“Το Διαδίκτυο μοιάζει με μια παγκόσμια γειτονιά: Συναντιόμαστε με γνωστούς, φίλους και αγαπημένους. Όμως ό,τι λέμε και γράφουμε μπορεί ο οποιοσδήποτε περαστικός να το ακούσει. Ας σκεφτούμε τι θέλουμε να είναι αυτό”. Με μια παγκόσμια πλατεία λοιπόν παρομοιάζει η δρ Βερόνικα Σαμαρά, συντονίστρια του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου & Επικεφαλής της Δράσης Ενημέρωσης Saferinternet.gr, το διαδίκτυο.

Το 1999 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πρωτοπορώντας, έκρινε σκόπιμη τη δημιουργία ενός προγράμματος-πλαισίου που προάγει την ασφαλή χρήση του Διαδικτύου, για τους ανήλικους κατ’ αρχάς. Η επιτροπή πήρε το πράσινο φως από το Ευρωκοινοβούλιο και ξεκίνησε μια σειρά από δράσεις με σκοπό τη δημιουργία ενός Πανευρωπαϊκού Δικτύου Εθνικών Κέντρων Ενημέρωσης & Επαγρύπνησης για την Ασφαλή Χρήση του Διαδικτύου. Στο πλαίσιο αυτό, η Δράση Saferinternet.gr ξεκίνησε τη λειτουργία της το 2004 και αποτελεί τον ελληνικό εκπρόσωπο του Πανευρωπαϊκού Δικτύου Insafe, με 31 μέλη σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ισλανδία, τη Νορβηγία, τη Ρωσία και τη Σερβία. Το Saferinternet.gr αποτελεί και τη μία εκ των τριών δράσεων του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, μαζί με τη Γραμμή Βοηθείας ΥποΣΤΗΡΙΖΩ 800 11 800 15 και την Ανοιχτή Γραμμή Καταγγελιών Safeline.gr για παράνομο περιεχόμενο/ συμπεριφορά.

Η Βερόνικα Σαμαρά, με σπουδές στην πληροφορική και διδακτορικό στις ηλεκτρονικές εκδόσεις, γνωρίζει το Διαδίκτυο από τα σπάργανα. Ήταν επομένως η κατάλληλη για να αναλάβει τη θέση της υπευθύνου. «Όταν μου ζητήθηκε να συμμετάσχω στις δράσεις του Saferinternet, δέχτηκα με χαρά. Για να κάνεις κάτι, πρέπει να το αγαπάς  πολύ. Και εγώ αγαπώ πολύ τα παιδιά και θέλησα να μεταδώσω τη γνώση μου βοηθώντας τα, όπως και τους γονείς τους», λέει χαρακτηριστικά. «Αυτή η αγάπη βγαίνει και ήδη έχουμε βοηθήσει πολλούς. Αλλά πρέπει και οι ίδιοι οι γονείς να βοηθήσουν», συμπληρώνει.

«Το παιδί χρειάζεται να μάθει από μικρό τι εστί ορθή χρήση. Και αυτό γίνεται πρωτίστως μέσα από την οικογένεια», εξηγεί. «Δυστυχώς πολλοί γονείς δεν γνωρίζουν τις νέες τεχνολογίες και θεωρούν τους εαυτούς τους πολύ μεγάλους για να τις μάθουν. Άλλοι, ναι μεν είναι πιο εξοικειωμένοι, και λένε για παράδειγμα στα παιδιά τους ότι δεν πρέπει να κατεβάζουν από πειρατικά site. Όμως μετά οι ίδιοι πάνε και κατεβάζουν παράνομα κάποια ταινία το ίδιο βράδυ και περηφανεύονται γι’ αυτό. Ή επειδή καμαρώνουν το παιδί τους, ανοίγουν προφίλ στο facebook και “ποστάρουν” φωτογραφίες του τρίχρονού τους. Ακόμα και φωτογραφίες από υπέρηχο, έχουμε δει», συνεχίζει.

«Πρέπει να καταλάβουμε ότι η προστασία της ιδιωτικότητας είναι το Α και το Ω, όσον αφορά τη χρήση του Διαδικτύου. Αν έρθει ένας άγνωστος και σου ζητήσει να δει τις φωτογραφίες που έχεις στο πορτοφόλι σου, προφανώς θα αρνηθείς. Στο facebook όμως αναρτούμε προσωπικές μας φωτογραφίες τις οποίες μπορεί ο καθένας να δει. Ακόμα και αν κλείσουμε το προφίλ μας, αυτές μπορεί να παραμείνουν στο Διαδίκτυο. Ό,τι αναρτούμε στο Διαδίκτυο, σταματάει αυτόματα να είναι ιδιωτικό και γίνεται δημοσίως προσβάσιμο. Και δεν μπορούμε ποτέ να ξέρουμε πού μπορεί να καταλήξει. Σύμφωνα με την έρευνα που διεξήχθη από το Βρετανικό Internet Watch Foundation (IWF) τον Σεπτέμβριο του 2012, το 88% αυτοδημιουργημένων εικόνων και βίντεο ιδιωτικών στιγμών που βρέθηκαν στο Διαδίκτυο είχαν παρθεί από την αρχική τους τοποθεσία και είχαν ανέβει σε παρασιτικούς ιστοχώρους με μοναδικό σκοπό τη διάθεση σεξουαλικών εικόνων και βίντεο νέων ατόμων», επισημαίνει. «Εφόσον μόνοι μας τις ανεβάσαμε εξαρχής, ας προσέχαμε. Δεν μπορούμε εκ των υστέρων να ζητάμε από τα διάφορα Κέντρα Ασφαλούς Χρήσης του Διαδικτύου να παρέμβουν και να τις κατεβάσουν. Πρέπει οι ίδιοι να καταλάβουμε πόσο σημαντική είναι η ιδιωτικότητά μας, όπως και η ιδιωτικότητα των τρίτων. Ως εργαλείο το Διαδίκτυο είναι εκπληκτικό. Αλλά οι γονείς και τα παιδιά πρέπει να καταλάβουν ότι πρόκειται για ΕΡΓΑΛΕΙΟ. Και ως τέτοιο συνοδεύεται από εγχειρίδιο χρήσης. Το παίρνουμε, το διαβάζουμε και το ακολουθούμε», συνοψίζει.

Φέτος, με σύνθημα: «Όλοι μαζί, για ένα καλύτερο Διαδίκτυο!» η Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου, που διοργανώνεται εδώ και 11 συνεχή χρόνια από το Δίκτυο Insafe, σε περισσότερες από 100 χώρες σε όλον τον κόσμο, υπό την αιγίδα της αντιπροέδρου για την Ε.Ε. και Επιτρόπου για την Ψηφιακή Ατζέντα, Neelie Kroes, είναι αφιερωμένη στη δημιουργία. «Το καλύτερο περιλαμβάνει και το ασφαλές. Πρέπει να συνδέσουμε την ασφάλεια με τη δημιουργικότητα, την ποιότητα του περιεχομένου και την ευθύνη. », τονίζει η κυρία Σαμαρά. «Παντού βλέπουμε τα παιδιά, αλλά και τους μεγάλους να χρησιμοποιούν το Ίντερνετ με μη δημιουργικούς τρόπους. Ασχολούνται κατ’ εξοχήν με facebook, youtube, instagram, twitter ή online παιχνίδια. Άντε και για να συνομιλήσουμε με τη γιαγιά ή τον παππού που βρίσκονται στην άλλη άκρη του κόσμου. Και σπανίως για να δημιουργήσουμε μια ενδιαφέρουσα ιστοσελίδα, μία σελίδα στο facebook που προβάλλει την επιχείρηση της μαμάς ή του μπαμπά, ή ένα blog που μιλάει για τα χόμπι μας, ώστε να δώσουμε έμπνευση στους άλλους.  Όπως, επίσης, δεν χρησιμοποιούμε το Διαδίκτυο για εκπαιδευτικούς λόγους, για γνώση, ενώ υπάρχουν τόσες σελίδες από μουσεία, εγκυκλοπαίδειες, ιδρύματα, όπως το Smithsonian… Είναι λίγα τα παιδιά που ενημερώνονται, εκπαιδεύονται, δημιουργούν μέσα από το Διαδίκτυο. Άρα πώς θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε περιεχόμενο –και μάλιστα στη γλώσσα μας–, αν το χρησιμοποιούμε μόνο για παιχνίδια ή facebook; Μόνο με τη δημιουργία μπορούμε να έχουμε ένα καλύτερο Ίντερνετ», καταλήγει.

Tips για γονείς:

• Εξερευνήστε μόνοι ή παρέα με το παιδί σας το Διαδίκτυο. Μόνο έτσι θα μπορείτε να καταλάβετε τι σας λέει το παιδί σας όταν σας ζητεί βοήθεια για κάτι που συνέβη στο Ίντερνετ.
• Μην απαγορεύετε στα παιδιά την πρόσβαση στο Διαδίκτυο έτσι απλά. Εξηγήστε τους τον λόγο που δεν επιτρέπετε συγκεκριμένες ενέργειες ή ιστοσελίδες.
• Βάλτε τον υπολογιστή στο σαλόνι και κάντε το Διαδίκτυο οικογενειακή υπόθεση.
• Βρείτε ιστοχώρους κατάλληλους για τα παιδιά σας με επιμορφωτικό και ψυχαγωγικό περιεχόμενο και πλοηγηθείτε σε αυτούς τους χώρους μαζί.
• Μάθετε στα παιδιά σας να σας εμπιστεύονται και να σας μιλάνε για τις διαδικτυακές τους δραστηριότητες και τους διαδικτυακούς φίλους τους.
• Μάθετε στα παιδιά σας να προστατεύουν την ιδιωτική τους ζωή στο Διαδίκτυο, όπως κάνουν και στον πραγματικό κόσμο.
• Μάθετε στα παιδιά σας, από την ηλικία των πέντε ετών μάλιστα, ότι οι φίλοι που γνωρίζουμε στο Διαδίκτυο, παραμένουν άγνωστοι.