«Είναι μπεστ σέλερ», «στην μπλογκόσφαιρα συζητιέται συνέχεια»: είμαι πολύ επιφυλακτική απέναντι και στα μπεστ σέλερ και στις μπλογκόσφαιρες. Αλλά διάβασα το βιβλίο Μητέρα τίγρης (εκδόσεις Παπαδόπουλος), για το οποίο έχει γίνει τόσος λόγος. Μια Αμερικανίδα κινεζικής καταγωγής εξηγεί πώς, με απόλυτη πειθαρχία, κατάφερε να μεγαλώσει δύο «επιτυχημένες» κόρες. Όχι πάρτι, όχι διανυκτερεύσεις σε σπίτια φίλων, ατέλειωτες ασκήσεις στο πιάνο, κάψιμο παιχνιδιών και εξορία στο παγωμένο μπαλκόνι για τιμωρία. Η Άμι Τσούα υποστηρίζει πως η «στοχοπροσήλωση», ο «κινεζικός», όπως τον αποκαλεί, τρόπος να μεγαλώνεις παιδιά είναι αποτελεσματικότερος από τον «ανέμελο» δικό μας.
Δεν ήταν πάντα όμως τόσο «ανέμελος» ο δικός μας. Διαβάζοντας οποιοδήποτε κλασικό μυθιστόρημα π.χ. μπορεί να βρει κανείς ένα σωρό παιδάκια να υφίστανται όσα και οι κόρες της Τσούα. Στο σινεμά επίσης: Για θυμηθείτε τη Λευκή κορδέλα του Χάνεκε! Αλλά και πιο κοντά μας: Πόσα «ακατάλληλα» παιχνίδια και αναγνώσματα κατέληξαν στην πυρά, μέχρι να φτάσουμε να αγοράζουμε στα παιδιά μας π.χ. κόμικ ή να κατανοήσουμε ότι η παιδική χαρά και το διάλειμμα στο σχολείο είναι χρήσιμα όσο τα μαθήματα. Τι μας έπιασε και μετά από έναν αιώνα ψυχανάλυση συζητάμε μήπως «έχει δίκιο η Τσούα»;
Ίσως οι συζητήσεις οφείλονται στο ότι δεν είναι και τόσο «κινέζικα» όλα αυτά που λέει, αλλά μια πιο σκληροπυρηνική εκδοχή τού «προγραμματίζουμε το μέλλον του παιδιού»; Ή, ίσως, ανάποδα, οφείλονται στο ότι αυτός ο τρόπος σκέψης είναι πράγματι κινεζικός και η Κίνα αναδύεται, ως αγορά, την ώρα που εμείς βυθιζόμαστε. Έχοντας εγκαταλείψει τον δικό τους πολιτισμό, ακολουθώντας πρότυπα της Δύσης, αλλά χωρίς να πολυενδιαφέρονται για την ουσία του δυτικού πολιτισμού, οι Κινέζοι μάς εντυπωσιάζουν π.χ. με εκατοντάδες άψογα ζωγραφισμένα χρυσάνθεμα, αντίγραφα αυτών του Βαν Γκονγκ, και ξεχνάμε πως από αυτά λείπει… ο Βαν Γκονγκ. Τους ζηλεύουμε που μπαίνουν τόσο δυναμικά στη νέα εποχή και εξαιτίας των δικών μας φόβων ξεχνάμε πως οι παλιές μέθοδοί τους είναι εκείνες που με πολλή σκέψη απορρίψαμε.
Η επίπλαστη, ως ένα βαθμό, όμως, ελευθερία που βιώνουμε δεν ακυρώνει τον τόσο μεγάλο αγώνα στην πορεία από τον απολυταρχισμό έως εδώ. Ούτε η απόλαυση πρέπει να καταργηθεί ως μη εξαργυρώσιμη. Το παιχνίδι, η χαρά είναι και αυτό το καλοκαίρι τα βασικά απαραίτητα στο βαλιτσάκι των παιδιών μας. Πάμε-δεν πάμε διακοπές.