Περασμένα μεσάνυχτα και κουτουλάτε από τη νύστα στους τοίχους, αλλά από το παιδικό δωμάτιο αντηχούν ξεφωνητά. Άλλο ένα βράδυ που ο μικρός σας… Duracell γυρίζει στην κούνια σαν σουβλάκι και δεν καταλαβαίνει γιατί πρέπει να κοιμηθεί μέσα στην άγρια νύχτα. Και εσείς αμφιταλαντεύεστε ανάμεσα στις ρήσεις της πεθεράς σας («καλέ, το μωρό σε χειρίζεται, είναι φως φανάρι») και στο ένστικτό σας που σας καλεί να το κοιμίσετε στην αγκαλιά σας. Ένα είναι σίγουρο: τα παιδιά τελικά είναι άνθρωποι της νύχτας…

«Οι άνθρωποι που λένε ότι κοιμούνται σαν μωρά συνήθως δεν έχουν παιδιά» (Leo J. Burke). Γιατί στα νεογέννητα μωρά το βιολογικό ρολόι χτυπάει κάθε τρεις ή τέσσερις ώρες, οπότε ξυπνούν, αλλάζουν πάνα, τρώνε και –στην καλύτερη περίπτωση– ξανακοιμούνται. Αυτό το μοτίβο πολλαπλών αφυπνίσεων δεν είναι πρόβλημα και σίγουρα δεν είναι ένας από τους τρόπους που το μωρό σας διάλεξε για να σας εκδικηθεί. Είναι κάτι φυσιολογικό. Το πρόβλημα είναι πώς εμείς αντιλαμβανόμαστε το τι είναι κανονικός ύπνος και πόσο θα έπρεπε το μωρό μας να κοιμάται για να κοιμόμαστε κι εμείς. Υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό βρεφών που ρυθμίζει αυτόματα το βιολογικό ρολόι του. Αν το δικό σας δεν ανήκει σε αυτήν την κατηγορία μία είναι η συμβουλή: δεν υπάρχει συμβουλή!
Το ένστικτό σας, τα επίπεδα των αντοχών σας και η δική σας σχέση με τον ύπνο θα χαράξουν «τη στρατηγική σας». Πριν ξεκινήσετε να εφαρμόζετε οποιαδήποτε μέθοδο κουβεντιάστε με τον εαυτό σας και τον σύντροφό σας. Πόσο σας έχει εξαντλήσει η «νυχτοβάρδια»; Ποιες είναι οι ρεαλιστικές προσδοκίες που πρέπει να έχετε για τον ύπνο του μωρού σας; Νιώθετε χαρούμενη; Πόσο επηρεάζεστε από τις αντιλήψεις των άλλων για τις συνήθειες ύπνου του παιδιού σας; Πολλοί υποστηρίζουν ότι το να μην ανταποκρίνονται αμέσως στο κλάμα του μωρού τούς έδωσε πίσω τον νυχτερινό ύπνο τους, για άλλους δεν λειτούργησε ποτέ προς αυτήν την κατεύθυνση. Γιατί η αλήθεια είναι πως όταν η μαμά ανταποκρίνεται, το μωρό μαθαίνει να κάνει το ίδιο μεγαλώνοντας: να ανταποκρίνεται με αγάπη. Και παράλληλα να νιώθει ότι αξίζει αυτήν την αγάπη. Φτιάξτε λοιπόν τους δικούς σας κανόνες και τηρήστε ομόφωνα και με αποφασιστικότητα.

Μέγας σύμμαχος: η ρουτίνα
Απλοί τρόποι και δοκιμασμένες «συνταγές» για να σπρώξετε το πιτσιρίκι σας στην αγκαλιά του Μορφέα:

• Βοηθήστε το πιτσιρίκι σας να καταλάβει τη διαφορά μέρας και νύχτας, συσχετίζοντας το φως και τη φασαρία με την ημέρα, το σκοτάδι και την ησυχία με τη νύχτα και την ώρα του ύπνου.
• Αποφύγετε τα ζωηρά παιχνίδια και τις φασαριόζικες κουβέντες ακριβώς πριν από την ώρα του ύπνου.
• Βάλτε το για ύπνο την ίδια ώρα κάθε βράδυ.
• Ακολουθήστε ευλαβικά την ίδια ιεροτελεστία πριν από τον ύπνο (μπάνιο, φόρεμα πιτζάμας, γάλα, ένα φιλάκι για καληνύχτα…), γεγονός που εμπνέει στο μωρό την αίσθηση της ηρεμίας και της σταθερότητας.
• Έχετε τον νου σας μήπως υπάρχει κάτι στα ρούχα του ή στον χώρο που ενοχλεί το παιδί και το κρατάει ξάγρυπνο, όπως π.χ. μια ετικέτα που «τσιμπάει» στο φανελάκι του ή μια μυρωδιά μπογιάς στο δωμάτιο, ένα σκονισμένο λούτρινο αρκουδάκι στην κούνια που του φέρνει φτέρνισμα, ακόμα και ένα έντονο άρωμα από το απορρυπαντικό των σεντονιών ή την παιδική πούδρα.

Και γιατί ξυπνάει;
Γιατί έτσι είναι προγραμματισμένο: ο ενεργός ύπνος του το προστατεύει από την ασιτία ή από οποιαδήποτε μικροεπιπλοκή που μπορεί να προκύψει. Επιπλέον, το νυχτερινό ξύπνημα βοηθά στην ανάπτυξή του. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κατάσταση ενεργού ύπνου διπλασιάζει τη ροή αίματος προς τον εγκέφαλο, παράγοντας περισσότερες νευρο-πρωτεΐνες που είναι και τα δομικά του στοιχεία. Άρα το να προστατεύσετε το μωρό σας να κοιμάται πολύ βαθιά, πολύ σύντομα, ίσως δεν είναι προς όφελός του. Η ικανότητα του μωρού να κοιμάται ωριμάζει φυσιολογικά αλλά διαφορετικά σε κάθε παιδί, ανάλογα με το ταμπεραμέντο του, την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα του. Είναι κλισέ και δασκαλίστικο, αλλά θα έρθει η ώρα που δεν θα καταφέρνετε να το ξυπνήσετε…  Ως τότε χρειάζεται υπομονή, ενέργεια, καλή διάθεση και αισιοδοξία.

Η διάθεση της μαμάς

Οι συνήθειες του ύπνου, κατά το πρώτο εξάμηνο της ζωής του μωρού, φαίνεται να σχετίζονται και με την ψυχική διάθεση της μητέρας: όπως έδειξε μελέτη ερευνητών του ύπνου του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, μωρά των οποίων οι μητέρες έπασχαν από κατάθλιψη κατά την κύηση ή την περίοδο της λοχείας παρουσίασαν χαοτικούς ρυθμούς ύπνου.