Δεν έρχεται ποτέ με άδεια χέρια. Το αντίθετο. Και είναι πάντοτε συνεπής. Κάθε χρόνο, συγκεκριμένη μέρα του χρόνου. Δεν στήνει, ούτε ξεχνά. Είναι δυνατόν να μην είναι ο Άι-Βασίλης η αγαπημένη φιγούρα των παιδιών όλου του κόσμου; H πιο όμορφη και τρυφερή… εφεύρεση, ο θεμέλιος μύθος του πνεύματος των Χριστουγέννων;
Κι όμως, πολλοί ειδικοί έρχονται να μας υψώσουν το… δάχτυλο και να μας προειδοποιήσουν ότι αυτός ο μύθος θέλει προσοχή. Ψυχολόγοι και ερευνητές, χρόνια τώρα, διαφωνούν ως προς το αν πρέπει ο γονιός να ενισχύει ή όχι στο παιδί του την ιδέα της ύπαρξης του Άι-Βασίλη. Περίπου μέχρι την ηλικία των έξι ετών δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Ο χοντρούλης άγιος μπαίνει από την καμινάδα ‒ακόμα κι όταν δεν υπάρχει‒, τρώει μια μπουκίτσα από το μελομακάρονό του, ίσα για τη λιγούρα, και πίνει και λίγο γάλα για να κατέβει κάτω καλύτερα, αφήνει το ή τα δώρα, και φεύγει με το έλκηθρό του για άλλο σπίτι, άλλη περιοχή, άλλη χώρα, άλλη ήπειρο. Τα προβλήματα αρχίζουν όταν το παιδί κάνει την κλασική ερώτηση που δείχνει ότι πια περνάει στο στάδιο της αμφιβολίας: «Μα, καλά, πώς προλαβαίνει να μοιράσει τόσα δώρα;» Εκεί είναι που οι γονείς αρχίζουν να μασάνε τα λόγια τους…
Ορισμένοι ψυχολόγοι θεωρούν ότι κανένα παιδί δεν έπαθε τίποτα επειδή πίστευε με πάθος στον Άι-Βασίλη. Η διατήρηση του μύθου ενισχύει τη φαντασία. Υπάρχουν επιστήμονες που υποστηρίζουν πλέον ότι ακόμα και οι φανταστικοί φίλοι έχουν συναισθηματικά, κοινωνικά και γνωσιακά οφέλη αφού προετοιμάζουν το παιδί για την κοινωνία. Στο στάδιο της αμφισβήτησης, όμως, ο γονιός έχει να αντιμετωπίσει και ένα ακόμα πρόβλημα: είναι πιθανόν να χάσει την αξιοπιστία του. Τη στιγμή που ένα παιδί μαθαίνει την αλήθεια, ότι δηλαδή δεν υπάρχει Άι-Βασίλης, γκρεμίζεται ο κόσμος του για δύο λόγους: πρώτον, γιατί ένας τόσο ωραίος μύθος είναι ψέμα και, δεύτερον, γιατί μάλλον οι γονείς λένε κι άλλα πολλά ψέματα. Ακόμα όμως και σε αυτό μπορεί τελικά να συμβεί το ανάποδο: το παιδί δηλαδή να νιώσει μια τεράστια ικανοποίηση που κατά έναν τρόπο ξεσκέπασε την αλήθεια, αμφισβήτησε δηλαδή διά της λογικής την ύπαρξη ενός φανταστικού πλάσματος. Αυτό και μόνο το κάνει να αισθάνεται ότι σιγά σιγά μπαίνει στον κόσμο των μεγάλων.
Υπάρχουν δύο ακόμα αρνητικά που επισημαίνουν οι ειδικοί. Είναι πρόβλημα τα παιδιά να συνδυάζουν την καλή συμπεριφορά με την υλική ανταμοιβή. Άλλωστε, ολόκληρος ο μύθος του Άι-Βασίλη έχει στηθεί πάνω στην επιβράβευση. «Αν είσαι καλό παιδί, θα έρθει και φέτος ο Άι-Βασίλης, αν όχι…». «Γιατί η καλή συμπεριφορά να συνοδεύεται από υλικό έπαινο;» θέτουν το ερώτημα οι ειδικοί. Ενώ προσθέτουν μία ακόμα, για πολλούς ίσως ακραία, θεωρία. Τα παιδιά που ενισχύονται από τους γονείς να πιστεύουν στον Άι-Βασίλη σε προχωρημένες ηλικίες, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες κάποια στιγμή στη ζωή τους να πιστέψουν στα μάγια και σε άλλες μεταφυσικές δυνάμεις.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η καλύτερη οδός είναι αυτή της ψυχραιμίας. Οι περισσότεροι ειδικοί προτείνουν να λύσει το ίδιο το παιδί τον γρίφο. Να δεχτεί όση αλήθεια μπορεί να αντέξει, χωρίς ακρότητες και καθοδήγηση. Όταν το παιδί φτάσει στο στάδιο της αμφισβήτησης θα καταλήξει μόνο του στην αλήθεια με μία αποστασιοποιημένη και νηφάλια στάση από τους γονείς. Με δική του ευθύνη θα συνεχίσει να κάνει Χριστούγεννα ή όχι με τον Άι-Βασίλη. Πάντως, όποια εκδοχή της «αλήθειας» αποφασίσετε να ακολουθήσετε οικογενειακώς, καλό είναι και να μην το διατυμπανίσετε. Ο τελευταίος που δήλωσε δημόσια ότι δεν υπάρχει Άι-Βασίλης, ένας 24χρονος μεθυσμένος Καναδός, συνελήφθη και πέρασε ένα ολόκληρο βράδυ στη φυλακή. Το αδίκημά του; Τριγυρνούσε στους δρόμους και έπιανε τα μικρά παιδιά και τους φώναζε ότι ο Αϊ-Βασίλης δεν υπάρχει…
