Η καθημερινότητά της είναι συνυφασμένη με τη μουσική και τα παιδιά. Αφοσιωμένη στη μουσική διδασκαλία εδώ και χρόνια, έχει αναζητήσει εργαλεία σε όλους τους χώρους (στο θέατρο, στη δημοσιογραφία, στην αφήγηση…), όμως τον πλούτο και την ομορφιά τα έχει βρει στην παράδοση, στην έρευνα του λαογραφικού υλικού γύρω από μουσικά όργανα και μουσικά παιχνίδια.

Η μουσικοπαιδαγωγός Ελένη Τσούτσια-Λουλάκη διδάσκει μουσική, ανήκει στη συγγραφική ομάδα του βιβλίου Μουσικής που διδάσκεται στην Α’ και Β’ Δημοτικού, είναι συγγραφέας βιβλίων για τη μουσική. Τη φετινή χρονιά συνεργάζεται με τη θεατρική ομάδα «Μικρός Νότος» στην παράσταση «Γύρω-γύρω μήνες». Στην ομάδα, είναι ο άνθρωπος που γυρνά στο χθες, σε έθιμα και παραδόσεις, σε παιχνίδια και τραγούδια, στο λαογραφικό υλικό, για να φέρει στο σήμερα της παράστασης, μέσα από μουσικές δράσεις και παιχνίδια, μια ατμόσφαιρα ζεστασιάς, την ομορφιά του απλού, για γεύση από τη σοφία της φύσης. Την ευκαιρία, τελικά, όπως λέει, τα παιδιά να συγκεντρωθούν στη φωνή και στο σώμα τους και να αφήσουν τη φαντασία και το συναίσθημά τους να ταξιδέψουν ελεύθερα.

Τι σας συγκίνησε στην πρόταση της θεατρικής ομάδας «Μικρός Νότος» να συνεργαστείτε, φέρνοντας στοιχεία από τη μελέτη σας στη λαογραφία στη νέα της παράσταση «Γύρω-γύρω μήνες»; Ποια ήταν η πρόκληση και το κίνητρο για εσάς;

Συνάντησα την Χρύσα Διαμαντοπούλου, υπεύθυνη παραγωγής στην ομάδα Μικρός Νότος, μια μέρα προς το τέλος της άνοιξης. Η γνωριμία μας άρχισε με μια κουβέντα που δεν θέλαμε να τελειώσουμε, κάθε τόσο μια καινούρια ιδέα μας οδηγούσε σε άλλα μονοπάτια, στήσαμε ουσιαστικά όλη την παράσταση εκείνη την πρώτη φορά που βρεθήκαμε, που λίγο πριν, δεν ήξερα καν αν θα συνεργαζόμασταν! Η κοινή μας αγάπη για τον λαϊκό πολιτισμό και η ζεστασιά, η αγνότητα που φέρνει η αισθητική του, ήταν ήδη το κίνητρο για να συνεργαστώ με τον «Μικρό Νότο». Η πρόκληση ήταν να καταφέρουμε να χωρέσουμε όλα όσα θέλαμε στην διάρκεια της παράστασης, να αναδείξουμε όσο το δυνατόν περισσότερα τραγούδια, έθιμα και δρώμενα, με τέτοιον τρόπο που να ενσωματωθούν στο παραμύθι της «Κυρά Καλής».

Στην παράσταση «Γύρω-γύρω μήνες» αναδεικνύετε έθιμα και παραδόσεις για τον κάθε μήνα, που συνδέονται με τον κύκλο των εποχών στη φύση και έχουν ξεχαστεί. Θυμίζετε γιορτές με τραγούδια και παιχνίδια που δεν υπάρχουν πια στην καθημερινότητά μας. Τι χάσαμε ξεχνώντας τα όλα αυτά και γιατί να τα ξαναθυμηθούμε;

Χάσαμε την επαφή μας με τη φύση πρώτα-πρώτα, χάσαμε την ιστορία μας, τις συνήθειές μας, την ομορφιά, τη ζεστασιά και την ανθρωπιά. Δεν νοσταλγούμε τα δύσκολα εκείνα χρόνια της ανέχειας, αλλά την ατμόσφαιρα του φτωχικού σπιτιού-που ήταν όμως πλούσιο σε αγάπη. Νοσταλγούμε τη φροντίδα της μάνας, το λιτό μεν αλλά οικογενειακό δε τραπέζι, την Κυριακάτικη μάζωξη, τη θαλπωρή γύρω από τη φωτιά, την ανεμελιά των παιδιών. Την ομορφιά του απλού, τη σοφία της φύσης, την αθωότητα.

Γιατί να ανατρέξουμε στη λαογραφία και στην παράδοση; Τι μπορεί να προσφέρει στα παιδιά στο σήμερα;

Η λαϊκή παράδοση έχει πλούσιο, πανέμορφο λόγο, που καλλιεργεί την γλωσσική έκφραση του παιδιού. Το υλικό της –το λαϊκό παραμύθι, τα παιδικά τραγούδια, τα μαντέματα (αινίγματα), τα καθαρογλωσσίδια (γλωσσοδέτες), τα παιχνίδια, τα λαχνίσματα (τα τραγουδάκια που καθορίζουν ποιος θα κληρωθεί), τα νανουρίσματα, τα ταχταρίσματα κ. α. – γοητεύει το παιδί με τη ζωντάνια του λόγου του, με την παραστατικότητά του, την παιχνιδιάρικη διάθεσή του. Αν αυτό το υλικό χρησιμοποιηθεί σωστά, διδαχθεί με τέτοιο τρόπο στο παιδί που θα του κινήσει το ενδιαφέρον, πέρα από την γλωσσική και αισθητική απόλαυση και τον εμπλουτισμό του προφορικού του λόγου, θα του καλλιεργήσει της αίσθηση της δικαιοσύνης, θα δώσει  φτερά στη φαντασία και στη δημιουργικότητά του. Σήμερα που τα παιδιά κατακλύζονται από εικόνες, που είναι όλα με ένα κινητό ή τάμπλετ στο χέρι, η αφήγηση ενός παραμυθιού με τον παραδοσιακό τρόπο του αφηγητή, που τα μέσα του είναι μόνο η φωνή και το σώμα του, αναγκάζει το παιδί να συγκεντρωθεί σ’ αυτό που ακούει, να φανταστεί τον ήρωα, τον περιβάλλοντα χώρο του, να ξεδιπλώσει τον συναισθηματικό του κόσμο και να καλλιεργήσει την κριτική του σκέψη.

Ποια είναι η ξεχωριστή αξία που προσφέρει η μουσική εκπαίδευση σε μια εποχή με υπερπληθώρα προτάσεων για τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών;

Η μουσική πέρα από τα αυτονόητα-πως καλλιεργεί τα παιδιά, πως κάθε τι που μας εμπλέκει με την τέχνη μας προάγει και μας αναπτύσσει, είναι η τέχνη που καλλιεργεί την   δημιουργικότητα, την εμπιστοσύνη, την επιμονή, την συγκέντρωση, την συνεργασία, την αφιέρωση, την ευθύνη. Γιατί ένα παιδί που παίζει βιολί ας πούμε, θα πρέπει να συνεργαστεί με τον πιανίστα που θα το συνοδέψει να έχουν ένα ωραίο αποτέλεσμα -πρέπει να συγκεντρωθεί λοιπόν στις νότες του, πρέπει να επιμείνει στη μελέτη του για να τα καταφέρει, να αφιερωθεί σ’ αυτό που κάνει. Ένα παιδί που συμμετέχει σε οποιοδήποτε ομαδικό μουσικό σύνολο, έχει την ευθύνη να κρατήσει το μέρος του, να συνεργαστεί με την ομάδα, να εμπιστευτεί τους υπόλοιπους μικρούς μουσικούς. Και δεν υπάρχει τίποτα πιο δημιουργικό από τη χαρά της εκτέλεσης μιας μουσικής! Ένα παιδί που μεγαλώνει με τέχνη, που μαθαίνει να ξεχωρίζει την ομορφιά στην τέχνη, θα αναζητά αυτή την ομορφιά πάντα και θα γίνει ένας καλύτερος άνθρωπος.

Στη συνάντηση της μουσικής με το θέατρο (ιδιαίτερα το θέατρο για παιδιά) τι είναι αυτό που για εσάς προσωπικά είναι σημαντικό και πολύτιμο;

Στο παιδικό θέατρο η μουσική είναι απαραίτητη για να τονίσει κάθε τι σημαντικό στο κείμενο, για να ενισχύσει την ατμόσφαιρα της παράστασης. Τα τραγούδια άλλωστε μιας παράστασης είναι τα πρώτα που θα θυμηθούν τα παιδιά όταν ανατρέξουν με τη μνήμη τους σ ‘ αυτό που είδαν. Και γι’ αυτό αυτή η μουσική πρέπει να έχει ποιότητα, να είναι γραμμένη για την παράσταση και να ταιριάζει στο ύφος και το θέμα της. Η μουσική στην παράσταση του «Μικρού Νότου» αντλεί την έμπνευσή της από την παράδοση και είναι έτσι υφασμένη που είναι απολύτως στα μέτρα της!

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

*Η  Ελένη Τσούτσια-Λουλάκη είναι μουσικοπαιδαγωγός και διδάσκει στο Ωδείο Clement Harris. Συμμετέχει τακτικά σε συνέδρια σαν εισηγήτρια, με ερευνητικό ενδιαφέρον το λαϊκό πολιτισμό και τη διδασκαλία του, μέσω της μουσικής. Ανήκει στη συγγραφική ομάδα του διδακτικού πακέτου μουσικής για την Α΄ και Β΄ δημοτικού (ΟΕΔΒ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο). Το βιβλίο της «Παίζω μουσική… οι Παιχνιδιάτορες της Φλογέρας», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νικολαΐδη, ενώ το βιβλίο της για το Μουσείο Λαϊκών οργάνων «Παιχνιδιάτορες και Λαλητάδες», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη.

Αναλυτικό βιογραφικό στο: https://goo.gl/jUeU5N