Η Νικίτα γεννήθηκε στην Αθήνα. Η γιατρός της, η Σοφία, ήρθε να τη δει στο σπίτι, μας είπε ότι είναι όμορφη, εξήγησε τα πάντα στον μπαμπά της στα ιταλικά (οκ, έτυχε να μιλάει τη γλώσσα) και όταν τρέχαμε το μωρό στο νοσοκομείο στις 3 τα ξημερώματα, για να σιγουρευτούμε ότι αναπνέει, η Σοφία μάς μιλούσε στο τηλέφωνο και προσπαθούσε να μας ηρεμήσει. Ακόμα, όταν ως νέοι γονείς περνούσαμε τη χίπι φάση μας και δεν θέλαμε ούτε να ακούσουμε για εμβόλια στο μωρό στην ηλικία των 2 μηνών, η Σοφία δεν μας αποπήρε, δεν μας πέταξε στα μούτρα τα χρόνια που σπούδασε ιατρική, απλώς προσπάθησε να μας πείσει ότι «για τον πνευμονιόκοκκο τουλάχιστον να της κάνουμε».

Γιατί τα θυμάμαι όλα αυτά; Γιατί ο γιατρός της Νικίτα στη Γαλλία αρνείται να μας δώσει το κινητό του. Σε περίπτωση που λείπει από το ιατρείο του, συμβουλές στους γονείς που τηλεφωνούν δίνει η γραμματέας του. Όχι, δεν δίνει οδηγίες για το πώς θα φτάσουν στο ιατρείο. Κανονικές ιατρικές συμβουλές: «Ναι, συνεχίστε την αντιβίωση», «όχι, το εξάνθημα που περιγράφετε δεν είναι τίποτα», «ο βήχας μού ακούγεται κανονικός». Γιατί δεν αλλάζετε γιατρό, θα μου πείτε. Γιατί όλοι οι γιατροί στη Γαλλία κάπως έτσι λειτουργούν. Το «επείγον» είναι υπόθεση του νοσοκομείου. Ο γιατρός δεν είναι φίλος σου. Ούτε καν ο παιδίατρος. Κι όλα αυτά ενδεχομένως και να μην είχαν μεγάλη σημασία, αν δεν συνδέονταν κατά έναν κοσμικό τρόπο με το γεγονός ότι τα γαλλάκια τρώνε πράσα και καρέ αρνιού από την ηλικία των 18 μηνών, κάθονται στο τραπέζι μέχρι να ολοκληρωθεί το ‒μαραθώνιο, τριών πιάτων‒ γεύμα των γονιών τους και κοιμούνται από τις 7 το απόγευμα. Μέχρι τις 7 το επόμενο πρωί. Σερί. H λέξη-κλειδί είναι αποστασιοποίηση!

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Μετακομίσαμε στο Παρίσι όταν η Νικίτα ήταν 9 μηνών. Μέχρι τότε, είχα την πεποίθηση ότι η Πόλη του Φωτός είναι γνωστή για τη μόδα, την εκκεντρική κουζίνα της, τα υπέροχα κτήρια και τα ιδιαίτερης οσμής τυριά της. Ούτε που με είχε απασχολήσει ποτέ ο τρόπος που μεγαλώνουν οι Γάλλοι τα παιδιά τους. Για την ακρίβεια, η μόνη εικόνα που είχα για τη γαλλική οικογένεια προερχόταν από τα κείμενα του Γκοσινί: ο μπαμπάς κερδίζει τα προς το ζην στο γραφείο με ένα ενοχλητικό αφεντικό πάνω από το κεφάλι του, η μαμά μαγειρεύει μεσημέρι-βράδυ διαφορετικό φαγητό και ο Μικρός Νικόλας με την παρέα του χαλάει τον κόσμο και μαζεύει λεφτά για να αγοράσει αεροπλάνο. Η προσγείωσή μου στον πλανήτη του Παρισίου έγινε σταδιακά. Σιγά-σιγά συνειδητοποίησα ότι τα μωρά στο Παρίσι κάθονται ήσυχα στο κάθισμά τους όσο οι γονείς τους γευματίζουν στα μπιστρό. Τα μικρά παιδιά παίζουν μόνα τους, ήρεμα και προσεκτικά στις παιδικές χαρές, όσο οι γονείς τους χαλαρώνουν στα παγκάκια. Πηγαίνουν στον παιδικό σταθμό από την ηλικία των 6 μηνών ‒στη συντριπτική τους πλειοψηφία‒ και φυσικά κοιμούνται στο δικό τους δωμάτιο από την ηλικία των τριών μηνών. Μια καινούργια μαμά, σαν κι εμένα που μέχρι να γίνει η Νικίτα 18 μηνών είχα την τάση να τη θηλάζω στο μετρό, στο σουπερμάρκετ, στη μέση του δρόμου, ήταν ένα παράξενο θέαμα για τις Γαλλίδες μαμάδες, που απογαλακτίζουν τα παιδιά τους κατά μέσο όρο όταν γίνουν 2-3 μηνών.

Όλα αυτά, βεβαίως, συνέβαιναν τη μακρινή εκείνη εποχή που ακόμα δεν είχαμε βάλει ταμπέλες: «attachment parenting» (τρόπος ανατροφής όπου ο γονιός είναι προσκολλημένος στο παιδί), «helicopter mom» (μητέρα που δεν αφήνει λεπτό το μωρό της από τα μάτια της) κ.λπ… Το επόμενο καλοκαίρι, που με βρήκε ‒ακόμα‒ άυπνη, έπεσα πάνω σε ένα βιβλίο που μου φάνηκε ότι μου μετέφερε μηνύματα από το υπερπέραν. Η συγγραφέας του περιέγραφε τις διακοπές της, όπου για να φάει μαζί με τον άντρα της και το 2 χρόνων παιδί τους, κάθονταν στο τραπέζι με βάρδιες: ένας κρατούσε το παιδί, ένας έτρωγε κ.ο.κ. Από το εντυπωσιακό μενού του ξενοδοχείου τους στον Νότο της Γαλλίας, τα περισσότερα πιάτα από το παιδικό καθισματάκι του μωρού κατέληγαν στο πάτωμα, συνοδεία ουρλιαχτών και καθόλου διακριτικών «Νο!» Και σαν να μην έφτανε αυτό, η Αμερικανίδα συγγραφέας Πάμελα Ντράκερμαν, έβλεπε με τα ίδια της τα μάτια τα συνομήλικα γαλλάκια στα γύρω τραπέζια να γευματίζουν σιωπηλά, να χτίζουν πύργους στην άμμο όσο οι γονείς τους απολάμβαναν τον ήλιο, να μην υψώνουν τον τόνο της φωνής τους για κανένα λόγο και γενικότερα να… υπάρχουν διακριτικά σε εικόνες οικογενειακής ευτυχίας που έμοιαζαν να βγαίνουν από διαφημιστικά σποτάκια δημητριακών. Ολόκληρο βιβλίο έγραψε για να μπορέσει να λύσει το μυστήριο! Πώς ακριβώς δαμάζουν αυτοί οι άνθρωποι τα παιδιά τους; Ο λόγος φυσικά για το Bringing up Bébé, το βίβλο κάθε expat μητέρας που μεγαλώνει το παιδί της στη Γαλλία.

Η λύση του μυστηρίου είναι απλή όσο και πολύπλοκη. Οι Γάλλοι γονείς είναι θερμοί οπαδοί της άποψης που θέλει τη ζωή να συνεχίζεται κανονικότατα ακόμα και μετά την έλευση των τέκνων τους. Αντί να προσαρμόζονται εκείνοι στις ανάγκες των παιδιών, συμβαίνει το αντίθετο. Γι’ αυτό και όταν η Πάμελα Ντράκερμαν ζήτησε ευθέως εξηγήσεις από τους Γάλλους γονείς που γνώριζε, δεν πήρε συγκεκριμένες απαντήσεις. Δεν το έβαλε όμως κάτω, με ένα σημειωματάριο χωμένο στην τσάντα με τα πράγματα του μωρού, όπως λέει η ίδια, ξεκίνησε να αλωνίζει τα πάρκα και τις παιδικές χαρές. Και τα βασικά της πορίσματα ήταν τα εξής:

• οι Γάλλοι γονείς δεν τρέχουν πάνω από την κούνια των μωρών τους με το παραμικρό «κιχ»

• οι Γάλλοι γονείς δεν διαπραγματεύονται το μενού των παιδιών, τους σερβίρουν με υπομονή και επιμονή την ίδια κομπόστα αχλάδι μέχρι τα παιδιά να λυγίσουν και να τη φάνε

• οι Γάλλοι γονείς δεν επιτρέπουν στα παιδιά τους να καθορίζουν το πρόγραμμά τους και δεν επιτρέπουν στα παιδιά τους να τους διακόπτουν όταν μιλάνε.

Λίγο πριν όμως η Ντράκερμαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι Γάλλοι είναι ψυχρή και άπονη ράτσα, συνειδητοποίησε το εξής: δεν είναι διαφορετικοί γονείς, απλώς έχουν διαφορετική αντίληψη περί του τι είναι ένα παιδί. Για τους Γάλλους το παιδί, ακόμα και το 2 ετών μωρό, είναι ένας λιλιπούτειος ενήλικας. Έχει τις δικές του απόψεις και ο τρόπος ανατροφής του δεν έχει σκοπό να καταστείλει την προσωπικότητά του, αντιθέτως προσπαθεί να τον προετοιμάσει για να ζήσει μέσα σε μία κοινωνία με όρους και κανόνες τους οποίους θα πρέπει να σέβεται. Σε αντίθεση με τους «μαλακότερους» γονείς, οι «αυστηροί» Γάλλοι δεν πιστεύουν ότι το παιδί «δεν καταλαβαίνει» και οι γονείς θα πρέπει να του κάνουν όλα τα χατίρια προκειμένου να μην το τραυματίσουν ψυχολογικά. Αντιθέτως, το εμπιστεύονται σε ένα ουσιαστικότερο επίπεδο, θέτοντάς του όρια και μαθαίνοντάς του να τα κατανοεί και να μην τα ξεπερνάει.

Όσοι πιστοί, μπορείτε να αναζητήσετε το βιβλίο της Πάμελα Ντράκερμαν Bringing up Bébé: one American mother discovers the wisdom of French Parenting. H συγγραφέας του θα σας εξηγήσει τις τεχνικές ανατροφής των Γάλλων με χιούμορ, αναφερόμενη στις προσωπικές της εμπειρίες, μίας Αμερικανίδας, γενετικά προγραμματισμένης «helicopter mom», που όμως βρέθηκε να μεγαλώνει τα τρία παιδιά της στο Παρίσι.