«Ο δρόμος είναι η ζωή» έλεγε ο τρυφερός μπίτνικ Jack Kerouac. Τι γίνεται όμως όταν ο δρόμος αφαιρεί τη ζωή των μικρότερων συνανθρώπων μας;

Ο ήρωας

«Πρώτα συνέβη το θανατηφόρο δυστύχημα των γονιών μου. Εγώ ήμουν 16 και η αδερφή μου 18. Το δυστύχημα έγινε στην Εθνική στο ύψος των Αγίων Αναργύρων. Σε  εκείνο το σημείο υπήρχε τότε ακόμα φανάρι. Οι γονείς μου ήταν πάνω σε ένα παπάκι, και οι δύο χωρίς κράνος, και πίσω τους ένα τζιπ με οδηγό έναν Ιταλό. Το παπάκι και το τζιπ ακινητοποιημένα. Μόλις άναψε το φανάρι και πήγαν να στρίψουν, μια νταλίκα με έναν μεθυσμένο οδηγό ήρθε κι έπεσε με φόρα πάνω τους. Ο οδηγός του τζιπ σώθηκε, οι γονείς μου πέθαναν – ο πατέρας μου ακαριαία, η μητέρα μου μετά από λίγες ημέρες στην εντατική». Στα μάτια όλου του κόσμου, ο Ντίνος Καραούζας είναι ένας ήρωας. Η συνέχεια της αφήγησής του εξηγεί σε μεγάλο βαθμό γιατί. «Ο οδηγός της νταλίκας εξαφανίστηκε αμέσως αφήνοντας πίσω του νεκρούς και τραυματίες, για να παραδοθεί μετά από λίγες ημέρες στην αστυνομία. Ναι, οι γονείς μου δεν φορούσαν κράνος, αλλά εκείνη την εποχή -τη δεκαετία του ’80 και μέχρι τα μέσα του ’90-  κανείς δεν φορούσε κράνος. Το δικό μου ατύχημα έγινε όταν ήμουν 23 χρόνων. Ήμουν πάνω στη μηχανή μου -μεγάλου κυβισμού- και ανέβαινα την Ακαδημίας στο αριστερό ρεύμα. Την ώρα που επιχειρούσα προσπέραση σε παπάκι, ο οδηγός του τελευταίου, αποφάσισε να κάνει επιτόπου αριστερή στροφή χωρίς να βγάλει φλας, χωρίς να βγάλει έστω το χέρι του, χωρίς καμία προειδοποίηση γενικώς. Έπεσα πάνω του με σχετικά λίγα χιλιόμετρα – 60 χλμ. Εγώ φορούσα κράνος, εκείνος όχι. Εκείνος έπεσε και σύρθηκε για λίγα μέτρα. Εγώ έκανα κωλοτούμπα στον αέρα, έπεσα με τη μέση και σύρθηκα στην άσφαλτο για αρκετή ώρα. Το σύρσιμο το θυμάμαι και το ότι προσέκρουσα με το κεφάλι στο πεζοδρόμιο.  Δεν ξαναπερπάτησα ποτέ». Γιατί είναι ο Ντινος ήρωας στα μάτια όλου του κόσμου; Όχι γιατί πέρασε από όλα τα στάδια του πόνου και της απώλειας -οικογενειακής, προσωπικής, συναισθηματικής, ψυχολογικής- στην εύθραυστη ηλικία της εφηβείας και της πρώτης νεότητας, ούτε γιατί έφαγε δύο απανωτά πολύ γερά χαστούκια από τη ζωή. Ήρωας είναι γιατί 7 χρόνια μετά το ατύχημα μεταμορφώθηκε σε έναν ταλαντούχο παραολυμπιονίκη ΑΜΕΑ, αθλητή κολύμβησης (στα 50 μ. πρόσθιο και στα 200 μ. ελεύθερο). Ήρωας είναι ακόμα γιατί στην καθημερινότητα οι κατακτήσεις του είναι εξίσου σημαντικές αφού έχει καταφέρει να αυτοεξυπηρετείται σε όλα τα επίπεδα.

Ο αμετανόητος μοτοσικλετιστής

Ο Μίνως Κονίδης, chef και ιδιοκτήτης του εστιατορίου «Ωραία μου Κουζίνα» στη Νέα Φιλαδέλφεια, διατηρεί άσβεστο το πάθος του για τις μηχανές και τους αγώνες σε πίστα -στους οποίους συμμετέχει από τα 18 του- αλλά από το ατύχημά του μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει πολλά. «Συνέβη στα 21 μου. Επιστρέφοντας ξημερώματα στις 03:00 από τη δουλειά, θέλησα να κάνω μια βόλτα με το μηχανάκι που είχα τότε. Λόγω της εποχής (καλοκαίρι) δεν ήμουν ντυμένος όπως θα έπρεπε, αλλά ευτυχώς φορούσα κράνος. Στο κομμάτι της εθνικής οδού από γέφυρα Βαρυμπόμπης προς Κηφισιά είχα την ατυχία να πέσω σε μια μεγάλη λακκούβα στη δεξιά λωρίδα του δρόμου και να χάσω τον έλεγχο. Η μηχανή με πλάκωσε και σύρθηκα για αρκετά μέτρα. Σηκώθηκα όρθιος αμέσως με το σώμα μου γεμάτο εγκαύματα και πήρα τους γονείς μου τηλέφωνο. Δεν ήθελα να πάρουν τους γονείς μου από το νοσοκομείο και να τους ταράξουν. Πριν από αυτό είχα κι άλλα μικροατυχήματα με πτώσεις, μεγάλες ή μικρές, οπότε δεν σοκαρίστηκα. Στο ΚΑΤ όπου και νοσηλεύτηκα για μια εβδομάδα με μετέφεραν εκείνοι. Εκεί, διαπιστώθηκαν εγκαύματα στο όριο της πλαστικής εγχείρησης, την οποία και γλίτωσα από θαύμα. Γιατί έπεσα στη λακκούβα; Γιατί οδηγούσα απρόσεχτα, γιατί χάζευα. Η νοσηλεία μου συνεχίστηκε στο σπίτι για ακόμα τρεις εβδομάδες. Επί έναν μήνα ήμουν κλεισμένος σε τέσσερις τοίχους χωρίς να μπορώ να περπατήσω. Σαράντα μόλις ημέρες μετά το ατύχημα, έφυγα για διακοπές. Με τη μηχανή φυσικά. Τότε, όπως και τώρα, υπάρχει κάτι που μένει σταθερό – ή είναι για εμένα τρόπος ζωής. Αυτό όμως που άλλαξε αμέσως μετά το ατύχημα ήταν η προσοχή που έδινα την ώρα της οδήγησης αλλά και ο σωστός εξοπλισμός. Αυτό που θα έλεγα σε ένα νέο παιδί είναι να προσπαθεί να οδηγεί πάντα ήρεμα και να φοράει κράνος ακόμα και για τις πιο μικρές αποστάσεις. Και αν έχει τη μηχανή σαν τρόπο εκτόνωσης, τότε θα ήταν καλύτερο να μην το κάνει στον δρόμο αλλά σε κάποια πίστα, και πάντα με τον κατάλληλο εξοπλισμό. Συμβαίνει σε πολλά παιδιά σήμερα, αλλά και σε μεγαλύτερους. Λες: είμαι πιεσμένος, θα καβαλήσω τη μηχανή θα μου φύγουν όλα. Εντελώς λάθος σκέψη».

Τα γεγονότα

Δεν είναι ευχάριστα. Τα τροχαία είναι αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής ζωής μας. Πριν από έναν χρόνο ο άντρας μου είχε ένα μικρό ατύχημα με το αυτοκίνητο και την ενάμιση έτους κόρη μας. Με ελάχιστη ταχύτητα και σε αυτήν την περίπτωση συγκρούστηκε με άλλο όχημα – χάρη στο καρεκλάκι ασφαλείας η κόρη μας δεν κινήθηκε ούτε εκατοστό από τη θέση της. Όσο κι αν αυξάνουν τα μέτρα ασφαλείας η αλήθεια παραμένει: ο δρόμος είναι ζωή αλλά κι ο δρόμος μπορεί να σ’ την πάρει εύκολα. Είναι η φύση του τέτοια: δίκοπο μαχαίρι.
Στην Ελλάδα οι θάνατοι από τροχαία δυστυχήματα είναι σχεδόν δύο φορές πιο συχνοί απ’ ό,τι παγκοσμίως, ενώ στην Ευρώπη είμαστε σταθερά στην πρώτη θέση. Από τους νεκρούς και τους τραυματίες το 1/3  είναι παιδιά.  Πολλά από αυτά μένουν ανάπηρα και μάλιστα σε μικρή ηλικία. Την ίδια στιγμή 31% επί του συνόλου των θανάτων από τροχαία ατυχήματα παγκοσμίως είναι έφηβοι και νέοι ηλικίας μεταξύ 15 και 29 ετών. Αυτό μεταφράζεται σε περισσότερες από 400.000 ζωές που χάνονται ετησίως, αριθμός που υπερβαίνει τους θανάτους των νέων που προκαλούνται από ασθένειες, χρήση ναρκωτικών, αυτοκτονία, βία ή γεγονότα που σχετίζονται με πόλεμο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας: «Ενώ για κάθε κατηγορία ατυχήματος υπάρχουν αποδεδειγμένες μέθοδοι για τη μείωση τόσο της πιθανότητας πρόκλησης όσο και της βαρύτητας των ατυχημάτων, η αναγνώριση του προβλήματος και η πολιτική δέσμευση για ανάληψη δράσεων με σκοπό την πρόληψη των παιδικών ατυχημάτων παραμένει σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα». Στη χώρα μας, τα τροχαία ατυχήματα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου μετά το πρώτο έτος της ζωής, ενώ αναγνωρίζονται ως η πρώτη αιτία θανάτου για την ηλικία 15-18 ετών και ως δεύτερη για την ηλικία 10-14 ετών. Το πιο τραγικό από όλα αυτά τα δεδομένα να είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις στη χρήση παιδικών καθισμάτων. Πολλοί γονείς τα χρησιμοποιούν μέχρι το τρίτο έτος του παιδιού και μετά επαναπαύονται στο σύστημα της ζώνης ασφαλείας του αυτοκινήτου – κι αυτής όχι πάντα. Αν το ταξίδι είναι μακρινό και τα πιτσιρίκια γκρινιάζουν, οι ζώνες μπορεί και να βγουν ενώ αν οι αποσκευές έχουν κάνει κατάληψη σε όλους τους χώρους του οχήματος ή αν οι επιβάτες είναι παραπανίσιοι, τότε μπορείς να δεις και πιτσιρίκια στην αγκαλιά της μαμάς τους στο μπροστινό κάθισμα. Ίσως φυσικά να μην ήμασταν τόσο άνετοι με όλα αυτά αν γνωρίζαμε ότι αν ένα παιδί βάρους 20 κιλών έχει ατύχημα με αυτοκίνητο που πέφτει σε τοίχο με ταχύτητα 50 χλμ., εκσφενδονίζεται με δύναμη βάρους 3.500 κιλών.
Η Μαίρη Μαυρουδάκη, υπεύθυνη του μη κερδοσκοπικού «Πανελληνίου Συλλόγου Πρόληψης Τροχαίων Ατυχημάτων Ανηλίκων», μου επιβεβαιώνει αυτό που φαντάζει απίστευτο για το έτος 2014: «Κι όμως, είναι πολλοί οι γονείς που δεν έχουν παιδικά καρεκλάκια στα αυτοκίνητά τους ή αυτά που έχουν είναι ακατάλληλα, φθαρμένα, λάθος τοποθετημένα κ.λπ. Η κρίση παίζει κι εδώ τον ρόλο της καθώς πρόκειται για μια ακριβή αγορά και πολλοί μπορεί να χρησιμοποιούν ακατάλληλα καρεκλάκια επειδή τα έχουν βρει δωρεάν…Εκείνη η εικόνα του ’80 και του ’90 με όλη την οικογένεια πάνω στο παπάκι συνεχίζει να υπάρχει – πρόσφατα είδα κοριτσάκι σε μηχανάκι με ζώνη ασφαλείας το τσαντάκι μέσης του μπαμπά της ο οποίος το είχε περάσει και στη μέση του κοριτσιού…  Γι’ αυτό εκείνο που μας ενδιαφέρει στις επισκέψεις μας στα σχολεία είναι να ενημερώνουμε τα παιδιά για τη σωστή συμπεριφορά στον δρόμο με στόχο να αρχίσουν τα ίδια να απαιτούν από τους γονείς του να τηρούνται οι κανόνες ασφαλείας.» 

Οι SOS πληροφορίες για τα παιδικά καρεκλάκια αυτοκινήτου

• Υπάρχουν επίσημα πέντε (5) κατηγορίες καθισμάτων ανάλογα με το βάρος και την ηλικία του παιδιού:

Κατηγορία 0 μέχρι 10 κιλά (περίπου μέχρι 9 μηνών)

Κατηγορία 0+ μέχρι 13 κιλά (περίπου μέχρι 18 μηνών)

Κατηγορία Ι 9-18 κιλά ( 9 μηνών μέχρι 4½ ετών)

Κατηγορία ΙΙ 15-25 κιλά (περίπου 3-7 ετών)

Κατηγορία ΙΙΙ 22-36 κιλά (περίπου 6-12 ετών)

Άτομα με ύψος άνω των 150cm διασφαλίζονται με τη ζώνη του αυτοκινήτου.

• Προσοχή! Τα παιδικά καθίσματα για παιδιά έως 18 μηνών πρέπει να τοποθετούνται με την πλάτη προς το παρμπρίζ, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για τη ζωή του παιδιού.
• Τα περισσότερα λάθη γίνονται στη στερέωση του καθίσματος στο αυτοκίνητο.
• Το λοξό τμήμα της ζώνης του καθίσματος ή του αυτοκινήτου δεν πρέπει να περνά από τον λαιμό του παιδιού, το δε εγκάρσιο τμήμα όσο πιο χαμηλά γίνεται στα ισχία του παιδιού.
• Ποτέ παιδικό κάθισμα στη θέση του συνοδηγού, εφόσον υπάρχει αερόσακος.
• Το κεφάλι του παιδιού δεν πρέπει να είναι πιο ψηλά από την πλάτη του καθίσματος.
• Σε αρκετά αυτοκίνητα των 5+2 καθισμάτων, τα επιπλέον 2 καθίσματα δεν είναι πιστοποιημένα για παιδιά.
• Η αγορά του καθίσματος πρέπει να γίνει με την παρουσία του παιδιού στο αυτοκίνητο.
• Όλα πρέπει να δοκιμάζονται επιτόπου και ο πωλητής πρέπει να εξηγήσει στους γονείς τη χρήση.
• Τα καθίσματα δεν βγαίνουν από το αυτοκίνητο και χρησιμοποιούνται ακόμη και για διαδρομές των 500 μέτρων.