«Μαμά, μπαμπά, μπορούμε σας παρακαλώ να πάρουμε στο σπίτι ένα σκύλο; Θα αναλάβω εγώ τη φροντίδα του και θα το πηγαίνω καθημερινά βόλτες»: Τα παρακάλια ενός παιδιού για την απόκτηση κατοικίδιου – που δεν είναι ούτε ένα χρυσόψαρο στη γυάλα ούτε δυο παπαγαλάκια στο κλουβί – διαρκούν συνήθως πολύ και τις περισσότερες φορές κλιμακώνονται, μέχρι να έρθει τελικά η μέρα που στο σπίτι θα μπει το νέο, τετράποδο…μέλος.

Η απόφαση, λοιπόν, είναι αποκλειστικά των μεγάλων. Κι όπως λένε εκπαιδευτές και φιλοζωικές οργανώσεις, οι γονείς πριν πάρουν την τελική τους απόφαση θα πρέπει να το σκεφτούν πολύ καλά, καθώς η απόκτηση ενός κατοικίδιου είναι μεγάλη ευθύνη. Ιδίως, όταν μιλάμε για σκύλο, για τον οποίο τα παιδιά θα έκαναν τα πάντα, προκειμένου να γίνει ο νέος τους φίλος.

Το σημαντικότερο, όπως εξηγεί η εκπαιδεύτρια σκύλων, Τζούλη Τούντα, είναι  να σκεφτούν οι γονείς πρώτα απ’ όλα εάν θέλουν και μπορούν να… αναθρέψουν ένα ζώο και να καλύψουν τις ανάγκες του. Άλλωστε, κυρίως σε αυτούς θα πέσει το βάρος της φροντίδας του και θα τρέχουν πίσω του να μαζεύουν το…χάος που τουλάχιστον τον πρώτο καιρό θα δημιουργεί στο σπίτι. «Από τη στιγμή που θα πουν το μεγάλο “ναι”, το σκυλάκι θα είναι το νέο μέλος της οικογένειας. Γι’ αυτό και καλό είναι να γνωρίζουν από πριν τις ανάγκες του ζώου, πώς να του συμπεριφερθούν, πώς να το μεγαλώσουν σωστά, να του γνωρίσουν τον κόσμο και τους ανθρώπους και να διασφαλίσουν πως δε θα έχει μία επιθετική συμπεριφορά».

Η λαχτάρα των παιδιών για απόκτηση σκύλου συχνά συνοδεύεται κι από ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν από τους γονείς: Κουτάβι ή κάποιο μεγαλύτερης ηλικίας; Ποια ράτσα να προτιμήσουν;

Όπως σημειώνει η κ Τούντα, «το κουτάβι μπορούμε να το…πλάσουμε, να το μεγαλώνουμε εμείς, να του θέσουμε τους κανόνες και τα όρια, να του μάθουμε τι πρέπει να κάνει και τι όχι, ξέρουμε – ή θα πρέπει να μάθουμε – για τους γονείς του, καθώς το DNA στα σκυλιά – όπως, άλλωστε και στους ανθρώπους – παίζει σημαντικό ρόλο». Αντίθετα, ένα σκυλάκι μεγαλύτερης ηλικίας, για παράδειγμα δύο ετών ή ένα αδεσποτάκι, έχει μάθει σε ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής. «Θέλει απλά περισσότερη δουλειά και υπομονή για να του δείξουμε και να καταλάβει τι θέλουμε από αυτό. Μην ξεχνάμε, εξάλλου, πως στην περίπτωση των αδέσποτων, αυτά μας επιλέγουν κι όχι εμείς. Καλό είναι, λοιπόν, με τις συμβουλές ενός ειδικού να το κάνουμε να ξεπεράσει τους φόβους του, να το κάνουμε να αισθανθεί ασφάλεια γιατί οι εικόνες που έχει μέχρι τη στιγμή που θα το συναντήσουμε είναι συχνά πολύ άσχημες».

Όσο για τη ράτσα, οι ειδικοί είναι κατηγορηματικοί: «Η οικογένεια θα πρέπει να αποκτήσει μία ράτσα ανάλογα με την καθημερινότητα των μελών της. Υπάρχουν σκυλιά που θέλουν τουλάχιστον τρεις φορές την ημέρα βόλτα για να μπορέσουν να εκτονωθούν. Άρα, αποκτάμε ή υιοθετούμε ένα σκυλάκι αναγνωρίζοντας τις ανάγκες του, με βάση τα χαρακτηριστικά της ράτσας του, και εξετάζοντας αν εμείς οι ίδιοι είμαστε διατεθειμένοι να τις καλύψουμε».

Παιδί και κατοικίδιο: Μια σχέση ζωής 

Οι… συστάσεις του ζώου με το παιδί είναι απαραίτητες. Αυτό που θα πρέπει να γίνει απόλυτα κατανοητό από όλη την οικογένεια – ιδίως, όμως, από τους μικρούς – είναι ότι το κατοικίδιο δεν είναι παιχνίδι, «να παίζουμε για λίγο μαζί του και μετά να το παρατάμε. Δεν μπορούμε να του τραβάμε την ουρά, τα αυτιά. Είναι ένα πλάσμα και πονάει, στεναχωριέται, έχει συναισθήματα. Δεν πρέπει να του κάνουμε ό,τι δε θέλουμε να μας κάνουν», σημειώνει η κ Τούντα.

Το δεύτερο πολύ σημαντικό «μάθημα» για το παιδί είναι να καταλάβει ότι η απόκτηση για παράδειγμα ενός σκύλου έχει υποχρεώσεις: Θα πρέπει να πηγαίνει καθημερινά τη βόλτα του, να κάνει μπάνιο, να τρώει σε συγκεκριμένη ώρα. «Από τη στιγμή, λοιπόν, που το ζωάκι θα μπει στο σπίτι, θα πρέπει και το παιδί να γίνει κοινωνός των ευθυνών και των υποχρεώσεων αλλά και των ορίων που είναι υποχρεωτικό να μπουν για να γίνει σωστά η εκπαίδευση του σκύλου. Ένα παιδί Δημοτικού είναι σε ηλικία ώστε να αναλάβει κάποιες από τις ευθύνες που έχει η απόκτηση ενός σκύλου. Για παράδειγμα, να του βάζει το φαγητό ή να τον πηγαίνει – πάντα με την επιτήρηση ενός ενήλικα – βόλτα. Εκτός, όμως, από τις υποχρεώσεις και τους κανόνες, δε θα πρέπει να ξεχνά η οικογένεια πως ένα ζώο έχει ανάγκη την αγάπη και η σχέση του με τον άνθρωπο θα πρέπει να στηρίζεται στο σεβασμό, να είναι ήρεμη και χωρίς εντάσεις. Η συμπεριφορά του κατοικίδιου εξαρτάται καθαρά από εμάς».

Πολλές κινηματογραφικές ταινίες έχουν προσπαθήσει να περιγράψουν τη σχέση των παιδιών με τα κατοικίδιά τους. Και τις πιο πολλές φορές με μεγάλη επιτυχία. Πολλές επιστημονικές έρευνες έχουν επικεντρωθεί στα οφέλη που προσφέρουν τα κατοικίδια στα παιδιά και αντίστροφα. Κι αυτά είναι πολλά, ιδίως δε, αν οι δυο τους μεγαλώνουν μαζί.

Τα παιδιά και τα κατοικίδια αναπτύσσουν μια σχέση ζωής, μια σχέση αγάπης που εμπλουτίζει το χαρακτήρα τους και την ποιότητα ζωής τους, εξηγεί η ψυχολόγος – συγγραφέας και επιστημονική συνεργάτης της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Harvard Medical School, Λίζα Βάρβογλη.

Σύμφωνα με αρκετές έρευνες, τα ζώα «διδάσκουν» στο παιδί την αγάπη άνευ όρων, μειώνουν το στρες και τη δυσφορία του ανήλικου, «με το χάδι και την επαφή το παιδί χαλαρώνει και η μεταξύ τους σχέση, χωρίς λόγια, βοηθάει το παιδί να ηρεμήσει. Παράλληλα, τα κατοικίδια καλλιεργούν τη συναισθηματική νοημοσύνη και διδάσκουν στο παιδί ενσυναίσθηση, να μπορεί, δηλαδή, να καταλαβαίνει συναισθηματικά τον άλλο: Το παιδί καταλαβαίνει πότε το ζωάκι, πεινάει, πότε θέλει παιχνίδι, πότε φοβάται για παράδειγμα τη βροχή και φροντίζει να του καλύψει τις ανάγκες. Και δε θα πρέπει να ξεχνάμε πως τα  κατοικίδια μαθαίνουν στους μικρούς της οικογένειας την υπευθυνότητα και την αυτοπεποίθηση, αφού τα παιδιά νιώθουν σημαντικά, διεκπεραιώνοντας εργασίες, όπως το τάισμα», σημειώνει.

Ποια συμβουλή θα δίνατε σε ντροπαλούς συμμαθητές σας ή σε όσους θέλουν να κοινωνικοποιηθούν περισσότερο; Η απάντηση που έδωσαν παιδιά Δημοτικού εξέπληξε τους ερευνητές, αφού δεν απάντησαν ότι θα έπρεπε να έχουν κάποιο παιχνίδι ή αξεσουάρ της μόδας, αλλά τόνισαν ότι «τα ντροπαλά παιδιά πρέπει να πάρουν ένα κατοικίδιο, κάτι που θα τα βοηθήσει να μην έχουν άγχος και να έχουν ένα θέμα συζήτησης».

Η γνωριμία με το νέο μέλος 

Τι γίνεται, όμως, όταν στο σπίτι όπου υπάρχει ήδη ένα σκυλάκι το ζευγάρι είναι έτοιμο να υποδεχθεί το νέο μέλος της οικογένειας;

Σε αυτή την περίπτωση, όπως σημειώνει η εκπαιδεύτρια σκύλων Τζούλη Τούντα, θα πρέπει να ξεκινήσουν οι μελλοντικοί γονείς μία προετοιμασία, προκειμένου η μετέπειτα γνωριμία του σκύλου με το βρέφος να είναι ομαλή.

«Γι’ αυτό καλό θα είναι το σκυλάκι να το φέρνουν σε επαφή με βρέφη. Μια βόλτα έξω από παιδική χαρά, προκειμένου να δει το κατοικίδιο πώς κινούνται τα μωρά, πώς συμπεριφέρονται, να δει παιδικά καρότσια. Γενικά, σκοπός είναι να εξοικειωθεί με την ιδέα ότι στο σπίτι θα υπάρχει ένα τέτοιο πλάσμα. Φυσικά, χρειάζεται καθημερινή εκπαίδευση και χρόνο».

Ακόμη κι όταν το ζευγάρι ετοιμάζει το παιδικό δωμάτιο, θα πρέπει, σύμφωνα με τους ειδικούς, να «εντάξουν στη διαδικασία και το σκυλί τους, να τον αφήσουν να μπει στο δωμάτιο, να μυρίσει τα έπιπλα. Δε θα πρέπει να παραμελήσουν το ζωάκι τους, γιατί αυτό θα συνδέσει τον ερχομό του βρέφους με τη δική του απομόνωση, και η αντίδρασή του δε θα είναι φιλική προς το νέο μέλος. Οι γονείς, παράλληλα, θα πρέπει να προσπαθήσουν – όσο δύσκολο κι αν είναι τον πρώτο καιρό – να μην αλλάξουν την καθημερινότητα του σκύλου, στον οποίο, έτσι κι αλλιώς, αρέσει η ρουτίνα».