναι μία άριστη ευκαιρία να παρατηρήσετε τους Ναπολιτάνους στο φυσικό τους περιβάλλον, δηλαδή μέσα σε ένα μελίσσι αδιάκοπης ζωντάνιας!
4. Ανάβαση στον Βεζούβιο
Ένα από τα ομορφότερα και πιο επικίνδυνα σημεία σ’ ολόκληρο τον κόσμο, το βουνό-ηφαίστειο του Βεζούβιου, μπορεί να εξερράγη τελευταία φορά το 1944, αλλά ακόμη θεωρείται ενεργό! Μη σας πάρω στον λαιμό μου, αντί για «ανάβαση» μπορείτε να πάτε με αυτοκίνητο ή λεωφορείο. Στη διαδρομή θα περάσετε από την Πομπηία, την πόλη στα πόδια του βουνού που καταστράφηκε ολοσχερώς με την τρομακτική έκρηξη του 79 μ.Χ. Δύο πράγματα θα σας εντυπωσιάσουν από την κορυφή του Βεζούβιου: η απίστευτη θέα σ’ ολόκληρο τον κόλπο της Νάπολι και το πόσο πυκνοκατοικημένη είναι η περιοχή στους πρόποδες του ηφαιστείου, παρά το μεγάλο ρίσκο που διατρέχουν οι κάτοικοι από μία ενδεχόμενη έκρηξη. Περισσότερο κι από το εύφορο έδαφος, που οφείλεται στο ηφαιστειογενές χώμα της περιοχής, οι κάτοικοι είναι δεμένοι με τον τόπο τους και πέρα από κάθε λογική δεν τον εγκαταλείπουν.
Και ο ξυλόφουρνος συνέχισε να ψήνει…
Ωραία τα αξιοθέατα, καλοδεχούμενη και η σφραγίδα πολιτιστικής κληρονομίας της Ουνέσκο, ωραία τα κάστρα και τα βουνά, αλλά αν τα παιδιά σας θα έχουν ένα πράγμα να θυμούνται από τη Νάπολι, αυτό βεβαίως θα είναι η πίτσα! Πώς έγινε κι αυτό το φαγητό των φτωχών, αυτό το λεπτό σαν κρέπα ζυμάρι που «αρπάζει» λίγο στις άκρες μέσα στον ξυλόφουρνο, με τις τρεις, τέσσερις το πολύ μπουκιές φρέσκιας μοτσαρέλας σκορπισμένες πάνω του, την απλούστερη σκορδάτη σάλτσα φρέσκιας ντομάτας απλωμένη και το μικρούτσικο φυλλαράκι βασιλικού κατέκτησε τον κόσμο; Ε, αυτό θα το καταλάβετε με την πρώτη μπουκιά! Με λόγια δεν περιγράφεται! Είναι αρμονία και ταυτόχρονα παράδοση. Η αίσθηση ότι τρως μια μπουκιά απ’ την καρδιά της Μεσογείου και καταλαβαίνεις τον κόσμο καλύτερα!
Οι Ναπολιτάνοι είναι αυστηροί με την πίτσα τους. Και δικαίως, γιατί αυτό που κάνει την πίτσα της Νάπολι να ξεχωρίζει είναι η απλότητα. Η νοστιμιά βασίζεται στα υλικά. Γι’ αυτό και η αυθεντική πίτσα που προσφέρουν φτιάχνεται με συγκεκριμένο αλεύρι, συγκεκριμένη μαγιά και φυσικό μεταλλικό νερό. Τη νοστιμιά της ζύμης επιτρέπεται να συμπληρώσουν μόνο η σάλτσα φρέσκιας ντομάτας, η μοτσαρέλα, το φρέσκο ελαιόλαδο και ο βασιλικός. Τίποτα άλλο! Οτιδήποτε προστεθεί φτιάχνει κάτι άλλο που απαγορεύεται να αποκαλείται «Πίτσα Μαργκερίτα» ναπολιτάνα. Κάπως σαν τα δικά μας σουβλάκια: όλοι ξέρουμε ότι μπορούμε να βάλουμε σάλτσα μαγιονέζας, κοτομπουκιές με μπέικον, μαρούλι, κέτσαπ, μουστάρδα κι ό,τι άλλο απίθανο, αλλά δεν θα είναι σουβλάκι – θα είναι κάτι άλλο.Kι έπειτα βέβαια είναι η τέχνη του πιτσαϊόλο, του μάστορα που φτιάχνει το ζυμάρι και ψήνει την πίτσα, την «καίει» όσο πρέπει. Αν είστε τυχεροί και βρείτε τραπέζι κοντά στον ξυλόφουρνο, η διαδικασία θα σας μαγέψει, μικρούς και μεγάλους!
(Την αυθεντική ναπολιτάνικη Μαργκερίτα θα τη βρείτε κυριολεκτικά παντού! Η τιμή της είναι γύρω στα 5 ευρώ και είναι ατομική.)
