Πόσα πολλά θέματα πρέπει να κανονιστούν, πού θα μείνει, πώς θα τα καταφέρω οικονομικά, πώς είναι δίκαιο να μοιράσουμε αυτά που αποκτήσαμε, θα τα «βρούμε» ή θα έχουμε μακροχρόνια αντιπαράθεση;

Τα προσωπικά θέματα είναι ακόμα πιο βασανιστικά: πώς θα συνεχίσω; πώς θα είναι να είμαι μόνη μου ξανά; θα τα καταφέρω; πώς θα σταματήσω να ασχολούμαι με τη ζωή του και αυτός με τη δική μου;  θα σταματήσουν οι τσακωμοί;  θα  μπορέσω να ξαναφτιάξω τη ζωή μου; οι φίλοι μας θα συνεχίσουν να είναι φίλοι μου; Και τα παιδιά μας; ή μήπως καλύτερα τα παιδιά «μου».  Πώς θα αντιδράσουν, τι θα αισθανθούν, θα τραυματιστούν ψυχικά; τι μπορώ να κάνω; τι θα τους πω; Θα μπορούσα να συνεχίσω για πολλές ώρες και μέρες ακόμα, να ρωτάω, όμως ήρθε η ώρα να πάρω απαντήσεις ή μήπως είναι καλύτερα να τις διαμορφώσω εγώ;  Κατά βάθος, ξέρω ότι όλα εξαρτώνται από μένα! Απευθύνθηκα σε κάποιον ειδικό, ο οποίος με βοήθησε πολύ, ενημερώθηκα από πολλές πηγές για το πώς μπορώ να ενδυναμώσω τον εαυτό μου και νάμαι, νοιώθω ήδη καλύτερα που έχω μια ξεκάθαρη άποψη για το τι να κάνω και τι να ζητήσω από τον άντρα μου :

1. Να συνειδητοποιήσουμε και οι δύο μας, ότι όσο έντονες και αν είναι οι διαφορές μας θα πρέπει να τις εξομαλύνουμε ώστε να μπορέσουμε να διατηρήσουμε ικανοποιητική επικοινωνία και συνεργασία για τα θέματα των παιδιών. Να μην εμπλέξουμε τα παιδιά μας στις δικές μας διαφωνίες για να μην τα κάνουμε να αισθανθούν ότι θα πρέπει να επιλέξουν «στρατόπεδο». Τα παιδιά μας έχουν ανάγκη να εκτιμούν, να σέβονται και να αγαπούν και τους δύο μας.
2. Να ανακοινώσουμε μαζί το διαζύγιο στα παιδιά, ώστε να νοιώσουν ότι είναι κοινή απόφαση και να το αποδεχθούν ως τετελεσμένο, για να μην αποκτήσουν φαντασιώσεις για ενδεχόμενη συμφιλίωση, ούτε να καταναλώνουν ψυχική ενέργεια στο να επινοήσουν τρόπους που θα μπορούσαν να μας επανασυνδέσουν.
3. Να τους ξεκαθαρίσουμε ότι και οι δύο θέλουμε να χωρίσουμε, ώστε να μην αισθανθούν ότι φταίει κάποιος από τους δύο, έστω κι αν ο καθένας μας έχει διαφορετική άποψη. Και σίγουρα να τα διαβεβαιώσουμε ότι δεν έχουν καμιά ευθύνη γι’ αυτή την απόφαση.
4. Να τους εξηγήσουμε πρακτικά τι θα γίνει, ποιος θα φύγει, πότε, που θα μένει και πότε θα τον δουν την επόμενη φορά. Πότε θα τον βλέπουν γενικά, τι ρόλο θα έχει στην ζωή τους και ότι θα μπορούν να επικοινωνούν μαζί του όποτε τον πεθυμήσουν. Να είμαστε ανοιχτοί σε όποιες ερωτήσεις μας κάνουν και να απαντήσουμε απλά, με ειλικρίνεια χωρίς άχρηστες λεπτομέρειες.
5. Να τα αφήσω να εκφράζουν ελεύθερα τα συναισθήματά τους, όποια κι αν είναι αυτά, ακόμα κι αν νοιώσω ότι με θεωρούν υπεύθυνη για το χωρισμό, εξιδανικεύοντας τον μπαμπά τους ή αν αισθανθούν ότι ο μπαμπάς τους τα εγκατέλειψε ή τα απέρριψε και προσκολληθούν σε μένα. Να μην φοβούνται να δείξουν λύπη, στενοχώρια και βεβαίως θυμό για όλα αυτά που συμβαίνουν, για το ότι οι γονείς τους δεν κατάφεραν να κρατήσουν την οικογένεια μαζί, παρόλα τα προβλήματα που είχαν.  Είναι φυσιολογικό να βιώνουν αμφιθυμικά συναισθήματα προς εμάς, να δυσκολεύονται να καταλάβουν τους λόγους του διαζυγίου. Θα πρέπει και οι δύο μας με όλους τους τρόπους να γίνουμε πηγή ασφάλειας γι’ αυτά, να τους εξασφαλίσουμε την ηρεμία που είχε χαθεί τον τελευταίο καιρό λόγω της τεταμένης σχέσης μας.
6. Να δίνω ιδιαίτερη προσοχή για το αν θα εμφανίσουν διαταραχές στον ύπνο, στο φαγητό, αν θα παλινδρομήσουν σε προηγούμενες συμπεριφορές, αν θα προσκολληθούν σε μένα από το φόβο μήπως χάσουν και εμένα, αν θα γίνουν πιο επιθετικά ή εντελώς υπάκουα και κλεισμένα στον εαυτό τους, αν θα έχουν εκρήξεις θυμού, αν λένε ψέματα, αν παρουσιάσουν αδυναμία συγκέντρωσης και πτώση στη σχολική επίδοση. Τότε, μένοντας ψύχραιμοι, είναι απαραίτητο να συμβουλευτούμε ένα ειδικό, αλλά και να αυξήσουμε κατά πολύ τις δόσεις αγάπης μέσα στο σπίτι.
7. Να δημιουργήσω μια «φυσιολογική» για τα δεδομένα σχέση με τον πατέρα τους, ώστε η παρουσία του στην ζωή τους να είναι αισθητή, τόσο σε φυσικό, όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο, γιατί έτσι θα κτίσουμε, με όρους ασφάλειας, την μελλοντική τους αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση.
8. Να μην τα εμπλέξω στις όποιες διαφορές έχω με τον πατέρα τους και να μην τους δώσω ρόλους που δεν τους ανήκουν, όπως αυτό του ειρηνοποιού, του αγγελιοφόρου, των ευθυνών πέρα από την ηλικία τους και των δυνατοτήτων τους.
9. Να τους δώσουμε χώρο για να προφυλάξουν την αγάπη που νιώθουν και για τους δυο τους γονείς, να τους επιτραπεί δηλαδή, να συνεχίσουν να αγαπούν και τους δύο, όπως έκαναν μέχρι τώρα. Είναι απαίσιο συναίσθημα να νιώθουν ότι πρέπει να αποκρύψουν ότι πεθύμησαν τον πατέρα τους και να υποδύονται τα αδιάφορα επειδή νιώθουν ότι εγώ δε θα άντεχα αν το διαισθανόμουν και ότι θα το βίωνα σαν προδοσία περίπου.
10. Το ίδιο ισχύει και για την ευρύτερη οικογένειά μας, να μην αισθανθούν ότι αν βρίσκονται με τους δικούς μου συγγενείς, θα πρέπει να συμπεριφέρονται σαν οι άλλοι να μην υπάρχουν καθόλου ή το αντίθετο. Να επιβάλουμε στις γονεϊκές μας οικογένειες να μην τα αναγκάσουν να πάρουν θέση υπέρ κάποιου γονιού, να μην συζητούν μαζί τους το οτιδήποτε αφορά τους γονείς τους και φυσικά να μην εκτοξεύουν κατηγορίες ή άσχημα λόγια.  Δεν υπάρχουν στρατόπεδα γιατί δεν υπάρχει πόλεμος, μόνο αυτό θα ισχύει γι’ αυτά.  Τα παιδιά μου δεν θα γίνουν «ενδιάμεσοι», ούτε «σύμμαχοι» κανενός, ούτε αντικείμενα διαμάχης για να λύσουμε εμείς τις όποιες διαφορές μας.
11. Να μην αφήσω τα προσωρινά προβλήματα με το σύζυγό μου να με απορροφήσουν τόσο ώστε να αμελήσω την ουσιαστική τήρηση του προγράμματός τους και των ορίων που είχαν μέχρι τώρα. Την ξαφνική χαλαρότητα ή την υποτιθέμενη ελευθερία τα παιδιά μου θα την βιώσουν σαν τεράστια ανασφάλεια, σαν αδυναμία και συναισθηματική απουσία.  Τώρα περισσότερο από ποτέ, σε μια περίοδο σημαντικών αλλαγών, χρειάζονται ένα σταθερό περιβάλλον.

Το σημαντικό είναι σαν γονείς να «φτιάξουμε» ένα διαζύγιο όπου η προτεραιότητα να είναι η ψυχική ισορροπία των παιδιών μας.  Χρειάζεται υπομονή από όλους μας, ο χρόνος όμως θα καταπραΰνει τις πληγές όλων μας.

Το πιο σημαντικό, που πρέπει να θυμάμαι είναι ότι ο πιο κρίσιμος παράγοντας σε ένα χωρισμό είναι η συνεχόμενη συνεργασία με το σύζυγό μου στα θέματα των παιδιών. Να έχουμε μια φιλική και πολιτισμένη σχέση, που να επιτρέπει το συντονισμό πάνω σε όλα τα θέματα που τα αφορούν και αγάπη, πολλή αγάπη. Από δω και πέρα δεν θα έχουμε τίποτα  άλλο να μας χωρίζει, θα έχουμε μόνο τα παιδιά μας που θα μας χρειάζονται και τους δύο.

H Ελένη Αϋφαντή είναι σύμβουλος Προσωπικής Ανάπτυξης (Life Coach), εκπαιδευμένη στη Συστημική Ψυχιατρική και τη Διαχείριση Αρνητικών Καταστάσεων.