Αυτό το μικρό κείμενο για τις πανελλήνιες εξετάσεις και τις εξετάσεις γενικώς ενδιαφέρει κυρίως τους γονείς των πολύ μικρών παιδιών του νηπιαγωγείου και των πρώτων τάξεων του δημοτικού.
Όταν πια φτάσουμε στις πανελλήνιες εξετάσεις έχουν ήδη καθιερωθεί όλοι οι τρόποι μελέτης και αντιμετώπισης αυτής της τόσο πιεστικής δοκιμασίας. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε τώρα είναι να στύβουμε πολλές πορτοκαλάδες, να μαγειρεύουμε το αγαπημένο τους φαγητό και να τα προτρέπουμε να κοιμούνται νωρίς το βράδυ. Να τους δηλώνουμε την πεποίθησή μας ότι θα τα καταφέρουν. Αλλά και τη σιγουριά ότι δεν χάθηκε ο κόσμος αν δεν πάνε και τόσο καλά. Κάνουμε δηλαδή ό,τι περνάει από το χέρι μας να τα βοηθήσουμε να αντιμετωπίσουν μια δύσκολη κατάσταση. Αυτά. Δεν περνάνε πολλά από το χέρι μας πια.
Γι’ αυτό λέω ότι γράφω σήμερα περισσότερο για τους γονείς των μικρών παιδιών. Με αυτά περνάνε πολύ περισσότερα από το χέρι μας και πρέπει να το εκμεταλλευθούμε… σαν την πολύτιμη προετοιμασία για τις Πανελλαδικές, αληθινές και συμβολικές. Για τη στιγμή δηλαδή που θα βγουν να αναμετρηθούν στον μεγάλο κόσμο των ενηλίκων. Μόνα τους πια.
Πιστεύω ότι τρία είναι τα μεγάλα κριτήρια που παίζουν αποφασιστικό ρόλο στις… Πανελλαδικές.
1. Η εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους… σε σχέση με τη μάθηση και την αριστεία (και ας λένε οι άσχετοι ό,τι θέλουν).
2. Ο τρόπος που έχουν μάθει να διαβάζουν.
3. Ο βαθμός και η ποιότητα του άγχους που τους δημιουργεί η όλη διαδικασία των εξετάσεων.
Και στα τρία αυτά μπορούμε να συμβάλουμε και είναι στο χέρι μας να συμβάλουμε θετικά. Ή μπορούμε να το πούμε και αλλιώς: Τα παιδιά γεννιούνται με τον χαρακτήρα τους, η ανάπτυξη προχωρεί αμείλικτη. Το μόνο που στην πραγματικότητα μπορούμε να ελέγξουμε είναι η δική μας συμπεριφορά. Είναι ό,τι περνάει από το χέρι μας, που λέγαμε.
Δυο λόγια και για τα τρία για αρχή και στη συνέχεια θα επανερχόμαστε πιο λεπτομερώς.
1. Η περιβόητος εικόνα που έχει ένα παιδί, ένας άνθρωπος δηλαδή, είναι το πιο σημαντικό ίσως χαρακτηριστικό του, που συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην επιτυχία ή αποτυχία του σε πολλά που κάνει. Η εικόνα αυτή αρχίζει να δημιουργείται από την πρώτη μέρα της ζωής ενός βρέφους, από τον τρόπο που καθρεφτίζεται στα μάτια των γονιών του. Είσαι το πιο καταπληκτικό μωρό του κόσμου λένε τα μάτια τους και τα λόγια τους… Και το μωρό που καταλαβαίνει τέτοια σημάδια, απορροφά όλη αυτήν την αγάπη και τον θαυμασμό και ανθίζει.
Αυτό είναι μια καλή αρχή για την εικόνα περί τον εαυτό του. Ακολουθεί μια σειρά από επιτεύγματα που πείθουν το μωρό και του δίνουν σιγουριά για τον εαυτό του.
Τρώει μόνο του, περπατάει μόνο του, ντύνεται μόνο του, διαλέγει τι θα βάλει μόνο του. Κρυώνει με τα περιβόητα κοντομάνικα που διάλεξε, και την επόμενη, τη μεθεπόμενη, ντύνεται πιο ζεστά. Μαλώνει με τον φίλο του και τα βρίσκουν, και πάει στην πρώτη δημοτικού και αρχίζει να διαβάζει… μόνο του. Μόνο του; Έτσι με όλα αυτά τα μεγάλα επιτεύγματα του δημιουργείται μια σταθερή καλή εικόνα για τον εαυτό του. Μια εικόνα ανθρώπου δυνατού, ικανού, με πολλές δεξιότητες, που καταφέρνει με όλα όσα καταπιάνεται. Φτάνει να έχει αφεθεί να τα… καταφέρει μόνο του όλα αυτά τα μικρά, αλλά γι’ αυτό μεγάλα επιτεύγματα!
2. Είπα διαβάζει μόνο του στην πρώτη δημοτικού. Εδώ τα χαλάμε και χάνω και το πιο φιλικό μου ακροατήριο. Χρόνια τώρα φωνάζω, παρακαλώ, φοβερίζω, ψιθυρίζω, τσιρίζω πως δεν κάνει καλό στα παιδιά να τα διαβάζουμε. Το λέω γιατί και εγώ θέλω να προκόψουν και να γίνουν καλοί μαθητές και μορφωμένοι άνθρωποι. Δεν το λέω γιατί δεν μου φαίνεται αρκετά σοβαρό το θέμα και θέλω να ξεκουράσω τους γονείς. Για να σας το πω συμβολικά. Θα πάνε καλύτερα στις… Πανελλαδικές αν έχουν μάθει να διαβάζουν μόνα τους!
Πείτε μου αν θέλετε να γράψω αναλυτικά ξανά και ξανά για αυτό το θέμα. Αλλά μοιάζει τόσο βαθιά ριζωμένη η ανάγκη να «τα διαβάζουμε», που δεν πιστεύω κανείς να ζητήσει περαιτέρω εξηγήσεις. Ενώ κάνει κακό σε όλους, και στους γονείς και στα παιδιά.
3 . Και ερχόμαστε στο τρίτο, ίσως και δυσκολότερο, που είναι το θέμα του άγχους σε τέτοιες πιεστικές καταστάσεις. Μερικά παιδιά είναι από μόνα τους πιο αγχώδη από άλλα. Ναι. Αυτά χρειάζονται ακόμα μεγαλύτερη βοήθεια. Αυτό για το οποίο μπορούμε να κάνουμε κάτι δραστικό είναι για το δικό μας άγχος που τους μεταδίδουμε γύρω από διάφορα θέματα και τελικά σαν αποκορύφωμα άγχος για τις Πανελλαδικές εξετάσεις. Σαν να μην έφτανε το δικό τους. Αν εμείς παρουσιάζουμε μια εικόνα ηρεμίας, γαλήνης και πεποίθησης για καλό αποτέλεσμα, θα τα ξαλαφρώσουμε.
