Η έλευση ενός μωρού ισούται με την ευτυχία για όσους αποφασίζουν να γίνουν γονείς! Τόσο που πολλοί θέλουν να την πολλαπλασιάσουν. Το πρώτο παιδάκι φέρνει μαζί του πολλά θετικά συναισθήματα και το κάθε νέο μέλος που ακολουθεί ακόμα περισσότερα! Αυτό, ωστόσο, ισχύει συνήθως μόνο για τους γονείς. Τι συμβαίνει όταν το πρώτο αγγελούδι σας δεν συμμερίζεται τη χαρά σας και βροντοφωνάζει “Δεν θέλω αδελφάκι”;

Και γιατί να το θέλει, άλλωστε; Η δική του χαρά είναι η δική σας προσοχή, η ασφάλεια και η σιγουριά που του προσφέρετε: Είναι πολύ λογικό και αναμενόμενο να φοβάται και να αγχώνεται μπροστά στις αλλαγές που πρόκειται να συμβούν, να μην θέλει να αλλάξει η καθημερινότητα του και να του δημιουργούνται αρνητικά συναισθήματα στη σκέψη ότι μπορεί να χάσει αυτά που μέχρι τώρα προσφέρετε μόνο σε εκείνο. Αποτέλεσμα αυτών είναι περίεργες ή ακόμα και άσχημες αντιδράσεις απέναντι σε εσάς ή ακόμα και στο αδελφάκι του, όταν αυτό έρθει. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, οι αντιδράσεις αυτές δεν περιορίζονται στο οικογενειακό περιβάλλον αλλά εκφράζονται σε όλες τις πτυχές της ζωής του.

Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες αντιδράσεις του “μεγάλου” παιδιού;

Οι πιο συνηθισμένες άσχημες αντιδράσεις που παρουσιάζουν τα «μεγάλα» παιδιά είναι το να συμπεριφέρονται και εκείνα σαν μωρά, πιστεύοντας ότι με τον τρόπο αυτό θα διατηρήσουν την προσοχή σας στον ίδιο βαθμό, να αντιδρούν αρνητικά σε πράγματα που μέχρι τότε τους ήταν ευχάριστα και να είναι απότομα με τον μικρό τους αδελφάκι. Μερικές φορές οι γονείς φτάνουν σε σημείο να λένε ότι «δεν αναγνωρίζουν» πια το παιδί τους, που μέχρι τότε ήταν καλόβολο ως και ώριμο για την ηλικία του. Κάπου εκεί είναι που τα θετικά συναισθήματα του ερχομού του νέου μέλους αντικαθίστανται από στεναχώρια και απόγνωση για την κατάσταση.

Αντιδρούν όλα τα παιδιά το ίδιο;

Κάθε παιδί είναι διαφορετικό έτσι και οι αντιδράσεις κάθε παιδιού είναι διαφορετικές. Αυτό έχει να κάνει με την προσωπικότητα του και το πως αυτή έχει «χτιστεί» μέχρι εκείνο το σημείο. Ένα παιδί που είναι αυτόνομο και κοινωνικό δεν θα ενοχληθεί τόσο όσο ένα παιδί που είναι προσκολλημένο στους γονείς του, του οποίου όλος ο κόσμος του θα καταρρεύσει χάνοντας την αποκλειστική τους προσοχή. Σε μεγάλο βαθμό, αυτό συνδέεται και με την ηλικία του παιδιού, κάτι από το οποίο επίσης εξαρτώνται πολλές αντιδράσεις. Αν το αδελφάκι έρθει στα δυο πρώτα χρόνια της ζωής του πρωτότοκου, θα του είναι πολύ πιο εύκολο να ξεχάσει ότι έχει υπάρξει μοναχοπαίδι και να προσαρμοστεί ομαλά στην νέα κατάσταση. Όμως σε αυτές τις ηλικίες είναι πιο δύσκολο για τους γονείς να εξηγήσουν πράγματα σχετικά με το γεγονός (το οποίο είναι ό,τι πιο βοηθητικό μπορούν γενικά οι γονείς να κάνουν), αφού η γλωσσική του ανάπτυξη είναι ακόμα ελλιπής και δεν θα του είναι εύκολο να καταλάβει.

Πώς παρουσιάζουμε τη νέα κατάσταση; 

Ο τρόπος που θα παρουσιάσετε στο παιδί σας τη νέα κατάστασή θα παίξει καθοριστικό ρόλο στις αντιδράσεις του, καθώς όσο καλύτερα το κάνετε, τόσο καλύτερα εκείνο θα υποδεχθεί το νέο μωρό και τις καινούριες καταστάσεις που το συνοδεύουν. Ο τρόπος αυτός διαφέρει ανάλογα με την ηλικία, οπότε και την αντίληψη, του παιδιού. Ένα ιδιαίτερο σημείο είναι το πότε θα ανακοινώσετε το γεγονός. Τα παιδιά δυσαρεστούνται όταν χρειάζεται να διαχειριστούν την αναμονή, οπότε αν το ανακοινώσετε νωρίς, ίσως αυτό να σας δυσκολέψει. Φροντίστε, όμως, το «μεγάλο» παιδί να πληροφορηθεί το γεγονός από εσάς και όχι επειδή έχει αρχίσει να φαίνεται ή από κάποιον άλλο που ήδη το ξέρει.

Μιλήστε στο παιδί με λόγια που μπορεί να καταλάβει ανάλογα με την ηλικία του, ενημερώστε το για τις αλλαγές που θα συμβούν και ασχοληθείτε με την όποια απορία μπορεί να του δημιουργηθεί, χωρίς όμως να το βομβαρδίσετε με πληροφορίες που δεν μπορεί να διαχειριστεί ή για τις οποίες δεν έχει ρωτήσει. Αν το παιδί είναι σε ηλικία που το επιτρέπει (συνήθως μετά τα 5) αφήστε το να εμπλακεί στις διαδικασίες της εγκυμοσύνης, όπως την επίσκεψη στο γυναικολόγο, και στις προετοιμασίες για τον ερχομό, όπως τα απαραίτητα ψώνια. Ξεχωρίστε μαζί με το παιδί παιχνίδια και ρούχα για τα οποία έχει μεγαλώσει και μπορεί να τα χαρίσει στο μωρό. Διαβεβαιώστε το ότι δεν θα χάσει τα υπόλοιπα παιχνίδια του και ότι θα συνεχίσετε να παίζετε και μαζί με αυτά.

Συζητήστε για το πως θα είναι το μωρό, προετοιμάστε το ότι θα κλαίει, γιατί ακόμα δεν ξέρει να μιλάει και ότι θα χρειάζεται προσοχή αφού δεν θα μπορεί να κάνει τίποτα μόνο του. Προσπαθήστε ακόμα να του εξηγήσετε ότι δεν θα μπορεί να παίξει με το αδελφάκι του αμέσως μόλις εκείνο έρθει στο σπίτι. Για να γίνει κάτι τέτοιο θα πρέπει να περάσει αρκετός καιρός και ως τότε το μωρό θα χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα και θα υπάρχουν πολλά άλλα πράγματα που θα μπορείτε να κάνετε μαζί για το μωρό, εκτός από το παιχνίδι.

Αφήστε το μεγάλο παιδί να εκφραστεί!

Πολύ σημαντικό είναι να αφήσετε το «μεγάλο» παιδί να εκφράσει όλα του τα συναισθήματα αναφορικά με την εγκυμοσύνη ή και τον ερχομό της καινούργιας κατάστασης, είτε αυτά είναι θετικά είτε είναι αρνητικά. Ακόμα και αν αυτό που θέλει να σας πει είναι ότι θέλει το μωρό να φύγει από το σπίτι (ή να το ξανά φάει η μαμά και να πάει πάλι στην κοιλιά της, όπως μου είχε πει ένα παιδάκι παλιότερα) πρέπει να είστε διαθέσιμοι να το ακούστε και να απαντήσετε με ειλικρίνεια και αγάπη. Έχει δικαίωμα να βλέπει το μωρό ως αναστάτωση, γιατί αυτό είναι ουσιαστικά που του συμβαίνει. Μιλήστε του για την εποχή που ήταν και εκείνο μωρό, δείξτε του φωτογραφίες και μοιραστείτε μαζί του ιστορίες από τα δικά σας παιδικά χρόνια και τις σχέσεις σας με τα αδέλφια σας.

Πάνω απ’ όλα, όμως, εξηγήστε του πως όταν μια οικογένεια μεγαλώνει, μεγαλώνει και η αγάπη που υπάρχει μεταξύ των μελών της και ότι όσο η αγάπη γίνεται περισσότερη πλησιάζουμε όλο και πιο κοντά στην ευτυχία. Και επειδή οι αφηρημένες έννοιες δεν είναι εύκολα κατανοητές από τα μικρά παιδιά, δείξτε του τι εννοείτε ανάβοντας ένα κεράκι για κάθε μέλος της οικογένειας- όσα περισσότερα κεράκια τόσο περισσότερο το φως και η ζεστασιά τους!

Η Έλλη Τσομπανίδη είναι νηπιαγωγός.