«Α, τους άτιμους τους Γερμανούς που ήθελαν να κατακτήσουν τόσα μέρη».

«Η αλήθεια είναι, Στεφανία μου, ότι τα περισσότερα κράτη, όταν τους δίνεται η ευκαιρία, θέλουν να κατακτήσουν περισσότερα μέρη».

«Όοοχι, οι Έλληνες δεν το κάνουν αυτό».

«Κι όμως, το έχουν κάνει».

«Αποκλείεται».

Ίσως υπάρχει λόγος που η 28η Οκτωβρίου έρχεται νωρίς μέσα στη σχολική χρονιά. Μετά τον αγιασμό και την πρώτη κρυάδα από το ξεφύλλισμα των βιβλίων, έρχεται και η γιορτή να σου πει, εσένα κυρίως γονιέ του δημόσιου δημοτικού (αλλά όχι μόνο εσένα, φαντάζομαι), ότι θα ‘ναι πολλά και συγκεκριμένα τα θέματα στα οποία διαφωνείς με το σχολείο του παιδιού-όχι με το δάσκαλο ή το διευθυντή, αλλά με όλη τη λογική του, στην ουσία.

Δε μιλάω για τις διαφωνίες που μπορεί να έχει κάποιος ως γονιός με την παιδαγωγική προσέγγιση του δασκάλου ή με τον τρόπο που (δεν) λειτουργεί το ολοήμερο, η ευέλικτη ζώνη, η διαδικασία εν γένει. Μιλάω για τις διαφωνίες που μπορεί να έχουμε όλοι μας με τα πράγματα που μαθαίνει στο σχολείο το παιδί, ως σωστά και διδακτέα, και που εμάς μας προκαλούν ένα ρίγος απελπισίας και την απύθμενη απορία «Και τώρα τι να του πω;».

Δεν είναι για όλους τα ίδια, προφανώς, Εγώ έχω στο μυαλό μου κάτι σωβινιστικές κορόνες και κάτι θρησκευτικά θέσφατα, αλλά για άλλους, φαντάζομαι το πρόβλημα είναι άλλο. Η ερώτηση, ωστόσο παραμένει. «Και τώρα τι να του πω;»

Πώς διατυπώνεις μπροστά σε ένα πεντάχρονο ή εξάχρονο ή εφτάχρονο παιδί τη διαφωνία σου με αυτά που μαθαίνει εκεί που το στέλνεις για να μάθει τα «σωστά»; Είναι σωστό και θεμιτό να του φυτέψεις την αμφιβολία για το πόσο μπορεί να εμπιστεύεται αυτούς που πρέπει, σε μεγάλο βαθμό, να εμπιστεύεται -διαφορετικά πάει χαράμι και τόσο πρωινό ξύπνημα, εδώ που τα λέμε; Δεν πρέπει να του καλλιεργούμε τη σιγουριά ότι ο δάσκαλός του του νηπιαγωγείου ή της δεύτερας δημοτικού, σε γενικές γραμμές ξέρει, αντί να φέρνουμε αντιμέτωπο τον οικογενειακό με το σχολικό εαυτό του; Με την έννοια ότι δε μιλάμε για ένα παιδί εφηβικής ηλικίας, που καλό είναι να ξέρει και να σκέφτεται πως αυθεντίες δεν υπάρχουν και πώς πρέπει τα πάντα να τα αξιολογεί κριτικά. Μιλάμε για ένα παιδάκι που μόλις έμαθε να πηγαίνει ολομόναχο στην (τούρκικη) τουαλέτα και φαντάζομαι ότι έχει περιορισμένες αντοχές στη διαχείριση της αμφιβολίας.

Οπότε; Τι να του πω; Πώς να αμφισβητήσω το σχολείο του στα θέματα που διαφωνώ, χωρίς να το βάλω στο δρόμο που οδηγεί στη συλλήβδην απόρριψη;

Εγώ το βασάνισα και μόνη μου άκρη δεν έβγαλα. Κι όταν τα σημεία της διαφωνίας έγιναν κάπως πολλά, κι έπρεπε επιτέλους να απαντήσω, ζήτησα μια γνώμη ειδικού.

Η Βένια Δεληκατερίνη είναι σύμβουλος γονέων Aware Parenting, εμψυχώτρια θεατρικής έκφρασης, εκπαιδευόμενη ψυχοδραματίστρια και συνδημιουργός του χώρου προσωπικής ανάπτυξης και δημιουργικής έκφρασης Follow Your Tree. Και μου είπε πάνω κάτω τα εξής:

Αν δεν είσαι ο γονιός που απορρίπτει ο ίδιος συλλήβδην αυτό που ακούει το παιδί σου στο σχολείο (πράγμα που μπορεί πολύ εύκολα να συμβεί αν, για παράδειγμα, είναι πολύ διαφορετικές ή ακραίες οι θρησκευτικές ή ακόμα και οι πολιτικές σου πεποιθήσεις), τότε μπορείς να του μιλήσεις για τη διαφωνία σου, όσο μικρό κι αν είναι. Αν αποφύγεις να πάρεις πάνω σου την ταμπέλα του «σωστού» και να φορτώσεις στο δάσκαλο ή στο βιβλίο του την ταμπέλα του «λάθους», το παιδί θ’ αρχίσει να αντιλαμβάνεται ότι καθένας έχει απλώς την άποψή του κι ότι είναι κι εκείνο ελεύθερο να διαμορφώσει σιγά σιγά τη δική του. Αν, δηλαδή, καταφέρεις να μην πάρεις το θέμα επί πόνου («πρέπει να το πείσω ότι εγώ έχω δίκιο») αλλά να εξηγήσεις στη Στεφανία πως να, πιστεύεις κάτι διαφορετικό από αυτό που άκουσε σήμερα στο σχολείο, ό,τι κι αν είναι αυτό, τότε θα είσαι κι εσύ κι εκείνη μια χαρά. (Αν, φυσικά, έχεις την οικονομική, γεωγραφική, κοινωνική δυνατότητα, μπορείς επίσης να ελαχιστοποιήσεις τις τριβές επιλέγοντας μετά από ψάξιμο ένα σχολείο που να βρίσκεται όσο πιο κοντά γίνεται στη δική σου κοσμοθεωρία -αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.)

Δεν ξέρω πόσοι γονείς μπορούμε να κάνουμε κάτι τέτοιο. Δεν ξέρω αν έχουμε την πειθαρχία να μην εκβιάσουμε συναισθηματικά τα παιδιά μας ώστε να ενστερνιστούν τη δική μας λογική. Ξέρω, ωστόσο, ότι πάνω σ’ αυτόν τον μπούσουλα θα μπορώ να μιλήσω στη Στεφανία για τις ενστάσεις μου και την ημέρα που θα γυρίσει από το σχολείο με κάποιο θέσφατο θρησκευτικό.

Η Στέλλα Κάσδαγλη είναι δημοσιογράφος, μεταφράστρια, συγγραφέας και blogger και μεταξύ άλλων τη βρίσκετε στο stellakasdagli.com, όπου και πρωτοδημοσιεύτηκε το παρόν άρθρο!