Παιδί και αυτισμός. Πώς μπορούμε να κατανοήσουμε την ιδιαίτερη αυτή αναπτυξιακή πάθηση; Μήπως μέσα από τα μάτια ενός αυτιστικού παιδιού;

«Μια φορά και ένα καιρό σε έναν μικρό, πράσινο, ήρεμο πλανήτη.
Αυτιστικός: λοιπόν, καλωσόρισες στον δικό μου κόσμο.
Γήινος: δεν νιώθεις βαρύς; Νιώθω σα να μου έχουν βάλει βάρη στα χέρια και στα πόδια.
Αυτιστικός: Α, μα στον πλανήτη σας, εγώ νιώθω πάντα λες και κολυμπάω στο διάστημα, αβαρής.
Γήινος: Μάλιστα, τώρα σε καταλαβαίνω. Καταλαβαίνω πραγματικά!»

Αυτή η ιστοριούλα είναι δανεισμένη από το βιβλίο που έγραψε στα 13 του ο  Ναόκι Χιγκασίντα, ένα παιδί με αυτισμό.

Ο νεαρός συγγραφέας πάσχει από έναν τόσο σοβαρό αυτισμό που καθιστά την προφορική επικοινωνία σχεδόν αδύνατη. Όμως χάρη σε μια φιλόδοξη δασκάλα και στη δική του επιμονή, έμαθε να σχηματίζει λέξεις κατευθείαν σε έναν πίνακα με αλφάβητο, έτσι τώρα επικοινωνεί και έχει γράψει και βιβλίο!

Το βιβλίο αυτού του αυτιστικού παιδιού, γίνεται το μεταφορικό μέσο σε ένα ταξίδι κατανόησης αυτής της αναπτυξιακής ψυχολογικής πάθησης που εντάσσεται στην κατηγορία των λεγόμενων «διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών».

Τι γνωρίζουμε για τον αυτισμό;

• Ο όρος αυτισμός έχει ελληνική καταγωγή και υποδηλώνει την έννοια της απομόνωσης κάποιου στον ίδιο του τον εαυτό.
• Το παιδί που υποφέρει από «αυτιστική» μοναχικότητα είναι πολύ δύσκολο να δημιουργήσει σχέσεις ακόμα και με τα πιο στενά πρόσωπα του οικογενειακού του περιβάλλοντος, όπως την μητέρα και τον πατέρα του.
• Το αυτιστικό παιδί αποφεύγει επιμελώς να συναντάται η ματιά του με οποιοδήποτε άτομο. Τα πρόσωπα γύρω του έχουν, για εκείνο, την ίδια υπόσταση με αυτή ενός άψυχου αντικειμένου.
• Σπάνια θα δούμε ένα αυτιστικό παιδί να κλαίει.
• Οι γονείς του παιδιού με αυτισμό το περιγράφουν ως ένα πλάσμα που βρίσκεται κλεισμένο στο καβούκι του, βυθισμένο στις δικές του σκέψεις.
• Το αυτιστικό παιδί μπορεί να μείνει ακίνητο για πολλές ώρες με ένα πρόσωπο κενό και ανέκφραστο.
• Ένα άλλο χαρακτηριστικό του αυτιστικού παιδιού είναι η εναγώνια έμμονη επιθυμία του για διατήρηση της ομοιομορφίας και της μονοτονίας. Αυτή η έντονη ανάγκη για ομοιομορφία, μονότονη και επαναληπτική, απλώνεται και σε άλλους τομείς, όπως στους ήχους και στους θορύβους, στις διάφορες κινήσεις του σώματος και τους μορφασμούς, καθώς και στον τρόπο ομιλίας του, αυτό είναι που προσδίδει στην έκφρασή του τελετουργική /στερεοτυπική εμφάνιση.
• Μόνο το 50% των αυτιστικών παιδιών μπορούν να χρησιμοποιήσουν κάποια μορφή λόγου. Στις περιπτώσεις που τα παιδιά αυτά δεν είναι εντελώς άλαλα, παρουσιάζουν συχνά ανωμαλίες στην άρθρωση και ηχολαλία, που σημαίνει πιστή ηχογραφική μίμηση όσων λέει κάποιος άλλος!
• Παρατηρείται μια αδυναμία στη χρήση της προσωπικής αντωνυμίας, όπως συμβαίνει στα πολύ μικρά παιδιά.
• Συχνά έχει παρατηρηθεί ότι τα αυτιστικά παιδιά προτιμούν τις «εγγύς» αισθήσεις (γεύση, αφή και όσφρηση) παρά τις «μακράν» αισθήσεις (όραση και ακοή). Έτσι, θα δούμε συχνά ένα αυτιστικό παιδάκι να προσπαθεί να αναγνωρίσει διάφορα αντικείμενα, γλείφοντάς τα, χτυπώντας τα με τα δάχτυλα ή τρίβοντάς τα με τα χέρια.
• Ο αυτισμός εμφανίζεται από τη νηπιακή ηλικία και συχνά εκλαμβάνεται, λανθασμένα, ως νοητική στέρηση!
• Το σύνδρομο Asperger διαφέρει από τον αυτισμό. Τα παιδιά με Asperger παρουσιάζουν κανονική νοημοσύνη, ομαλή γλωσσική ανάπτυξη, καθώς και αξιοποιήσιμες δεξιότητες επικοινωνίας και προσαρμογής στο περιβάλλον!
• Κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος για την ακριβή φύση και αιτιολογία της αυτιστικής συμπεριφοράς!
• Η θεραπεία των αυτιστικών παιδιών αποβλέπει στη βελτίωση μάλλον της συμπεριφοράς παρά στη θεραπεία.
• Για να βοηθηθεί το αυτιστικό παιδί, χρειάζεται εξατομικευμένη περίθαλψη. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να εστιάσουμε την προσοχή μας στο παιδί ως ολότητα!
• Είναι αδιαμφισβήτητα αναγκαίο για τους γονείς να λάβουν ψυχοθεραπευτική/συμβουλευτική βοήθεια! Για να  συμμετέχουν στην προσπάθεια που γίνεται από τα παιδιά τους αλλά και για να αντεπεξέρχονται στις ματαιώσεις και τα πένθη που φέρει μέσα της η σχέση με αυτούς τους απόκοσμους ταξιδιώτες!

«…πιστεύω ότι οι άνθρωποι με αυτισμό γεννιούνται έξω από το καθεστώς του πολιτισμού… μοιάζουμε περισσότερο με ταξιδιώτες από το μακρινό, πολύ μακρινό παρελθόν». – Ναόκι Χιγκασίντα. Γιατί χοροπηδώ, Eκδόσεις Mεταίχμιο.

Η Σουζάνα Παπαφάγου είναι κλινική ψυχολόγος, ομαδική- οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια. Θα τη βρείτε στο http://kaleidoskopiopsychis.blogspot.gr/