Πώς σας φαίνεται η εικόνα ενός τρίχρονου παιδιού που ετοιμάζει το πρωινό του; Αφύσικη; Προχωρημένη; Φυσιολογική; Ανέφικτη; Και τι σχέση έχει ένας χυμός με την αυτοπεποίθηση; Φανταστείτε λίγο ακόμα: Το παιδί παίρνει το μπουκάλι με τον χυμό και προσπαθεί να τον βάλει σε ένα ποτήρι. Το μισό χύνεται στο τραπεζομάντιλο, το άλλο μισό στο πάτωμα. Το πρόσωπο του παιδιού να λάμπει: «Τα κατάφερα!» φωνάζει. Εσείς έχετε δύο επιλογές: να του πείτε: «Μπράβο!» ή «Τι κατάφερες; Χάλια τα έκανες». Φυσικά δεν μπορούμε να εμποδίσουμε τη ζωή να… συμβαίνει. Αυτό που μπορούμε όμως να κάνουμε είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτύξουν τις δεξιότητες εκείνες που θα τους χτίσουν μια υγιή αυτοπεποίθηση και θα τα βοηθήσουν στις δύσκολες στιγμές, όπως λέει η σύμβουλος Ψυχικής Υγείας Νάνσυ Ψημενάτου, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ανθρωπιστικής και Συνθετικής Θεραπευτικής Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας. Με αφετηρία την αγαπημένη του φρασούλα «Μπορώ και μόνο μου…»

…ΝΑ ΚΑΝΩ ΜΠΑΝΙΟ ΣΤΗ ΜΠΑΝΙΕΡΑ
Από τη θεωρία…
Αρχικά θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι δεν πρέπει ποτέ ένα παιδί κάτω των 5 ετών να μένει μόνο του μέσα στο μπάνιο ούτε λεπτό. Από τα 7 του χρόνια και μετά θα είναι σε θέση να κάνει, με την καθοδήγησή σας πάντα, και μόνο του μπάνιο.
στην πράξη…
Ζητήστε του να τρίβει μόνο του με το σφουγγάρι μία μία τις περιοχές του σώματός του. Χρησιμοποιείτε σαμπουάν που δεν τσούζει στα μάτια και δείξτε του να λούζει τα μαλλιά του ξεκινώντας από μπροστά προς τα πίσω, όπως στο κομμωτήριο, και προτρέποντάς το να πηγαίνει το κεφαλάκι προς τα πίσω, ώστε να μην πέφτει το νερό με το σαπούνι στο πρόσωπο. Στην αρχή ίσως θα πρέπει να επέμβετε για το ξέβγαλμα ώστε να αποφευχθούν τσουξίματα στα μάτια και να μην αποθαρρυνθεί.

…ΝΑ ΠΛΥΝΩ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΟΥ
Από τη θεωρία…
Συνήθως τα παιδιά δεν θέλουν να πλύνουν τα χέρια τους. Εξηγήστε τους ότι τα μικρόβια που κρύβονται στα βρόμικα χέρια μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες και ότι ο μόνος τρόπος να τα «καθαρίσεις» είναι το πλύσιμο των χεριών.
στην πράξη…
Επιλέξτε υγρό σαπούνι επειδή είναι πιο εύκολο στη χρήση, δεν γλιστράει, αλλά μένει στα χέρια τους. Έτσι το πλύσιμο των χεριών γίνεται πολύ πιο εύκολο. Αν το παιδί δυσκολεύεται να πιέσει την αντλία του υγρού σαπουνιού, βάλτε το χέρι σας πάνω από το δικό του και πιέστε απαλά για να το βοηθήσετε. Εάν ξεχάσει να βάλει το άλλο χεράκι κάτω από την αντλία, αφήστε το να ρίξει λίγο σαπούνι πρώτα στο δικό σας χέρι. Πείτε του μπράβο και ρίξτε εσείς λίγο σαπούνι στο χέρι του.

…ΝΑ ΒΟΥΡΤΣΙΣΩ ΤΑ ΔΟΝΤΙΑ ΜΟΥ
Από τη θεωρία…
Ο καθημερινός καθαρισμός των δοντιών είναι απαραίτητος από τη στιγμή που θα εμφανιστούν τα δοντάκια. Σκουπίστε τα δόντια του μωρού σας με ένα κομμάτι γάζας ή υγρού υφάσματος και αρχίστε να χρησιμοποιείτε οδοντόβουρτσα καθώς το παιδί μεγαλώνει. Το παιδί δεν θα έχει τη δεξιότητα να χειριστεί σωστά την οδοντόβουρτσα έως την ηλικία των 6-8 ετών. Αν θέλει να βουρτσίζει μόνο του τα δόντια του, θα πρέπει να είστε κι εσείς εκεί.
στην πράξη…
Σύμφωνα με την οδοντίατρο Μαίρη Ζούκου-Καστανάκη αυτό που θα πρέπει να διδάξετε τα παιδιά είναι ότι τα δόντια έχουν τρεις πλευρές που μπορούν να καθαριστούν με την οδοντόβουρτσα. Την εξωτερική πλευρά ή παρειακή των δοντιών (αυτήν προς τα μάγουλα), τη μασητική πλευρά των δοντιών, δηλαδή την πλευρά που μασάμε, και την εσωτερική πλευρά των δοντιών (προς τον ουρανίσκο ή τη γλώσσα). Τα σημεία ανάμεσα από τα δόντια θα πρέπει να καθαρίζονται με τη χρήση οδοντικού νήματος και τα ούλα και από την εξωτερική και την εσωτερική πλευρά.Το βούρτσισμα θα πρέπει να γίνεται τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα για τουλάχιστον 2 με 3 λεπτά.

…ΝΑ ΣΚΟΥΠΙΣΤΩ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΤΟΥΑΛΕΤΑ
Από τη θεωρία…
Αφού περάσατε το πιο δύσκολο στάδιο που λέγεται απαλλαγή από την πάνα, το μικρό σας είναι πλέον έτοιμο να μάθει και τους «κανόνες υγιεινής της τουαλέτας». Θα πρέπει όμως το παιδί να είναι πάνω από 4 ετών ώστε οι «κανόνες» αυτοί να γίνουν κατανοητοί και να μείνουν απαράβατοι.
στην πράξη…
Δείξτε στα κορίτσια πώς να σκουπίζονται από εμπρός προς τα πίσω για να αποφεύγουν τη μετάδοση μικροβίων που μπορεί να προκαλέσουν μόλυνση της ουροδόχου κύστης ή του κόλπου. Μάθετε τα παιδιά σας να σκουπίζονται απαλά, γιατί το έντονο σκούπισμα μπορεί να ερεθίσει το δέρμα και να το καταστήσει ευάλωτο σε μολύνσεις. Εάν το παιδί δεν σκουπίζεται καλά αλλά αρνείται να το βοηθήσετε, ζητήστε του να κάνετε έναν έλεγχο ή ένα τελευταίο σκούπισμα, αφού τελειώσει. Και το πιο σημαντικό; Μάθετε στο παιδί να προσέχει πολύ όταν χρησιμοποιεί δημόσιες τουαλέτες.

…ΝΑ ΚΑΝΩ ΠΟΔΗΛΑΤΟ ΧΩΡΙΣ ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ
Από τη θεωρία…
Δεν υπάρχει κατάλληλη ηλικία για να μάθει ένα παιδί ποδήλατο. Yπάρχουν παιδιά που ανεβοκατεβαίνουν λόφους από τα 4 ή 5 τους, και άλλα δεν το κάνουν παρά μόνο μετά τα 10-12 χρόνια.
στην πράξη…
Αφαιρέστε τις βοηθητικές ρόδες και χαμηλώστε τη σέλα έτσι ώστε να μπορεί το παιδί να ακουμπάει ολόκληρο το πέλμα του στο έδαφος όταν κάθεται. Bρείτε μια «εύκολη» έκταση η οποία ιδανικά να καταλήγει σε ελαφριά ανηφόρα, έτσι ώστε να επιβραδύνει το παιδί σταδιακά. Πείτε του να σηκώσει τα πόδια του μια σπιθαμή από το έδαφος και να κατηφορίσει ελεύθερα χωρίς να κάνει πεντάλ. Προσπαθήστε να μην κρατάτε το ποδήλατο για να σταθεροποιείτε το παιδί. Eπειδή τσουλάει αργά, μπορεί να ακουμπήσει τα πόδια του κάτω αν φοβηθεί. Επαναλάβετε μέχρι να νιώσει το παιδί άνετα όταν κατεβαίνει την κατηφόρα κατ’ αυτόν τον τρόπο και δεν βάζει πια τα πόδια του κάτω για να σταματήσει. Έπειτα βάλτε το παιδί να τοποθετήσει τα πόδια του πάνω στα πεντάλ και να κατηφορίσει ξανά. Ύστερα από μερικές επαναλήψεις, βάλτε το ν’ αρχίσει να κάνει πεντάλ καθώς κυλάει.

…ΝΑ ΜΕΙΝΩ ΜΟΝΟΣ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ (ΓΙΑ ΛΙΓΟ)
Από τη θεωρία…
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που θα αφήναμε το παιδί μας μόνο στο σπίτι για λίγο. Σε μια τέτοια κατάσταση είναι φυσιολογικό να είμαστε λίγο ανήσυχοι, ιδιαίτερα αν είναι η πρώτη φορά. Γενικά, δεν είναι καλό να αφήνουμε ένα παιδί κάτω των 10 ετών μόνο του. Κυρίως γιατί, αν και υπάρχουν εξαιρέσεις, σε αυτές τις ηλικίες δεν μπορούν να χειριστούν μόνα τους μια κατάσταση ανάγκης.
στην πράξη…
Έστω κι αν πιστεύουμε πως το παιδί μας είναι ώριμο να μείνει μόνο στο σπίτι, καλό θα ήταν να το επιβεβαιώσουμε και στην πράξη, εκ του ασφαλούς όμως. Ας το αφήσουμε λοιπόν για μισή με μία ώρα μόνο, ενώ βρισκόμαστε πολύ κοντά στο σπίτι. Αν όλα πάνε καλά, όταν γυρίσουμε, μπορούμε να συζητήσουμε μαζί του για το πώς ένιωσε, αν κάτι χρειάστηκε, ή αν κάτι το φόβισε. Επιπλέον είναι πολύ σημαντικό το παιδί να έχει κάποιες βασικές γνώσεις χειρισμού απρόβλεπτων καταστάσεων, όπως: να ξέρει να καλέσει το 100 και να γνωρίζει τη διεύθυνση του σπιτιού ώστε να τη δώσει. Να ξέρει να κλειδώνει και να ξεκλειδώνει την εξώπορτα. Να ξέρει να χειρίζεται το τηλέφωνο του σπιτιού ή/και ένα κινητό, και κυρίως να είμαστε πεπεισμένοι πως ό,τι του έχουμε πει περί μη συναναστροφής του με αγνώστους έχει γίνει κατανοητό.

Μην ξεχνάτε να συγχαίρετε συχνά με ενθουσιασμό το παιδί σας ακόμα κι αν έχει καταφέρει μόνο τη μισή δουλειά. Η επιβράβευση, λένε οι ειδικοί, οδηγεί σε μεγαλύτερη ανεξαρτησία από το να διορθώνετε συνεχώς τα λάθη του. Για την ακρίβεια, τα λάθη αποτελούν πλούσιες ευκαιρίες για μάθηση.

ΓΝΩΡΙΖΑΤΕ ΟΤΙ…
Τα περισσότερα από τα σημερινά παιδιά ξέρουν να χειρίζονται το ποντίκι του υπολογιστή, αλλά τα βρίσκουν σκούρα όταν ανεβαίνουν σε ένα ποδήλατο. Και ενώ επτά στους δέκα μπόμπιρες, ηλικίας δύο έως πέντε ετών, ξέρουν να παίζουν παιχνίδια οnline, λιγότεροι από δύο στους δέκα μπορούν να κολυμπήσουν χωρίς βοήθεια. Τα στοιχεία προέρχονται από έρευνα της εταιρείας AVG, που δραστηριοποιείται στην ασφάλεια στο Internet, και αποδεικνύουν ότι τα παραδοσιακά ορόσημα της παιδικής ηλικίας έχουν αντικατασταθεί από ψηφιακές δεξιότητες.

ΤΑ ΝΟΥΜΕΡΑ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ…

• Το 23% των παιδιών ηλικίας δύο έως πέντε ετών είναι σε θέση να κάνει μια κλήση από κινητό τηλέφωνο και το 25% μπορεί να σερφάρει στο Internet.
• Ένα στα πέντε παιδιά ξέρει πώς λειτουργούν τα έξυπνα κινητά ή ακόμα και τα iPad.
• Σχεδόν τα δύο τρίτα των παιδιών ξέρουν να ανοίξουν έναν υπολογιστή και το 73% ξέρει να χειρίζεται το ποντίκι.
• Μόνο το 48% των παιδιών γνωρίζει τη διεύθυνση του σπιτιού του.
• Μόνο το ένα τρίτο ξέρει να γράφει το όνομά του.
• Μόνο το 11% ξέρει να δένει τα κορδόνια του.