Μια ιστορία με καλό τέλος…
Πριν από 1921, οπότε και ανακαλύφθηκε η ινσουλίνη, ο διαβήτης θεωρείτο μια σχεδόν πάντοτε θανατηφόρα ασθένεια. Από αυτό το ιστορικό στοιχείο, αλλά και την άγνοια, προκύπτει η προκατάληψη σχετικά με τον διαβήτη τύπου 1. Από τότε έχουν γίνει πραγματικά επιστημονικά άλματα. Η εξέλιξη των ινσουλινών αλλά και των μετρητών έχουν φέρει την ευκολία στην καθημερινότητα, επιτρέποντας ένα εξαιρετικό επίπεδο ζωής. Από τη δεκαετία του ’80 σημειώθηκε σημαντική υποχώρηση των επιπλοκών. Στις μέρες μας ο διαβήτης είναι πλέον μια φιλική ασθένεια, δεν είναι κολλητική και σε καμία περίπτωση δεν οδηγεί στον θάνατο. Είναι μια οργανική ιδιαιτερότητα όπως πολλές άλλες.
Η απουσία επιπλοκών φυσικά δεν σημαίνει ότι τα κρούσματα νεανικού διαβήτη (ή αλλιώς ινσουλινο-εξαρτώμενου διαβήτη τύπου 1) μειώνονται. Η πάθηση έχει τρομακτικά αυξάνουσα συχνότητα ιδιαίτερα σε τρυφερές παιδικές ηλικίες. Ωστόσο, οι εξελίξεις στην ιατρική επιστήμη και την ιατρική τεχνολογία περιορίζουν τις επιπλοκές, αυξάνουν το προσδόκιμο ζωής των ασθενών και συμβάλλουν σε μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Η έρευνα που αφορά την εξέλιξη της θεραπείας στον διαβήτη τύπου 1 σημειώνει σταθερά θετικά βήματα. Οι εξελίξεις στον έλεγχο (γρήγοροι, πρακτικοί, ευχάριστοι, «φιλικοί» μετρητές) αλλά και στη ρύθμιση του διαβήτη (ποικιλία ινσουλινών, θεραπευτικών σχημάτων, η αντλία ινσουλίνης) συμβάλλουν στην ποιότητα ζωής του ατόμου με διαβήτη τύπου 1 (παιδί-έφηβος-νεαρός ενήλικας).
Το ψυχικό αποτύπωμα του διαβήτη
Συχνά, εστιάζοντας και αναμένοντας κυρίως την οριστική και ολιστική θεραπεία του διαβήτη ξεχνάμε ότι ο χρόνος κυλά παράλληλα με τη ζωή! Τα γεγονότα και οι καταστάσεις τρέχουν, όχι πάντα ευχάριστα, δημιουργούν συναισθήματα και ψυχικά αποτυπώματα τα οποία οι έφηβοι αλλά και οι ενήλικες πολλές φορές δυσκολεύονται να διαχειριστούν. Ο διαβήτης είναι μια επιπλέον έννοια και πολλές φορές δημιουργεί την αίσθηση ότι τα πράγματα δυσχεραίνουν με την ύπαρξή του στη ζωή ενός ανθρώπου. Είναι όντως έτσι; Είναι όντως μια έννοια επιπλέον, είναι ένα ατέρμονο κυνήγι τιμών, είναι η απασχόληση της κατάστασης της υγείας και η βεβαιότητα ότι δεν θα υπάρξουν οργανικές επιπλοκές.
Τα τελευταία χρόνια δίνεται έμφαση σε έρευνες που αφορούν τους ψυχο-κοινωνικούς παράγοντες του παιδιού, του εφήβου και του νεαρού ενήλικα με διαβήτη τύπου 1. Δηλαδή, στους παράγοντες που καθορίζουν την ποιότητα στη ζωή των «ασθενών» αλλά και τον τρόπο που οι γονείς μπορούν να επικοινωνούν λειτουργικά με τα παιδιά, τους εφήβους αλλά και τους νεαρούς ενήλικες που πάσχουν.
Φυσικά, η αύξηση της γνώσης του ατόμου για τον διαβήτη δεν εξασφαλίζει αυτόματα καλύτερη αυτο-διαχείριση και καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο. Επιπλέον, τα αποτελέσματα της καθημερινής προσπάθειας δεν είναι βραχυπρόθεσμα ορατά. «Γιατί να προσπαθώ τόσο πολύ να έχω καλή ρύθμιση;» ρωτούν συχνά τα παιδιά ή οι έφηβοι (ή και πολλές φορές παραλείπουν την ερώτηση, το σκέπτονται όμως και πράττουν τα δικά τους). «Καλά είμαι, καλά νιώθω», απαντούν στους αγχωμένους γονείς τους και στην ιατρική ομάδα. Η προοπτική της πρόληψης των επιπλοκών τούς φαντάζει πολύ μακρινή. Δεν έχουν κάποια χειροπιαστή εγγύηση πως ό,τι κάνουν το κάνουν προς όφελος της υγείας τους.
Γι’ αυτό και πρέπει οι ασθενείς να δέχονται ψυχολογική υποστήριξη. Εφόσον το άτομο είναι ένα αδιαχώριστο σύνολο σώμα-ψυχή, το σώμα επηρεάζει τον ψυχισμό και ο ψυχισμός το σώμα. Στην εποχή μας, πολλές ασθένειες θεωρούνται ψυχοσωματικές, όπως ο νεανικός διαβήτης, οι αλλεργίες, ή ενέχουν ψυχοσωματική αιτιότητα, όπως είναι η περίπτωση της παχυσαρκίας. Έτσι η ψυχολογία και η ψυχοθεραπεία καλούνται να λύσουν αινίγματα, να αποφορτίσουν τα αρνητικά συναισθήματα, να αμβλύνουν την αγωνία και να μάθουν στα παιδιά πώς να πραγματώνουν τα όνειρα και τις επιθυμίες τους με σκοπό να βιώσουν όμορφα τη ζωή τους. Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι για μια καλή σχέση του παιδιού, του εφήβου αλλά και γενικά του ενήλικα με διαβήτη τύπου 1 παράγοντες όπως η οικογένεια, οι φίλοι, το κοινωνικό περιβάλλον (συγγενείς, φίλοι, εκπαιδευτικοί) παίζουν σημαντικό ρόλο.
Και στα θρανία… τι;
Σήμερα, τα άτομα με διαβήτη στη χώρα μας φθάνουν περίπου τα 2.000.000. Ως εκ τούτου παρατηρείται ιδιαίτερη δυσκολία στα σχολεία της χώρας μας ως προς τον κατάλληλο χειρισμό των μαθητών με διαβήτη, η οποία προκύπτει από την άγνοια, τον φόβο, το άγχος ακόμα και την αβεβαιότητα ανάμεσα στους μαθητές αλλά και το διδακτικό προσωπικό. Αυτό έχει συνέπεια να θίγονται τα δικαιώματα των παιδιών με διαβήτη, τα οποία προστατεύονται σε διεθνές επίπεδο αλλά και στη χώρα μας. Τα παιδιά με διαβήτη κάθε ηλικίας περιμένουν απλώς αξιοπρεπή και «δίκαιη» συμπεριφορά από τους εκπαιδευτικούς. Περιμένουν ίση συμπεριφορά με τους συμμαθητές τους, δίχως διακρίσεις. Θέλουν να είναι όπως τα άλλα παιδιά και είναι.
