Η Μάρθα Κλουκίνα, χορεύτρια και χορογράφος, ψάχνει συνεχώς τρόπους να απευθύνει τη δουλειά της σε μικρά και μεγάλα παιδιά. Και αυτό γιατί η κίνηση, ο κεντρικός άξονας του έργου της, είναι πάντα το βασικό συστατικό των παιδικών παραστάσεων. Κουβεντιάσαμε μαζί της για την παράσταση που σκηνοθετεί φέτος, το Από πού πάνε για το Κάστρο, παρακαλώ; για τη σχέση των παιδιών με το θέατρο αλλά και για την πολύ ενδιαφέρουσα ενασχόλησή της με το κινητικό παιχνίδι για βρέφη.
Πείτε μας για την παράσταση που σκηνοθετείτε φέτος.
Το έργο είναι μία διασκευή του νορβηγικού παραμυθιού Ανατολικά του Ήλιου και Δυτικά της Σελήνης (1844). Το κείμενο το έχει γράψει η Μαργαρίτα Κυραγιάννη σε έμμετρο στίχο, με έντονο το στοιχείο του χιούμορ και τη λεκτική έκπληξη. Η ομοιοκαταληξία ηχεί στα αυτιά των παιδιών σαν ένα δημιουργικό παιχνίδι. Φανταστείτε ότι πολλοί γονείς που έχουν ξανάρθει μας λένε ότι την επόμενη μέρα άκουσαν τα παιδιά τους να αυτοσχεδιάζουν και να πειραματίζονται με φράσεις και λέξεις που δημιουργούν ομοιοκαταληξία… Οι ηθοποιοί εναλλάσσουν τον ρόλο του αφηγητή με αυτούς των ηρώων του παραμυθιού και δημιουργούν τους χώρους και την ατμόσφαιρα χρησιμοποιώντας μόνο τρία σκαμνάκια και ένα κάδρο.
Είναι δύσκολο το παιδικό κοινό;
Ο ρυθμός, η αισθητική, το χιούμορ και η αμεσότητα της αφήγησης είναι κώδικες που ισχύουν σε όλες τις παραστάσεις ανεξαρτήτως της ηλικίας του κοινού στο οποίο απευθύνονται. Στο παιδικό κοινό όμως υπάρχει αυτή η αφοπλιστική ειλικρίνεια που εκφράζεται ανά πάσα στιγμή. Με αυτό το κοινό καταλαβαίνεις πραγματικά πού ένα έργο κάνει κοιλιά ή κόβει την ανάσα του θεατή, πού ένα αστείο πετυχαίνει.
Στο εξωτερικό καθιερώνεται πλέον μια ηλικιακή κατηγοριοποίηση του κοινού στο παιδικό θέατρο. Εδώ τα πράγματα είναι ακόμη χαλαρά. Ποιο από τα δύο σάς βρίσκει σύμφωνη;
Τα παιδιά μπορούν να αξιοποιήσουν καλύτερα τα ερεθίσματα που τους προσφέρει ένα θέαμα που αφορά την ηλικία τους. Ίσως κάποιος μου πει «εντάξει, μωρέ, από όλα κάτι θα πάρουν». Εγώ διαφωνώ με τη μανία των γονέων να πάνε τα παιδιά τους στο θέατρο ήδη από την πρώτη ή δεύτερη βρεφική ηλικία χωρίς να ξέρουν εάν αυτό το θέαμα προορίζεται για αυτά.
Η παράσταση Πού είναι, που δημιουργήσατε με την Ξένια Καλογεροπούλου, σας έφερε απέναντι από ένα πολύ ιδιαίτερο κοινό, τα βρέφη! Πώς ήταν σαν εμπειρία;
Ήταν συγκινητικό και αφοπλιστικό να ακούς αυτό το κοινό να ανταποκρίνεται με αυθορμητισμό. Ακόμη και το πώς επέλεγαν να καθίσουν οι γονείς με τα παιδιά τους, αγκαλιά ή δίπλα δίπλα, έδινε μια ξεχωριστή χροιά σε όλο αυτό το εγχείρημα. Αυτή η εξαιρετική ισορροπία που απαιτείται μεταξύ τού να δημιουργείς συγκεκριμένες εικόνες αλλά και να αφήνεις τον χώρο που χρειάζεται ώστε το ίδιο το παιδί να σχηματίσει τις δικές του, έχει ένα ειδικό θεατρικό ενδιαφέρον για μένα.
Η κίνηση είναι ο άξονας όλου του έργου σας, ένα αντικείμενο που μελετάτε συνεχώς και πολύπλευρα. Πείτε μας για τη σημασία της κίνησης και του παιχνιδιού στην ανάπτυξη των βρεφών.
Το παιχνίδι και η κίνηση είναι η βασική τροφή του παιδιού στη βρεφική και νηπιακή ηλικία και είναι τόσο απαραίτητα όσο ο αέρας που αναπνέει. Είναι οι μόνοι τρόποι να εξερευνήσει και να κατανοήσει τον εαυτό του και τον κόσμο. Η δική μου ενασχόληση με τα βρέφη, τα νήπια και την κίνηση γίνεται μέσα από την προσέγγιση της μεθόδου Childspace, όπου τo παιχνίδι και το άγγιγμα υποστηρίζουν την κινητική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη από τη γέννηση έως και το ανεξάρτητο περπάτημα. Φυσικά, η διαδικασία αυτή εμπλέκει και τον γονέα που πρέπει να γνωρίζει τα ορόσημα της κινητικής ανάπτυξης του βρέφους, να παίζει μαζί του χρησιμοποιώντας τη σωματική επαφή και το άγγιγμα και να ανταποκρίνεται ουσιαστικά σε αυτήν την αμφίδρομη σχέση. Ακόμη και αν αυτό προϋποθέτει να γίνεται λιγότερο παρεμβατικός, δίνοντας χώρο για το επόμενο βήμα του παιδιού του.
