Δεν είναι τρομακτική όσο φαίνεται η εφηβεία.
Ας ξεκινήσω λέγοντας ότι αυτό το μικρό κείμενο δεν δίνει συνταγές. Αν είναι να δώσουμε συνταγές για την αντιμετώπιση της εφηβείας αυτό πρέπει να το κάνουμε από την ημέρα που θα γεννηθούν τα παιδιά μέχρι και τα έξι. Όχι τώρα που γίνανε έφηβοι, είναι πολύ αργά. Ποτέ δεν είναι αργά, αλλά λέω…
Επειδή συνήθως γράφουμε, μιλάμε και ανησυχούμε για τα δύσκολα, τα προβλήματα και τους κινδύνους της εφηβείας, σκέφτηκα σήμερα να σας πω για τα… καλά και λαμπρά αυτής της εποχής. Με την ελπίδα να αντιμετωπίσουμε τους εφήβους μας με πιο ήρεμο και καλοσυνάτο μάτι. Που σίγουρα θα βοηθήσει και αυτούς και τη σχέση μας μαζί τους.
Πέραν του τρόμου λοιπόν.
Η εφηβεία είναι μια συνταρακτική εποχή στη ζωή των ανθρώπων. Πρώτα από όλα γιατί γίνεται μία βιολογική, κοινωνική και ψυχολογική έκρηξη. Ναι, έκρηξη. Που θα φτιάξει τον καινούργιο ενήλικα άνθρωπο που πρόκειται να είμαστε.
Η βιολογική έκρηξη έχει τα πρωτεία και το παιδικό σώμα αποκτά όλες τις καινούργιες… χάρες του. Με αποτέλεσμα να ξυπνάει, η προσωρινά έως τώρα κοιμισμένη σεξουαλικότητα. Μεταξύ στήθους που αρχίζει να φορμάρεται και του πέους που ξυπνάει από τον λήθαργο, τα παιδιά χάνουν τον μπούσουλα προς στιγμήν και αγωνίζονται να προσαρμοστούν στις καινούργιες συνθήκες και ανάγκες. Η εφηβεία τούς κάνει «αυτό που κάνει η άνοιξη στις κερασιές», όπως τόσο ωραία λέει ο Neruda… Μη βλέπετε που παραπονιούνται για το σώμα τους και είναι προς στιγμήν άγαρμποι. Θέλουν υποστήριξη και τη δική μας πεποίθηση ότι είναι όμορφοι και σε λίγο ακόμα πιο όμορφοι.
Η ψυχολογική έκρηξη έχει να κάνει με τη δημιουργία της δικής τους ταυτότητας και την αλλαγή αντικειμένου αγάπης, όπως λένε στην ψυχολογία. Αγωνίζονται δηλαδή να βρούνε ποιοι είναι. Συχνά ξεκινώντας με το να αρνηθούν τις οικογενειακές πεποιθήσεις των γονιών τους. Πετάνε (πρόσκαιρα) τα παλιά δεδομένα, για να βρούνε τα δικά τους. Δεν έγιναν ξαφνικά ατίθασα παλιόπαιδα. Ψάχνονται. Και πρέπει να κάνουν το μεγάλο άλμα από τη μοναδική αγάπη στους γονιούς τους, στην αφοσίωση σε κάποιο συνομήλικο κοριτσάκι ή αγοράκι. Αυτό σημαίνει η αλλαγή αντικειμένου αγάπης. Δεν είναι ότι μας μισούν ή τους είμαστε αδιάφοροι. Πρέπει όμως τώρα να αγαπήσουν κάποιον συνομήλικό τους. (Είχαμε κακομάθει τόσα χρόνια, ιδίως εμείς οι μαμάδες, να είμαστε Η γυναίκα της ζωής τους.) Και, τέλος, η φαινομενικά πιο δύσκολη (για τους γονείς) έκρηξη, που στόχο έχει να εγκαταλείψουν ας το πούμε το σπίτι τους και να συνδεθούν με την καινούργια τους οικογένεια, την παρέα τους. Τον έξω κόσμο δηλαδή! Τώρα μπορούν να ανοίξουν την πόρτα και να φύγουν. Και κοιτάνε να φύγουν προς όλες τις κατευθύνσεις και με όλα τα μέσα, μηχανάκια, ποδήλατα, αυτοκίνητα, καφετέριες, μπαράκια, ποτά, ναρκωτικά, έξαλλα ντυσίματα… Βρίσκουν ό,τι μπορούν, τέλος πάντων, για να φύγουν και να βρούνε τον εαυτό τους σε μια αναμέτρηση με την παρέα τους και τον έξω κόσμο.
Όλα αυτά δεν είναι αναγκαίες, μεγάλες προκλήσεις;
Όμως εύκολα σας μοιάζουν όλα αυτά; Καθόλου. Είναι μια δύσκολη και ενθουσιαστική περιπέτεια για την είσοδό τους στον έξω κόσμο πια. Και ζητείται από τους γονείς να την καταλάβουν ως ΦΥΣΙΚΗ και αναγκαία. Και να τους συντροφεύσουν. Όχι σαν φίλοι, που νομίζουν μερικοί και πάνε στο άλλο άκρο. Αλλά σαν τους φιλικούς φυσικά γονείς τους που δεν πτοούνται, δεν φοβούνται, που τους καταλαβαίνουν, τους ΑΚΟΥΝΕ, τους βοηθούν, τους βάζουν λογικά όρια, πηγαίνουν και τους παίρνουν στις 3:00 τα χαράματα (αφού έχουν απαγορευθεί τα μηχανάκια και τα αυτοκίνητα), δέχονται τους φίλους τους στο σπίτι (μιας και δεν τους θέλουν στις καφετέριες) και δεν σχολιάζουν τα ρούχα τους (είναι προσωρινά), ούτε ότι αδειάζουν το ψυγείο (μεγαλώνουν), ούτε ότι ακούνε περίεργη μουσική στη διαπασών (για εμάς περίεργη)!
Μετά από μερικά χρόνια όλα αυτά θα αλλάξουν και καλό είναι να ζήσουν αυτά τα ωραία χρόνια οι έφηβοί μας όσο πιο χαρούμενα και δημιουργικά γίνεται. Να βρούνε τον εαυτό τους, όπως το λένε. Να χαρούν το σώμα τους με σεβασμό και προσοχή σαν την πολύτιμη παράγκα που είναι. Και να συνδεθούν με τον έξω κόσμο διαλέγοντας καλούς φίλους και ικανοποιώντας τις προσωπικές τους ανάγκες, ενώ συμβάλλουν στο κοινό καλό. Να διαλέξουν μια κατεύθυνση τουλάχιστον για επάγγελμα, με εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και τη σκληρή δουλειά που απαιτείται.
Οι υπομονετικοί γονείς πρέπει να επιζήσουν και να καταφέρουν να διατηρήσουν μια καλή σχέση με τα παιδιά τους. Παρόλο που, σαν νεαροί μεσήλικες πια, βρίσκονται σε εντελώς διαφορετική φάση οι δυο γενιές.
Σίγουρα λίγο-πολύ περιληπτικά τα όσα λέω. Αυτό είναι το κακό των μικρών κειμένων. Τι να πρωτοπείς;
Επειδή όλοι θέλουμε συνταγές, ας σας δώσω μία, έτσι, για μποναμά.
Η εμπλοκή σε κάποιο άθλημα, οτιδήποτε τους αρέσει, βοηθάει πάρα πολύ για μια πιο ειρηνική και ήρεμη εφηβεία. Αυτή η εμπλοκή πρέπει να αρχίσει πολλά χρόνια πριν.
(Και δώρο, ένα καλό κράνος, στα γενέθλιά τους των 16 για τα παιδιά που πρόκειται ούτως ή άλλως να καβαλήσουν μηχανές.)
Καλά δεν είναι όλα αυτά που είπαμε για την εφηβεία;
Υγ.: Για πιο πολλά πάνω στο θέμα και… συνταγές νομίζω ότι το βιβλίο Ρίζες και φτερά έχει αρκετά καλά κομμάτια.
