Μια φορά κι έναν καιρό υπήρχε ένα μεγάλο κάστρο. Κοντά του, τα βράδια, έλαμπαν αστέρια που είχαν σχήματα μαγικά, και τα πρωινά μπορούσες να δεις όμορφες ζωγραφιές, οι οποίες κάθε τόσο άλλαζαν χρώματα κι έλεγαν διαφορετικές ιστορίες. Το κάστρο, τα αστέρια, οι ζωγραφιές βρίσκονταν μέσα σε ένα παιδικό δωμάτιο.
Ένα μικρό ερέθισμα αρκεί για να φτιάξει με τη φαντασία του ένα παιδί ολόκληρους κόσμους κι ένα παιδικό δωμάτιο μπορεί να του προσφέρει πλήθος ερεθίσματα, όχι μόνο για να βάλει τη φαντασία του να δουλέψει, αλλά και για να εκτονώσει την ενέργεια που έχει μέσα του, να ανακαλύψει το περιβάλλον του, να αναπτύξει τις αντιληπτικές του ικανότητες, να πειραματιστεί, να κατανοήσει τα αντικείμενα και τους ανθρώπους και σταδιακά να κοινωνικοποιηθεί. Ας δούμε ποιες είναι οι δραστηριότητες μέσα σ’ ένα δωμάτιο παιδιού προσχολικής ηλικίας και πώς πρέπει να είναι ο χώρος που θα τις υποδεχτεί:
Το παιχνίδι
Όσο κι αν φαίνεται προφανές, είναι μια δραστηριότητα που συχνά παραμελείται. Μέσα από το παιχνίδι το παιδί μαθαίνει τον κόσμο γύρω του και αναπτύσσει τη σκέψη και την κρίση του. Είναι σημαντικό να προβλέψουμε συγκεκριμένο ελεύθερο χώρο σε προνομιακή θέση μέσα στο δωμάτιο, που να του επιτρέπει να κινείται ελεύθερα και να παίζει. Ο χώρος αυτός θα πρέπει να είναι αρκετός ώστε να μπορεί να παίζει μαζί του και η μαμά και ο μπαμπάς, αλλά να μπορεί να μοιράζεται τα παιχνίδια του και με άλλα παιδιά. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στο να μην υπάρχουν σκληρές γωνίες ή αιχμηρά αντικείμενα και το πάτωμα να είναι φιλόξενο και μαλακό. Το παιχνίδι, βέβαια, δεν είναι κάτι που μπορεί να περιοριστεί απόλυτα σε ένα σημείο. Όσο το παιδί μεγαλώνει, χρησιμοποιεί περισσότερο τη φαντασία του και η δράση του επεκτείνεται και σε άλλα σημεία. Γωνιές του δωματίου μπορούν να μετατραπούν σε παιχνίδι: η επιφάνεια του κρεβατιού, οι κρυψώνες που δημιουργούνται κάτω ή δίπλα σε έπιπλα, η ντουλάπα. Όλοι αυτοί οι χώροι είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για να βρει το παιδί νέα ερεθίσματα μέσα στο δωμάτιό του. Οι μαξιλάρες μπορεί να είναι το κάστρο και το κρεβάτι ένα καράβι και έτσι θα φτιάξει μέσα στο δωμάτιο έναν κόσμο γεμάτο ιστορίες και περιπέτειες.
Οι ζωγραφιές και οι κατασκευές
Σ’ αυτήν την ηλικία τα παιδιά επιδίδονται σε διάφορες δημιουργικές δραστηριότητες: χειροτεχνίες, ζωγραφική, μικρές κατασκευές, πλαστική με πλαστελίνες ή πηλό, παζλ, συναρμολογούμενα παιχνίδια και πολλά άλλα. Μέχρι την ηλικία των 6 ετών τα παιδιά δεν χρειάζονται γραφείο για διάβασμα, αλλά μια επιφάνεια που θα μπορεί να φιλοξενήσει όλες αυτές τις δραστηριότητες. Αυτή η επιφάνεια θέλουμε να καθαρίζεται εύκολα, να είναι επαρκώς φωτισμένη, να είναι φιλική στην αφή, να συνοδεύεται από κάποιον χώρο στον οποίο θα μπορούμε να αποθηκεύουμε τα διάφορα σύνεργα και υλικά. Επίσης θα μπορούσε να είναι χρωματιστή ή και να έχει ασυνήθιστο σχήμα με αποτέλεσμα να προκαλεί μεγαλύτερο ενδιαφέρον στο παιδί. Η δημιουργικότητα των παιδιών μπορεί να μην περιορίζεται αποκλειστικά σε ένα μέρος. Και άλλα τμήματα του δωματίου μπορούν να διαμορφωθούν κατάλληλα ώστε να υποδεχτούν τα καλλιτεχνήματά του. Σκεφτείτε έναν ωραίο τρόπο να αναρτήσετε στον τοίχο τις δημιουργίες των παιδιών σας. Επιπλέον, αφήστε τους μια ελεύθερη επιφάνεια στον τοίχο για να ζωγραφίζουν ή κρεμάστε ένα υλικό, χαρτί π.χ., για να ζωγραφίζουν πάνω του.
Αποθηκευτικός χώρος
Συχνά το σπίτι πλημμυρίζει με παιχνίδια, μαρκαδόρους κ.ά. στο πάτωμα, στους καναπέδες, στο κρεβάτι. Θα βοηθήσει και εσάς και το παιδί να έχετε χώρους αποθήκευσης εύκολα προσβάσιμους. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να υπάρχουν ξύλινα κουτιά με ροδάκια, ελεύθερα στον χώρο, ή θα μπορούσε ο αποθηκευτικός χώρος να βρεθεί μέσα σε κάποιο έπιπλο. Δεν είναι καλό να μην μπορεί ποτέ να βρει το αγαπημένο του παιχνίδι ούτε και να ζει συνέχεια μέσα σε ένα χαώδες περιβάλλον που θα του προκαλεί ένταση και ανησυχία. Επίσης, προσέξτε τα ψηλά έπιπλα να είναι στερεωμένα με ασφάλεια στον τοίχο και μην τοποθετείτε αντικείμενα σε μέρη που το παιδί θα προσπαθήσει να σκαρφαλώσει για να φτάσει.
Ηρεμία και ύπνος
Το δωμάτιο, εκτός του ότι πρέπει να προσφέρει πολλά και δημιουργικά ερεθίσματα, είναι επίσης και ένας τόπος ηρεμίας για το παιδί, μια ήσυχη γωνιά που θα μπορεί να χαλαρώνει και να ονειρεύεται ενώ του διαβάζετε το αγαπημένο του βιβλίο. Μπορείτε να δημιουργήσετε παραμυθένια ατμόσφαιρα πολύ εύκολα. Για παράδειγμα, ένα φωτιστικό που δημιουργεί σχήματα και θα δίνει αποχρώσεις στον τοίχο ή στο ταβάνι θα μεταμορφώσει τον χώρο. Ο φωτισμός αυτός πρέπει να είναι χαμηλός, χαλαρωτικός και να μην πέφτει κατευθείαν στα μάτια. Αν το παιδί δεν θέλει να κοιμάται στο σκοτάδι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για τον ύπνο ένα πολύ ήπιο φως ή και να φτιάξετε σχέδια με αντικείμενα που φωσφορίζουν, τα οποία θα δημιουργήσουν έναν άλλον, οικείο στο παιδί κόσμο, όταν τα φώτα σβήσουν. Δοκιμάστε επίσης να οργανώσετε μιαν ήσυχη γωνιά στο πάτωμα με μαξιλάρια για να χαλαρώνει όταν δεν παίζει. Τα σημεία χαλάρωσης του δωματίου θα πρέπει να είναι και οπτικά πιο ήρεμα από τον χώρο δημιουργίας και παιχνιδιού. Πάνω από το κρεβάτι θα πρέπει να προσέξετε να μην υπάρχουν αντικείμενα που αν πέσουν θα τραυματίσουν το παιδί, όπως για παράδειγμα βαριά κάδρα ή ράφια.
Η Ελίνα Πέρρου είναι αρχιτέκτονας-μηχανικός.
