Τα παιδιά είναι από τη φύση τους γεμάτα περιέργεια και δεν έχουν ανεπτυγμένη την αίσθηση του κινδύνου, γι’ αυτό και είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στα ατυχήματα. Μεγαλώνοντας, αναπτύσσουν μεν την αίσθηση του κινδύνου, επηρεάζονται όμως από άλλους παράγοντες, όπως η ανάγκη επίδειξης, η εφηβική αντίδραση στις συμβουλές των ενηλίκων και στους νόμους, η έλξη προς την περιπέτεια και η επιθυμία να είναι αποδεκτά από τους άλλους, με αποτέλεσμα να είναι εξίσου επιρρεπή στα ατυχήματα. Πώς μπορούμε, λοιπόν, να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές σπίτι για το μωρό και το παιδί μας;

Η ηλικία των παιδιών διαφοροποιεί το είδος της προστασίας και συνεπώς τα προληπτικά μέτρα. Ένα μωρό 4 μηνών που κάθεται στο ριλάξ και γουργουρίζει μόνο του χρειάζεται τελείως διαφορετική επιτήρηση από εκείνη που απαιτεί ένα μωρό 11 μηνών που έχει αρχίσει να κάνει τα πρώτα του βήματα. Τους πρώτους έξι-επτά μήνες ο καλύτερος τρόπος να προλάβετε ένα ατύχημα είναι να μην αφήνετε ποτέ μόνο του το μωρό σε μια δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση. Αυτό προϋποθέτει ότι πρέπει να μάθετε να βλέπετε γύρω σας όχι με το δικό σας σίγουρο βλέμμα, αλλά μέσα από τα ανήσυχα ή γεμάτα άγνοια και περιέργεια μάτια ενός μικρού παιδιού – κάτι που θα χρειαστεί να κάνετε ούτως ή άλλως για πολλά πολλά χρόνια… Στις ηλικίες από οκτώ-εννιά μηνών και μέχρι τα δύο-δυόμισι χρόνια το παιδί μαθαίνει τον κόσμο γύρω του, με τις κεραίες του τεντωμένες, έτοιμο να ξεπεράσει τα όρια και τους κανόνες ασφαλείας που του βάζετε. Σε αυτήν την περίοδο μυείται και στην έννοια της απαγόρευσης. Συχνά πολλοί γονείς απογοητεύονται σε αυτήν τη φάση γιατί τα παιδιά δεν δείχνουν να μαθαίνουν από τις υποδείξεις. Οι ειδικοί μάς υπενθυμίζουν όμως ότι στην ηλικία αυτήν το παιδί δεν παρακούει σκoπίμως, απλώς δεν έχει αναπτυχθεί αρκετά η μνήμη του και δεν μπορεί να συγκρατήσει τη συμβουλή μας. Μετά τα δυόμισι-τρία χρόνια οι σωματικές ικανότητες των παιδιών τα «βοηθούν» όλο και περισσότερο στο να δοκιμάζουν να σπάσουν τα όρια που τους βάζουν οι γονείς. Εύκολα π.χ. ένα παιδάκι αυτής της ηλικίας μπορεί να ανοίξει τα ντουλάπια της κουζίνας και να «εξερευνήσει» τα απορρυπαντικά, αλλά δεν είναι βέβαιον ότι καταλαβαίνει τις συνέπειες εάν γευθεί λίγη σκόνη πλυντηρίου. Επιπλέον, «μειονέκτημα» σε αυτήν την ηλικία και εφεξής γίνεται η δική μας εικόνα, λένε οι ειδικοί. Τα μικρά παιδιά είναι τέλειοι μίμοι, επομένως μπορεί να προσπαθήσουν να πάρουν ένα φάρμακο όπως κάνει ο μπαμπάς ή η μαμά. Το πόσο ευάλωτο είναι ένα παιδί στα ατυχήματα καθορίζεται και από την ιδιοσυγκρασία του,είναι προφανές πως ένα δραστήριο παιδί έχει περισσότερες πιθανότητες τραυματισμού αφού εκτίθεται περισσότερο σε κινδύνους. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε ως γονείς είναι να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές σπίτι για το μωρό και το παιδί.

Από δωμάτιο σε δωμάτιο
Υπάρχουν ορισμένοι κανόνες ασφαλείας που θα πρέπει να εφαρμόσετε σε όλα τα δωμάτια του σπιτιού, ανεξάρτητα από το αν το παιδί βρίσκεται συνήθως ή συχνότερα σε έναν μόνο χώρο. Τα προστατευτικά καλύμματα για τις πρίζες π.χ. δεν μπαίνουν μόνο στο παιδικό δωμάτιο, αλλά σε κάθε πρίζα όσο ψηλά κι αν βρίσκεται. Όλα τα έπιπλα ελέγχονται για τυχόν σκληρές επιφάνειες ή αιχμηρές γωνίες που μπορεί να τραυματίσουν σοβαρά τα μωρά και τα παιδιά στην ηλικία που αυτά μαθαίνουν να ισορροπούν και να περπατάνε. Τα τζάμια ενισχύονται και μπαίνουν ειδικά αυτοκόλλητα για να οροθετούν τον χώρο και το παιδί.
Στο παιδικό δωμάτιο η συνηθέστερη αιτία τραυματισμών είναι η πτώση από το κρεβατάκι. Τα βρεφικά κρεβάτια είναι σχεδιασμένα με κοινά αποδεκτές προδιαγραφές ασφαλείας, ωστόσο καλό είναι να τις ελέγχετε κι εσείς. Π.χ. πρέπει να τσεκάρουμε ότι τα κάγκελα έχουν τόση απόσταση ώστε να μην επιτρέπουν να παγιδευτεί το κεφαλάκι του παιδιού ανάμεσά τους, να προσέχουμε το ύψος του κάγκελου σε συνάρτηση με το ύψος του παιδιού ώστε να μην μπορεί να σκύψει έξω από το κρεβάτι, να ελέγξουμε ότι το στρώμα εφαρμόζει σφιχτά στο κρεβάτι και ότι δεν αφήνει περιθώριο να σφηνώσει το παιδί, να βάλουμε τα κρεμαστά παιχνίδια πάνω από την κούνια σε ύψος που μπορεί να τα βλέπει αλλά όχι και να τα φτάνει το μωρό. Εξίσου μεγάλη προσοχή χρειάζονται και οι κουκέτες, που τις λατρεύουν τα παιδιά και συνήθως είναι και λύση ανάγκης και πηγή άγχους για τους γονείς. Όσο στενά χωροταξικά περιθώρια κι αν έχετε, καλό είναι να μη βάλετε σε κουκέτα παιδιά ηλικίας κάτω των έξι, διότι δεν έχουν αναπτύξει τον συντονισμό των κινήσεών τους. Οι κουκέτες πρέπει να μπαίνουν κοντά σε τοίχο ώστε να είναι ελεύθερη η μία πλευρά τους και φυσικά να έχουν προστατευτική «βέργα» στο πάνω κρεβάτι. Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στα παιχνίδια των τυχόν μεγαλύτερων παιδιών που υπάρχουν στο παιδικό δωμάτιο – πρέπει να ελέγχετε τι είναι ασφαλές και τι όχι, π.χ. πολλά περιέχουν μικρά κομμάτια και εξαρτήματα εύκολα προς κατάποση για ένα μωρό, και φυσικά αναλόγως να τα απομακρύνετε.

Η κουζίνα προκαλεί τέτοιο στρες σε αρκετούς γονείς που σπεύδουν να «απαγορεύσουν» την είσοδο του παιδιού σε αυτήν. Το πιο ρεαλιστικό βεβαίως είναι να φροντίζουμε να εξουδετερώσουμε τους κινδύνους και να μη δημιουργούμε «απαγορευμένες ζώνες». Τοποθετήστε ειδικές ασφάλειες στα ντουλάπια, ιδιαίτερα σε αυτά όπου φυλάτε τα αιχμηρά αντικείμενα. Όλα τα καθαριστικά προϊόντα μπαίνουν σε ειδικό ντουλάπι, είτε ψηλά είτε σε εξωτερική ντουλάπα. Να θυμάστε ότι τα παιδιά μπορούν να πιουν χωρίς δισταγμό ό,τι βρουν. Μην αφήνετε στον πάγκο μικροαντικείμενα, κοφτερά μαχαίρια, σπίρτα, γυάλινα ποτήρια, αλλά και χάπια. Η λαβή της κατσαρόλας ή του μπρικιού δεν πρέπει να εξέχει από τη συσκευή της κουζίνας. Καλύψτε τα μάτια με ειδικά καπάκια και, αν χρειαστεί, βάλτε στον ηλεκτρολογικό πίνακα του σπιτιού τον ειδικό διακόπτη που θα απομονώνει τη λειτουργία της. Τοποθετήστε τη σιδερώστρα έτσι ώστε το καλώδιο να μην εμποδίζει το πέρασμα των παιδιών και βεβαιωθείτε ότι είναι σταθερή. Μην αφήνετε ποτέ το σίδερο στην πρίζα χωρίς να το επιβλέπετε. Στο καθιστικό οι παρεμβάσεις αφορούν κυρίως μικροαντικείμενα, εάν έχετε εφαρμόσει τους γενικούς κανόνες για τις πρίζες και τα έπιπλα. Προσοχή στα τασάκια, εάν τυχόν καπνίζετε μέσα στο σπίτι. Η μάσηση τσιγάρου είναι από τα συχνότερα παιδικά ατυχήματα και η ποσότητα καπνού ενός και μόνο τσιγάρου θεωρείται θανατηφόρος δόση για ένα παιδί. Αναλόγως η προσοχή σας πρέπει να είναι μεγάλη και όταν χρησιμοποιείτε αναπτήρα ή σπίρτα. Απομακρύνετε εύθραυστα αντικείμενα, μικρά χαλιά που δυσκολεύουν την ισορροπία, το περπάτημα ή το τρέξιμο του παιδιού, τυχόν μπολ με ξηρούς καρπούς, όπως και κάθε μικρό αντικείμενο (κέρματα, κουμπιά, καρφίτσες) από τα τραπέζια. Στο μπάνιο το παιδί είναι προτιμότερο να μπαίνει συνοδεία ενηλίκου, τουλάχιστον μέχρι τα τέσσερα χρόνια του. Το αντιολισθητικό πατάκι στην μπανιέρα επιβάλλεται, όπως και η βοήθειά σας στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του νερού. Τα κοφτερά αντικείμενα (ξυραφάκια, ψαλίδι, λίμα) πρέπει να βρίσκονται στα πιο ψηλά ντουλάπια. Το ίδιο και οι κολόνιες – μην ξεχνάτε ότι τα παιδιά δοκιμάζουν ό,τι βρουν. Βάλτε, επίσης, τα απορρυπαντικά σε ψηλά ράφια και μην αφήνετε ποτέ ανοιχτή την πόρτα του πλυντηρίου.