Σε μια χώρα υπό διάλυση, με τον γονέα συχνά αναστατωμένο μέχρι πανικόβλητο, από τα παιδιά ζητείται να πάνε να δώσουν Πανελλήνιες εξετάσεις.

Με το πανεπιστήμιο υπό κατάληψη. Με την ανεργία να μαστιγώνει τους νέους που πέτυχαν πριν από χρόνια και κατάφεραν να μπουν σε μια σχολή. Με τη φοβέρα των γονιών, «μόνο αν μπεις στην Αθήνα» οι Αθηναίοι, και «μόνο αν μπεις στη Θεσσαλονίκη» οι Θεσσαλονικιοί. Με το δίκιο τους οι άνθρωποι, οι γονείς, γιατί πώς να πληρώνεις δεύτερο σπίτι και φαγητό; Μετά τα τόσα φροντιστήρια και ιδιαίτερα μαθήματα τα τελευταία χρόνια. Mε το δίκιο τους και τα παιδιά να υποφέρουν. Δύσκολη εποχή για όλους.

Σκέφτομαι αυτά τα παιδιά υπό τρομακτική ένταση ή «στρες», όπως καθιερώθηκε να λέμε, να αγωνίζονται να καταφέρουν κάτι το οποίο όμως κινδυνεύει να μην μπορούν να το εκμεταλλευθούν στην πατρίδα τους. Για σκεφτείτε να αγωνίζεσαι να ράψεις φόρεμα, αλλά να μην έχεις προοπτική πού να το φορέσεις, εκτός αν ξενιτευτείς… Να γιατί τις θεωρώ ιδιαίτερα δύσκολες τις φετινές εξετάσεις για τους τελειόφοιτούς μας και τους γονείς τους. Γιατί ό,τι ξέρεις, το ξέρεις όταν έρχεται η ώρα. Αυτό που μπορεί να κάνει διαφορά όμως είναι σε τι φόρμα είσαι εκείνες τις μέρες, ποια είναι η διάθεσή σου και πόση η πίστη σου για το ότι κάνεις κάτι που αξίζει τον κόπο και κρύβει μια υπόσχεση. Ένα όνειρο για τη μεγαλίστικη πια ζωή σου. Φέτος ποια είναι η υπόσχεση και τι θα ονειρευτούν τα παιδιά μας; Με τι κουράγιο θα μπουν στις Πανελλήνιες;

Εδώ μόνο εμείς μπορούμε να βοηθήσουμε. Εδώ που τα λέμε, μπορούμε να βοηθήσουμε από όταν είναι πολύ μικρά που ξεκινούν οι εξετάσεις, γιατί τώρα δεν είναι η πρώτη τους φορά…

Από μικρά λοιπόν τους λέμε ότι σημασία έχει που προσπάθησαν, που διάβασαν και που δούλεψαν σκληρά. Σημασία έχει που έχουν μάθει τόσα πράγματα. Τώρα στις εξετάσεις θα πούνε μερικά από αυτά που μάθανε. Και αν δεν τα πούνε όλα, δεν πειράζει, την επόμενη φορά. Δεν χάθηκε ο κόσμος. Ο στόχος δεν είναι οι εξετάσεις. Στόχος είναι η προσπάθεια, η γνώση και, πάνω από όλα, να μάθουν ότι η σκληρή δουλειά μπορεί να φέρει αποτελέσματα.

Πιστεύω ότι ίσως από πολύ νωρίς στη ζωή των παιδιών εμείς είμαστε που δίνουμε το μήνυμα της υπερβολικής σημασίας των εξετάσεων εις βάρος της ουσίας, που είναι η γνώση και η σκληρή δουλειά. (Και βλέπουμε σήμερα τα αποτελέσματα αυτής της νοοτροπίας στον τόπο μας.) Έτσι εμείς τους δημιουργούμε σε μεγάλο βαθμό το άγχος από μικρά που σιγά σιγά μεγαλώνει καθώς μεγαλώνουν. Και οι περίφημες εξετάσεις αποκτούν όλο και μεγαλύτερη πρακτική σημασία που κορυφώνεται με τις Πανελλήνιες. Όπου η αλήθεια είναι ότι το αποτέλεσμα μετράει και θα κριθούν πολλά για την υπόλοιπη ζωή τους.

Όμως αν εμείς εντείνουμε το άγχος και την αγωνία, σημαίνει ότι μπορούμε να κάνουμε και το αντίθετο. Που είναι να κοιτάξουμε να τα απαλύνουμε αυτά τα συναισθήματα, που πάντως δεν διευκολύνουν την καλή επίδοση και αποτελεσματικότητα.

Η συμβολή μας στην προετοιμασία για τις Πανελλήνιες μπορεί να γίνει ξανά εντελώς φροντιστική, όπως όταν ήταν πιο μικρά παιδάκια… Να κάνουμε το αγαπημένο τους φαγητό, να στύβουμε πορτοκαλάδες, να κοιτάμε να κοιμούνται νωρίς το βράδυ (δύσκολο ομολογώ, όμως ό,τι είχαν να μάθουν, το μάθανε πια), να πηγαίνουν στο γυμναστήριο ή να κάνουν κάποιο άθλημα και να μην κάθονται στο θρανίο όλη μέρα. Να τους υποστηρίζουμε ήρεμα και με την πίστη ότι θα τα καταφέρουν.

Να τους προτείνουμε την προηγουμένη των εξετάσεων να κάνουν κάτι ευχάριστό που θέλουν, να πάνε σινεμά, να δούνε την κοπέλα τους, ή το αγόρι τους, να παίξουν μπάλα με τους φίλους τους και να κοιμηθούν νωρίς!

Το πρωί τους δίνεις ένα φιλί, τους εύχεσαι καλή επιτυχία με το διάχυτο, ανείπωτο μήνυμα ότι τους αγαπάς όπως και να γράψουν! Τους αγαπάς για αυτό που είναι. Το πώς θα γράψουν είναι λίγο και θέμα τύχης, εδώ που τα λέμε. Και υπάρχει και η επόμενη φορά εν ανάγκη.

Ο αντιρρησίας γονιός μού φωνάζει «δεν έχεις ιδέα τι περνάμε με τις Πανελλήνιες και λες τα δικά σου εσύ».

Προσπάθησα να προτείνω

«Να μην περνάτε τίποτα τόσο κακό προσπάθησα να πω», του φωνάζω κι εγώ. «Να είστε παρόντες, θετικοί και να τα φροντίσετε λίγο σαν μικρά παιδιά, να τους δώσετε κουράγιο, να τους δείξετε ότι τους έχετε εμπιστοσύνη. Και πάλι το μήνυμα να είναι όπως όταν ήταν μικρά παιδιά, πως ό,τι και να γίνει, δεν χάθηκε ο κόσμος. Θα τα καταφέρει».

Τι να πει τώρα ο άνθρωπος;