Κοιτάω την κοιλιά μου στον καθρέφτη. Εξέχει. Δεν φεύγει με τίποτα. Όχι ότι με απασχολεί πια. Έτσι κι αλλιώς απέχω πολύ από το στιλ γυναίκας με κοιλιακούς και κορμί λαμπάδα. Τρία κιλά παραπάνω εδώ και έντεκα χρόνια έχουν μείνει εκεί, στη κοιλιά. Τρία κιλά που δεν χάνονται με τίποτα και καμουφλάρουν πια το φούσκωμα από τις μπύρες του καλοκαιριού. Τρία παραπανίσια κιλά για να μου θυμίζουν καθημερινά ότι στην εγκυμοσύνη έπρεπε να προσέχω περισσότερο, ότι τα κοντά μπλουζάκια μπορεί και να είναι πια παρελθόν, ότι βαριέμαι θανάσιμα τη γυμναστική, ότι απλώς από δω και πέρα θα έχω μια χοντρή κοιλιά. Ε και; Ε και τίποτα…
Μια από τις δεκάδες ματαιώσεις που βιώνεις. Μια από τις ελάχιστα σημαντικές ματαιώσεις σε σχέση με όσες πρόκειται να γνωρίσεις από δω και πέρα, από τη στιγμή που βγαίνεις από το μαιευτήριο με Εκείνον, Εκείνη ή ακόμα και Εκείνα τα πλάσματα που μόνο να σε μυρίσουν μπορούν εκείνη την ώρα, ούτε καν να σε δουν.
Καλοκαίρι. Μαμάδες και μπαμπάδες στην παραλία ευτυχισμένοι, κρατάνε το μωρό τους αγκαλιά. Του μαθαίνουν να κολύμπα, να παίζει με τα κύματα, να χτίζει κάστρα στην άμμο. Εργάτες κανονικοί και μάλιστα σε 24ωρη βάρδια. Αν το ζευγάρι έχει συντροφική σχέση και αλληλοσυμπληρώνεται καλώς. Αλλιώς, κάποιος από τους δυο κάνει υπερωρίες πέρα του 24ώρου και ο άλλος είναι απλώς δυστυχισμένος πέρα του 24ώρου. Εκεί που έχεις φτιάξει εκατοντάδες ομοιόμορφα πυργάκια και ετοιμάζεσαι να βάλεις το τελευταίο σημαιάκι επάνω στο ψηλότερο κάστρο, κάθιδρος από τον ήλιο και αποκαμωμένος από την αϋπνία, το μικρό ποδαράκι ρίχνει μια δυνατή κλωτσιά και καταστρέφει την αρχιτεκτονική σου χωρίς καμία ενοχή, χωρίς καμία δεύτερη σκέψη. Εσύ χτίζεις και εκείνο το ποδαράκι χαλάει… Και τα χέρια της μαμάς ή του μπαμπά, σπεύδουν αμέσως να χτίσουν και πάλι πυργάκια στην άμμο, μόνο και μόνο για να δουν και πάλι αυτό το ποδαράκι να τα χαλάει, να ακούσουν το γέλιο της απίστευτης χαράς και έκπληξης που ακολουθεί την κίνηση και το “πάει…” που μόλις έχει μάθει να λέει ο μικρός άνθρωπος που κάθεται απέναντι.
Σάμπως αυτό δεν γίνεται σε όλη την υπόλοιπη ζωή μαζί του; Από την πρώτη στιγμή. Εσύ χτίζεις και εκείνο χαλάει άθελα του… Χτίζεις προσδοκίες, θέλω, επιθυμίες, προσωπικότητα. Και εκείνο έρχεται για να καταρρίψει τις προσδοκίες, να αποκτήσει διαφορετικά θέλω, να επιθυμεί άλλα από τα δικά σου, να προβάλει τη δική του προσωπικότητα. Κι εσύ εκεί. Να δέχεσαι τη μια ματαίωση μετά την άλλη, ακούραστος. Ή τουλάχιστον έτσι δείχνεις. Αλλά πόσο ακούραστος είσαι στ’ αλήθεια;
Στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού, όλες οι ματαιώσεις καλύπτονται κάτω από το πέπλο του ρόλου. Μας έχει ανάγκη για τα πάντα. Εμάς προσωπικά ή απλώς έναν οποιονδήποτε ενήλικα; Εμάς. Και εμείς αυτό. Για να χτίσουμε σχέση και να το βοηθήσουμε να γίνει ένας ενήλικας που θα μάθει με τη σειρά του να χτίζει σχέσεις. Ο κάθε ένας από τη θέση του καλύπτει μια ανάγκη του άλλου. Εμείς την ανάγκη του αρχικά για επιβίωση και εκείνο την ανάγκη μας να γνωρίσουμε τον ρόλο που αποφασίσαμε να πάρουμε. Και μετά έρχεται η εξάρτηση. Η εξάρτηση του από την αγάπη μας. Η δική μας εξάρτηση από την αγάπη του. Και αυτή μάλλον είναι μεγαλύτερη από την δίκη του. Το βρέφος μας μαθαίνει να αγαπάμε. Πρώτα να αγαπάμε εκείνο και μετά εμάς, τον εαυτό μας. Εμάς που θέλουμε να του είμαστε απαραίτητοι και για να είμαστε απαραίτητοι πρέπει να μας φροντίζουμε. Αυτό κάνει το βρέφος. Μας δείχνει το δρόμο για να μας αγαπήσουμε…
Και μετά μεγαλώνει… Και δεν τρώει, δεν κοιμάται, δεν σε ακούει, χτυπάει παιδάκια στο πάρκο και σε κάνει να ντρέπεσαι απέναντι στις άλλες μαμάδες που σε κοιτάνε με μισό μάτι. Και το χειρότερο έρχεται λίγο πιο μετά. Κάπου στα 3 είναι. Εκεί που δεν θέλει να το πάρεις αγκαλιά όταν θυμώνει. Εσύ να θες να του δείξεις πόσο δίπλα του είσαι, πόσο εκεί θα είσαι πάντα και εκείνο να χτυπιέται στο πάτωμα και να σου φωνάζει “Φύγε!”
Και ο καιρός περνάει και φυσικά χαίρεσαι που το βλέπεις να προσπαθεί και να αλλάζει μέρα με τη μέρα. Πόσες φορές όμως δεν έχεις πέσει κατάκοπος στον καναπέ ή δεν έχεις αποκοιμηθεί στο πλάι του απογοητευμένος, προσπαθώντας να κοιμήσεις το γλυκό αυτό πλάσμα, που την τελευταία εκείνη ώρα της ημέρας έχει μεταμορφωθεί σε τρομακτικό δαίμονα από τον Πύργο της Κολάσεως; Αυτή την αίσθηση της ματαίωσης, ότι δεν τα καταφέρνεις, φυσικά και δεν την φανταζόσουν όταν πήρες στα χέρια σου τον πρώτο εκείνο υπέρηχο. Αυτόν που έδειχνε αυτή τη μικρή κουκίδα να κολυμπάει μέσα στο υγρό, ενώ τώρα έχει άποψη και την εκφράζει μέσα σε μια ή το πολύ δύο λέξεις που επαναλαμβάνει περήφανο όλη την ημέρα: “ΟΧΙ” και “ΔΕΝ ΘΕΛΩ”.
Και τελικά τι είναι η ματαίωση και πόσο επηρεάζει την σχέση μας με το παιδί μας, που είτε κοιμάται τώρα γαλήνιο στην κούνια του, είτε τρέχει πηδώντας επάνω στον καναπέ του σαλονιού μας, παρόλο που έχεις πει δεκάδες φορές με εναλλαγές στο ηχόχρωμα της φωνής σου, ότι ο καναπές βρίσκεται εκεί για να καθόμαστε και όχι για να πηδάμε…. Το συναίσθημα ότι εκείνο που πραγματικά θέλουμε και επιθυμούμε δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί. Αυτό είναι η ματαίωση. Και όσα περισσότερα θέλουμε και δεν γίνονται πραγματικότητα τόσο μεγαλύτερη είναι η ματαίωση που νιώθουμε. Στην καθημερινότητά μας σίγουρα έχουμε νιώσει ματαιώσεις. Για τους φίλους που δεν μας φέρθηκαν όπως θέλαμε, για τον εργοδότη που μας μείωσε τον μισθό, για τον σύντροφο που δεν μας σκέφτηκε, για όλα όσα προσπαθούμε και δεν τα καταφέρνουμε. Αλλά όλα μαζί αυτά, σαν να τα περιμένουμε με κάποιο τρόπο στο πίσω μέρος του μυαλού μας. Σαν να ματαιωνόμαστε, ενώ περιμένουμε κατά βάθος ότι θα μας συμβούν. Στην ενήλικη ζωή μας, τα έχουμε ακούσει και από άλλους. Κάποτε θα έρθουν και σε μας.
Με το παιδί μας όμως; Με το παιδί μας ξαφνικά είναι αλλιώς και η ματαίωση αποκτά μια πιο σοβαρή υπόσταση γιατί έχει να κάνει με τις δικές μας προσδοκίες από αυτό. Σαν να μην αντέχουμε ξαφνικά το όχι του, την άρνησή του, την απόρριψη. Δεν την αντέχουμε ή μήπως δεν την έχουμε καν φανταστεί τη στιγμή που έρχεται στον κόσμο; Γιατί το παίρνουμε τόσο προσωπικά; Γιατί στις δύσκολες στιγμές της σύγκρουσης, νιώθουμε πολλές φορές μόνοι και προδομένοι; Η εικόνα που βλέπουμε συχνά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι εμάς τους γονείς, κολλημένους στο internet να συζητάμε με τις ώρες στις ομάδες που έχουμε ενταχθεί, με στόχο να ανακαλύψουμε το καλύτερο αρχιτεκτονικό σχέδιο για παιδικά δωμάτια, το καλύτερο εκπαιδευτικό παιχνίδι, την καλύτερη θεατρική παράσταση, το πιο καλό παιδικό σταθμό και σχολείο, το καλύτερο κέντρο δημιουργικής απασχόλησης. Μερικές φορές μάλιστα δεν διστάζουμε να κάνουμε και παρεμβάσεις σε δασκάλες, αν δεν είναι και αυτές οι καλύτερες και δεν εκπληρώνουν τις προσδοκίες που έχουμε για το παιδί μας.
Και εδώ ας αναρωτηθούμε… Ποιος είναι ο στόχος; Να μην ματαιωθούμε εμείς οι ίδιοι για τις επιλογές μας, να μην έρθει δηλαδή κάποιος και μας πει ότι δεν τα έχουμε κάνει σωστά και δεν τα έχουμε καταφέρει να δώσουμε περισσότερα από αυτά που μπορούμε στο παιδί μας ή -αν θες-περισσότερα από όσα μπόρεσαν οι δικοί μας γονείς να μας δώσουν, ή σκοπός μας είναι να μην αφήσουμε το ίδιο το παιδί μας να ματαιωθεί και να νιώσει ότι δεν θα έχει πάντα τα καλύτερα, ότι δεν θα καταφέρει να παίξει με το πιο ευφάνταστο εκπαιδευτικό παιχνίδι ή ακόμα και ότι η δασκάλα του μπορεί και να βάλει διαφορετικά όρια από τα δικά μας και η δική μας παρέμβαση μόνο σύγχυση θα φέρει στη σχέση τους. Η ματαίωση των γονιών μάλλον προέρχεται από την ανάγκη μας για έλεγχο. Πριν από τον ερχομό του μικρού γλύκα που μας κοιτάζει, ελέγχαμε μόνο εμάς. Όποια λάθος κίνηση ή λάθος επιλογή χρεωνόταν μόνο στον εαυτό μας και αναλαμβάναμε εμείς την ευθύνη. Τώρα έχουμε ευθύνη και για κάποιον άλλον, που μας έχει ανάγκη για να νιώσει ασφαλής συναισθηματικά και να αναπτυχθεί. Και όταν παρόλες μας τις προσπάθειες για να ελέγχουμε τον ύπνο του και τον τρόπο που θα κοιμηθεί, την διατροφή του, τις παρέες του, τις σχέσεις του και τις επιλογές του αργότερα σε άλλα πιο σημαντικά θέματα της ζωής, όπως η μόρφωση και η εργασία του, βαίνουν άκαρπες, τότε έρχεται αυτή η ματαίωση που μας καταρρακώνει και μας κάθεται στο στομάχι (στην δικιά μου περίπτωση, στην κοιλιά…)
Δεν υπάρχει σωστό και λάθος. Και τα παιδιά δεν εμφανίζονται με εγχειρίδιο χρήσης. Και μάλλον είναι καλύτερα να πειραματιστούμε με δεκάδες τρόπους που δεν θα δουλέψουν τελικά και δεν θα φέρουν αποτέλεσμα, αλλά θα μας κάνουν να έχουμε προσπαθήσει μαζί του, παρά να απογοητευόμαστε επειδή τα πράγματα δεν έγιναν όπως θέλαμε ή όπως είχαμε υπολογίσει. Και ας ματαιωθούμε όσες φορές χρειαστεί και ας το ματαιώσουμε και εμείς επίσης, για να βρει κι εκείνο λύσεις και να ανακαλύψει αυτό που λέγεται ζωή. Και ίσως να μην είμαστε πάντα τόσο διαθέσιμοι. Ποιος στον κόσμο έξω από εμάς θα είναι πάντα τόσο διαθέσιμος για εκείνο; Μάλλον όλοι την ξέρουμε την απάντηση. Και τα παραπανίσια κιλά που έχει ο κάθε ένας από μας και κουβαλάει ως βάρος από υποχρεώσεις, προσδοκίες, διαθεσιμότητα, υπερκάλυψη αναγκών ακόμα και πριν καν προκύψουν, ας τα έχουμε αν τα έχουμε επιλέξει και μόνο τότε. Όχι γιατί νιώθουμε υποχρεωμένοι να τα έχουμε για να μην ματαιώσουμε ή να μην ματαιωθούμε.
Κοιτάζω την κοιλιά μου στον καθρέφτη. Ακόμα εξέχει. Δεν θα φύγει ποτέ. Τρία παραπάνω κιλά στην κοιλιά θα μου θυμίζουν από δω και πέρα ότι δεν είμαι υπεράνθρωπος, ότι κάνω και έχω κάνει ό,τι καλύτερο μπορώ για αυτόν το έφηβο σε αυτό το σπίτι, ότι προσπαθώ πια να μην έχει τα πάντα και ας ματαιωθεί, ότι ο σύντροφός μου είναι εκεί για να μας αγαπάει και να τον ματαιώνουμε και να μας ματαιώνει όταν χρειάζεται, ότι όλα στη ζωή υπάρχουν για να ζούμε με αυτούς που έχουμε επιλέξει και να ζούμε ευτυχισμένα. Αυτό αρκεί για να υπερκαλύψει όλες τις ματαιώσεις της ζωής μας…
