Η μάχη κατά του HIV/AIDS έχει αναγνωριστεί ως μια από τις πιο επιτυχημένες πρακτικές για τη δημόσια υγεία στην ανθρώπινη ιστορία, ωστόσο οι ομάδες της διεθνούς ιατρικής ανθρωπιστικής οργάνωσης Γιατροί Χωρίς Σύνορα (Médecins Sans Frontières/ MSF) βλέπουν την “επανάσταση” αυτή ως ένα όνειρο ανεκπλήρωτο για τα εκατομμύρια των ασθενών που ζουν αποκλεισμένοι από τη θεραπεία.
Την Κυριακή 1.12.2013 και με κεντρικό μήνυμα «Δες αυτό που βλέπουμε», οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα διοργανώνουν την προβολή ενός συγκλονιστικά επίκαιρου ντοκιμαντέρ, με τίτλο «Φωτιά στο Αίμα» (Fire in the Blood). H προβολή θα γίνει στον κινηματογράφο Ιντεάλ στις 15:00, με τη συνεργασία του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας και του περιοδικού ΣΙΝΕΜΑ-cinemag.gr. Η είσοδος είναι ελεύθερη και θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
Η ενδελεχής ερευνητική δημοσιογραφία συναντά την τέχνη του ντοκιμαντέρ για να φωτίσουν τη μάχη που δίνουν γιατροί, ασθενείς και ακτιβιστές σε διάφορες αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου ενάντια σε φαρμακευτικούς κολοσσούς της Δύσης σχετικά με την πρόσβαση στην αντιρετροϊκή θεραπεία. Η στέρηση της θεραπείας αυτής για κερδοσκοπικούς λόγους ισοδυναμεί με θανατική καταδίκη για εκατομμύρια πάσχοντες. Σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ είναι ο πρωτοεμφανιζόμενος Ντίλαν Μόαν Γκρέι. Η ταινία, που καταγράφει μία από τις λιγότερο προφανείς πτυχές του AIDS στο δυτικό κόσμο, τον πόλεμο που διεξάγεται στον τομέα των φαρμακοβιομηχανιών, προβλήθηκε στο Φεστιβάλ του Σάντανς και κέρδισε τον περασμένο Οκτώβρη στο Φεστιβάλ του Αμβούργου τη διάκριση της καλύτερης πολιτικής ταινίας.
Παθιασμένο και πέρα για πέρα πειστικό στα αιτήματά του, με «φωνές» όπως του πρώην πρόεδρου των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, αλλά και των Ντέσμοντ Τούτου και Γιατρών Χωρίς Σύνορα, το «Φωτιά στο Αίμα» αναδεικνύεται σε μια πολυεπίπεδη ιστορία για «την ιατρική, το μονοπώλιο και την κακία» και μιλά με αμείλικτη ειλικρίνεια, ανθρωπιά και σοκαριστική ωμότητα για έναν πόλεμο που χάνουμε.  

Εν όψει μιας κρίσιμης συνάντησης, του Παγκόσμιου Ταμείου για την καταπολέμηση του AIDS, της Φυματίωσης και της Ελονοσίας που φιλοξενείται στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εκφράζουν την ανησυχία ότι αν οι χρηματοδότες δεν καταφέρουν να πετύχουν τον στόχο των 15 δις δολαρίων για την χρηματοδότηση του Ταμείου, υπάρχει ο κίνδυνος κάποιες από τις χώρες στις οποίες ενδημεί ο HIV/AIDS να μείνουν πίσω, και να καταρρεύσει ό,τι ‘χτίστηκε’ κατά τη διάρκεια των τελευταίων 12 ετών. «Έχει ιδιαίτερη σημασία να μπουν τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση και να διαλυθούν οι όποιες ψευδαισθήσεις ότι η πρόοδος που έχει σημειωθεί είναι για όλους κι ότι η μάχη κατά του HIV/AIDS έχει σχεδόν κερδηθεί», επισημαίνει ο Υπεύθυνος Προγραμμάτων για το Ελληνικό Τμήμα, Απόστολος Βεϊζης. 
Στα περισσότερα μέρη με υψηλά ποσοστά HIV, όπως η Νότια Αφρική, η Σουαζιλάνδη και το Μαλάουι, η πρόσβαση στη σωτήρια αντιρετροϊκή θεραπεία έχει βελτιωθεί εντυπωσιακά την τελευταία δεκαετία. Σήμερα, ωστόσο, 1 στα 4 άτομα καθυστερούν επικίνδυνα να ξεκινήσουν θεραπεία κατά του HIV στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, σύμφωνα με την UNAIDS. «Οι θάνατοι από AIDS είναι πλέον σπάνιοι στις πλούσιες χώρες, αλλά κάθε μέρα 4.000 άνθρωποι, η πλειοψηφία των οποίων ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες, εξακολουθούν να πεθαίνουν αναίτια από την ασθένεια αυτή» επισημαίνει ο Δρ Gilles van Cutsem, ιατρικός διευθυντής των MSF στη Νότια Αφρική και το Λεσόθο.
Σε πολλές άλλες χώρες, όπου εργάζονται οι MSF- όπως η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η Γουινέα, η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία , η Νιγηρία, το Νότιο Σουδάν και η Μιανμάρ – η έγκαιρη θεραπεία παραμένει ανέφικτη για την πλειοψηφία των ανθρώπων που τη χρειάζονται επειγόντως. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι οι χώρες αυτές θεωρούνται ότι έχουν χαμηλά επίπεδα εξάπλωσης του ιού HIV.
«Εδώ, στην Κινσάσα η κατάσταση είναι ακραία. Βλέπουμε συχνά ασθενείς να φτάνουν στο νοσοκομείο μας όταν είναι ήδη σε κρίσιμη κατάσταση με ραγδαία επιδείνωση του AIDS. Για πολλούς ανθρώπους, είναι ήδη πολύ αργά και κυριολεκτικά πεθαίνουν στο κατώφλι μας. Ένα 25% δεν επιβιώνουν και ένα 39% των θανάτων επέρχεται μέσα σε 48 ώρες», δηλώνει η Maria Machako, γιατρός που εργάζεται στο νοσοκομείου των MSF για τον HIV στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. «Η πρόσβαση σε εξετάσεις και θεραπεία είναι σε τραγικά χαμηλά επίπεδα για εκείνους που έχουν ανάγκη, ενώ ο στιγματισμός τους είναι υψηλός σε όλη τη χώρα». Στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, οι πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις δείχνουν ότι σε σύνολο 243.000 ανθρώπων που χρειάζεται να λάβουν αντιρετροϊκή θεραπεία, λιγότερο από το 30% έχουν σήμερα πρόσβαση. Ταλαιπωρούνται άσκοπα και αντιμετωπίζουν τον πρόωρο θάνατο. Συνολικά, το ποσοστό των ανθρώπων που δέχονται θεραπεία στη Δυτική και τη Κεντρική Αφρική παραμένει το χαμηλότερο της ηπείρου, στο 34%. Στη Γουινέα λιγότερο από το 20% των παιδιών που χρειάζονται θεραπεία έχει πρόσβαση σ’ αυτή, και λιγότερες από τις μισές έγκυες γυναίκες που είναι μολυσμένες με τον ιό HIV έχουν πρόσβαση σε αντιρετροϊκά φάρμακα προκειμένου να προστατεύσουν τα νεογέννητα μωρά τους από τη μόλυνση.

«Όταν βλέπουμε την απελπιστική κατάσταση που επικρατεί σε χώρες όπως η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και η Γουινέα, αισθανόμαστε σαν να ταξιδεύουμε πίσω στο χρόνο. Οι σοβαρές επιπλοκές του AIDS, μας θυμίζουν αυτό που αντιμετωπίσαμε στη Νότια Αφρική πριν το 2000, όταν τα αντιρετροϊκά δεν ήταν διαθέσιμα και ο θάνατος παραμόνευε παντού», λέει ο Eric Goemaere, γιατρός που ξεκίνησε ένα από τα πρώτα προγράμματα των MSF για τη θεραπεία του HIV κοντά στο Κέϊπ Τάουν.
Σήμερα , το AIDS εξακολουθεί να είναι η νούμερο ένα αιτία θανάτου των νέων γυναικών σε ηλικία τεκνοποίησης – όχι μόνο στην υποσαχάρια Αφρική, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο. Ανησυχητικά, τρεις στις τέσσερις έγκυες γυναίκες με HIV δεν λαμβάνουν θεραπεία – και ζουν όλες σε αναπτυσσόμενες χώρες. Το Λεσόθο κατατάσσεται μεταξύ των τριών πρώτων χωρών παγκοσμίως όπου καταγράφονται οι περισσότεροι μητρικοί θάνατοι. «Εδώ η αντιρετροϊκή κάλυψη για τις έγκυες γυναίκες μειώθηκε από 76% το 2011, σε 58% το 2012. Αυτή η θανάσιμη πτώση παρατηρείται επίσης και στη συνολική κάλυψη αντιρετροϊκών, η οποία μειώθηκε από 61% το 2011, στο 51% το 2012», δηλώνει η  Syanness Tunggal, συντονίστρια προγραμμάτων των MSF στη χώρα. «Με τη χαμηλότερη κάλυψη θεραπείας, η προσπάθεια για μείωση των θανάτων των μητέρων καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη – ειδικά όταν το 58% των θανάτων αυτών σχετίζεται με το AIDS».
«Οι απόψεις των ηγετών και οι εθνικές πολιτικές χρειάζονται να αλλάξουν ριζικά. Δεν μπορούμε να βασιζόμαστε στα παραδοσιακά συστήματα υγείας για να κρατήσουμε τους ανθρώπους στη ζωή», λέει ο Δρ Ernest Nyamato, αναπληρωτής εκπρόσωπος των MSF για τη Νότια Αφρική και το Λεσόθο. «Αποδεικνύουμε ότι οι άνθρωποι μπορούν να ξεκινήσουν τη θεραπεία για τον HIV έγκαιρα και να τη λαμβάνουν μέσω των τοπικών δικτύων της κοινότητας, αποσυμφορίζοντας έτσι τις ήδη επιβαρυμένες δομές υγείας και βελτιώνοντας τη συμμόρφωση των ανθρώπων στη θεραπεία τους. Ωστόσο κάποιες κυβερνήσεις αρνούνται να δώσουν στις κοινότητές τους μεγαλύτερο ρόλο στη θεραπεία τους. Και αυτό πρέπει να αλλάξει».

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν αντιρετροϊκή θεραπεία σε 285,000 ανθρώπους σε 21 χώρες (Ιούλιος 2013 ).