Μεγαλώνοντας τρία κοινωνικά –αλλά πολύ κοινωνικά– αγόρια έχω αναλάβει ουκ ολίγες φορές τον ρόλο της μαμάς-οικοδέσποινας στα πάρτι τους –πάρτι γενεθλίων και για την ονομαστική τους γιορτή– κι έχω βρεθεί δεκάδες φορές στον ρόλο της προσκεκλημένης μαμάς στα πάρτι των φίλων και συμμαθητών τους.
Υπάρχει, ωστόσο, ένα πάρτι που πάντα θυμάμαι, και όχι με νοσταλγία… Το πάρτι, πριν από έξι χρόνια, του 7χρονου τότε μεσαίου γιου μου, με καλεσμένους μερικούς συμμαθητές του στο σπίτι μας, καθώς συμπύκνωσε όλους τους κανόνες της λεγόμενης καλής συμπεριφοράς –τσαλαπατημένους από τους μικρούς καλεσμένους– όπως και την επιθυμία του παιδιού μου να γιορτάσει ξανά τα γενέθλιά του (για τα επόμενα τρία χρόνια γιορτάζαμε τα γενέθλια με μοναδική καλεσμένη τη νονά του).
Καβγάδες, κλάματα, σπασμένα παιχνίδια, βομβαρδισμένο σπίτι, αναποδογυρισμένα πιάτα και ποτήρια (με το περιεχόμενό τους εννοείται), αφηνιασμένα παιδιά κι ένας εορτάζων να κάθεται μόνος του στο σαλόνι και να μου ζητάει να φύγουν όλοι από το δωμάτιό του και από το σπίτι. Προσπάθησα να του εξηγήσω ότι είναι ο οικοδεσπότης για τους φίλους του και ότι μπορούν να συνυπάρξουν όλοι μαζί όπως κάνουν και στο σχολείο. Πόνταρα στο φιλότιμο και το ανεπτυγμένο αίσθημα ευθύνης του. Ο μικρός μου «οικοδεσπότης» πήρε την κατάσταση πάνω του: μάζεψε τα σπασμένα παιχνίδια του (για να τα επιδιορθώσουμε την επομένη εάν γινόταν), μοίρασε τα παιδιά σε ομάδες και οργάνωσε μια μεγάλη μάχη με ιππότες και «κακούς». Τους πρότεινε να ψηφίσουν ποιο θα είναι το επόμενο παιχνίδι και άρχισε να κυλάει πιο ήρεμα το απόγευμα. Εγώ πάλι μάζευα στωικά τα σνακ από τους καναπέδες και το πάτωμα και σκεφτόμουν τι θα έλεγα στο εξής στα παιδιά μου πριν από κάθε πάρτι που θα μας καλούσαν ή που θα οργανώναμε. Ότι θα συνέτασσα και θα τοιχοκολλούσα παντού μέσα στο σπίτι τις… οκτώ εντολές των πάρτι.
Προφανώς οι υποχρεώσεις ενός οικοδεσπότη είναι πολλές και σημαντικές. It takes two to tango, όμως, έτσι δεν είναι; Έχουν και οι προσκεκλημένοι υποχρεώσεις. Οι μικροί προσκεκλημένοι είναι ιδιαίτερη κατηγορία εξ ορισμού- είναι παιδιά που χρειάζονται τη βοήθεια των μεγάλων για να οριοθετηθούν και να οριοθετήσουν το πλέγμα των δικών τους υποχρεώσεων. Ας δούμε και τα παιδικά πάρτι ως μια πολύ ωραία και συχνή ευκαιρία για εξάσκηση από όποια πλευρά κι αν είμαστε.
1. Είτε καλούμε είτε μας καλούν μια… επανάληψη των βασικών τρόπων συμπεριφοράς επιβάλλεται. Με αφορμή το πάρτι εξηγούμε (ναι, για πολλοστή φορά) στα παιδιά ότι η σωστή συμπεριφορά είναι αναγκαία για την αρμονική συνύπαρξή μας σε μικρές και μεγαλύτερες ομάδες, τόσο μέσα στην οικογένεια όσο και έξω από αυτήν, καθώς και ότι δεν ζούμε μόνοι ούτε στο σπίτι, αλλά ούτε και στον… πλανήτη. Το «δεν κάνουμε σε άλλους αυτό που δεν θέλουμε να μας κάνουν» μπορεί να δώσει με απλό και εύληπτο τρόπο στα παιδιά να καταλάβουν πώς να συμπεριφέρονται.
2. Είτε στέλνουμε είτε λαμβάνουμε μια πρόσκληση, καλό είναι να θυμόμαστε ότι η όλη διαδικασία ολοκληρώνεται μόνο με την απάντηση. Ως αποστολείς της πρόσκλησης περιμένουμε την απάντηση κι αν αυτή δεν έρθει, κάνουμε την επιβεβαίωση για την αποδοχή της ή μη. Αν δεν ξέρουμε πόσοι θα είναι οι προσκεκλημένοι μας, πώς θα οργανώσουμε το πάρτι; Ομοίως, όταν λαμβάνουμε μια πρόσκληση, σπεύδουμε να ενημερώσουμε εάν θα πάμε ή όχι στο πάρτι – η άφιξη είτε πολλών είτε λίγων καλεσμένων είναι από τις αρνητικές εκπλήξεις ενός πάρτι… Επίσης, είναι σημαντική η ακρίβεια ως προς τον αριθμό των προσώπων που μπορούμε να δεχθούμε. Διευκρινίζουμε αν στο πάρτι θα είναι γονείς, μικρότερα αδέλφια και αναλόγως όταν μας καλούν το αποσαφηνίζουμε από πριν – δεν εμφανιζόμαστε σε κανένα πάρτι με τα τρία παιδιά μας και το σκυλάκι μας διότι δεν είχαμε πού να το αφήσουμε, εκτός εάν μας καλέσουν ρητά και καθαρά όλους οικογενειακώς.
3. Είτε πάμε όλοι μαζί είτε το παιδί μόνο του σε πάρτι δίδουμε σημασία στον χαιρετισμό. Καλημερίζουμε, καλησπερίζουμε, ευχόμαστε χρόνια πολλά για τη γιορτή, τα γενέθλια ή όποια άλλη αφορμή του καλέσματος. Ως οικοδεσπότες δεχόμαστε τον χαιρετισμό- όση πίεση και άγχος κι αν έχουμε είναι σημαντικό να είμαστε στην υποδοχή και να δεχόμαστε τους καλεσμένους και τις ευχές τους. Το ίδιο τελετουργικό ακολουθούμε και κατά την αποχώρηση: χαιρετάμε, καληνυχτίζουμε, ευχαριστούμε και για τη φιλοξενία. Είναι σημαντικό να καταλάβουν οι μικροί πρωταγωνιστές των πάρτι πως ο χαιρετισμός είναι στην ουσία μια ευχή: κοιτάμε τον άλλον και του ευχόμαστε να έχει μια καλή μέρα ή ένα καλό βράδυ ή χρόνια πολλά. Το να μην πούμε τίποτα είναι σαν να μην του ευχόμαστε τίποτα καλό κι αυτό δεν είναι ευγενικό.
4. Δίνουμε μεγάλη σημασία στο δώρο, όχι όμως ως αντικείμενο αλλά ως χειρονομία και ως συμβολισμό. Η προσφορά ενός δώρου είναι μια χαρακτηριστική κίνηση αγάπης και αποδοχής προς τον άλλον, πολύ δε περισσότερο εάν ο παραλήπτης είναι παιδί και γιορτάζει τη γιορτή του ή τα γενέθλιά του. Το περιεχόμενο συνήθως δεν θα απασχολήσει το παιδί, αυτό που είναι σημαντικό είναι να «εισπράξει» αυτήν την αποδοχή. Αλλά κι ένας μικρός προσκεκλημένος σε πάρτι σπάνια θέλει να εμφανιστεί με άδεια χέρια και να μην προσφέρει δώρο στον φίλο του. Το κίνητρο διαφέρει ανάλογα με την ηλικία – σε μικρότερη ηλικία τα παιδιά δεν κατανοούν την ουσία αλλά το φαίνεσαι, θέλουν να πάνε δώρο όπως και τα άλλα παιδιά, σε μεγαλύτερη ηλικία τα απασχολεί η επιλογή του δώρου, θέλουν να προσφέρουν κάτι που θα ευχαριστήσει τον φίλο ή τον συμμαθητή τους. Σε κάθε περίπτωση, η εμφάνιση σε ένα πάρτι χωρίς δώρο αποκαθίσταται. Ένας σωστός καλεσμένος θα προσφέρει το δώρο του κάποια από τις επόμενες ημέρες. Το χειρότερο είναι η υπόσχεση που δεν εκπληρώνεται. Τα παιδιά δεν ξεχνούν. Τουλάχιστον τα δικά μου – έχει τύχει να ρωτήσουν μαμά στο πάρκο, εβδομάδες μετά το πάρτι, πότε θα τους φέρει το δώρο που δεν πρόλαβε να πάρει, όπως τους είχε πει στο πάρτι γενεθλίων τους…
5. Ακολουθούμε το ωράριο και το ακριβές πρόγραμμα του πάρτι- όχι το δικό μας πρόγραμμα και τις δικές μας υποχρεώσεις. Αυτό σημαίνει ότι ελέγχουμε την ώρα έναρξης και λήξης όπως αναγράφεται στην πρόσκληση και δεν εμφανιζόμαστε μια ώρα νωρίτερα ή λίγο πριν από τη λήξη του πάρτι, παρατείνοντας με το έτσι θέλω την εκδήλωση, επειδή μας βολεύει. Εάν συντρέχουν ειδικοί λόγοι, π.χ. ένας αγώνας του παιδιού ή μια άλλη δραστηριότητα, και το γνωρίζουμε, ειδοποιούμε τον μικρό οικοδεσπότη, δηλαδή τη μαμά του, και ενημερώνουμε για τον λόγο της αργοπορίας μας. Επίσης, προσπαθούμε να μη λείπουμε από την ώρα της τούρτας ή όποια άλλη σημαντική στιγμή του πάρτι.
6. Σεβόμαστε την πρόσκληση και το πάρτι, που σημαίνει ότι εκτιμάμε ότι κάποιος επέλεξε το παιδί μας να μπει στη μικρή ή μεγάλη παρέα του πάρτι. Σεβόμαστε επίσης τον κόπο και την προετοιμασία της οικοδέσποινας όπως και τις υποχρεώσεις της τις ώρες του πάρτι. Αποδεχόμαστε την πρόσκληση με γνώμονα τη διασκέδαση του παιδιού και όχι με βάση τις δικές μας ανάγκες και υποχρεώσεις. Δεν παρκάρουμε π.χ. το παιδί στο πάρτι, είτε σε παιδότοπο ή σε σπίτι, για να προλάβουμε να πάμε σούπερ μάρκετ ή κομμωτήριο ή, ακόμη χειρότερα, για καφέ με μια φίλη για να τα πούμε με την ησυχία μας (ναι, το έχω ακούσει και αυτό!) Ομοίως, δεν μένουμε στο πάρτι, αλλά είμαστε «ωσεί παρόντες», καθόμαστε π.χ. στο σαλόνι αδιαφορώντας αν το παιδί τσακώνεται με τα άλλα παιδιά, πετάει παιχνίδια, την τούρτα και ό,τι άλλο βρίσκει μπροστά του, αρκούμενοι στο να λέμε «παιδιά είναι, θα τα βρουν…»
7. Οι μικροί πρωταγωνιστές του πάρτι θέλουν τον χώρο τους και τον χρόνο τους. Σεβόμαστε τις ανάγκες τους για παιχνίδι, αλλά τους υπενθυμίζουμε τα όρια που θα έχουν, εάν είναι μεγαλύτερα, ενώ σε μικρότερες ηλικίες φροντίζουμε να υπάρχει πάντοτε κάποιος ενήλικας στον χώρο όπου βρίσκονται ή παίζουν. Δεν αφήνουμε π.χ. τα παιδιά σε ένα σαλόνι γεμάτο έπιπλα και διακοσμητικά και τους φωνάζουμε συνέχεια «μη» και «μη» επειδή τρέχουν, παίζουν κρυφτό ή μπάλα. Ούτε τα αφήνουμε στο παιδικό δωμάτιο, αλλά δεν τα αφήνουμε να πειράξουν τα παιχνίδια των μεγαλύτερων. Καθετί που δεν θέλουμε να χρησιμοποιηθεί ή να κινδυνεύσει το μαζεύουμε, και δεν το αφήνουμε να γίνει λόγος ζημιάς, φασαρίας ή γκρίνιας.
8. Ο μικρός καλεσμένος, εκτός από το παιχνίδι και τη διασκέδαση του πάρτι, καλό είναι να θυμάται και το φαγητό που απόλαυσε. Σήμερα πολλοί γονείς έχουν, και την εκφράζουν, μεγάλη ανησυχία σχετικά με τη διατροφή του παιδιού τους. Συχνά την εκφράζουν μάλιστα και στη διάρκεια των πάρτι είτε μιλώντας π.χ. για τα οφέλη της χορτοφαγίας είτε απαγορεύοντας στο παιδί να φάει πατατάκια γιατί… ευθύνονται για αυξημένη χοληστερίνη. Ο σωστός ενήλικος καλεσμένος δεν βάζει όρια διατροφικά στη διάρκεια του πάρτι πρωτίστως για το καλό του παιδιού του και δευτερευόντως για την… ηρεμία της οικοδέσποινας. Προφανώς δεν πρόκειται να πάθει τίποτα ένα παιδί, εφόσον φυσικά δεν υπάρχει κάποια παθολογική κατάσταση, αν μία στο τόσο «σπάσει» έναν κανόνα που αφορά τη διατροφή του. Ακόμα και για ένα παχύσαρκο παιδάκι, η απαγόρευση του γλυκού θα έχει μεγαλύτερες ψυχολογικές συνέπειες από τις θερμίδες ενός κομματιού τούρτας σε ένα πάρτι.
