«Εχουμε Πανελλαδικές», «Σήμερα γράφουμε», «Έπεσαν δύσκολα»: κάθε χρόνο αυτές τις μέρες έξω από τα εξεταστικά κέντρα η Ελλάδα αναστενάζει. Μαμάδες, μπαμπάδες και –από δίπλα– κανάλια, υπουργεία, καθηγητές, «ειδήμονες» κάθε είδους. Σαν να κρίνονται τα πάντα μέσα σε λίγες μέρες: Tο μέλλον μας. Η ζωή των παιδιών μας. Οι ψήφοι που θα εξασφαλίσουμε αν πάρουμε θέση υπέρ όσων απειλούν την πραγματοποίηση των εξετάσεων, υπογράψουμε ιδιοχείρως την επιστράτευσή τους ή βάλουμε εύκολα θέματα. Οι συνθήκες εργασίας μας. Οι θεαματικότητες που μπορεί να φτάσουν παραπάνω από εκείνες του Σουλεϊμάν αν βάλουμε όσο περισσότερους γίνεται να τσακωθούν για το «θέμα που καίει τους γονείς».

Το εκπαιδευτικό μας σύστημα για το οποίο μιλάμε, χρόνια τώρα, μόνο τέτοιες μέρες και αποκλειστικά σχεδόν με θέμα τις εξετάσεις για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια. Στη μέση όλων αυτών κάτι παιδάκια που τα έχω δει να παχαίνουν τους δύο τελευταίους μήνες είκοσι κιλά ή να αδυνατίζουν άλλα τόσα, να γεμίζουν σπυριά από το άγχος τους, να έχουν μαύρους κύκλους από τα ξενύχτια και να καρδιοχτυπούν μπρος στο ενδεχόμενο της «καταστροφής». Ποια είναι η καταστροφή; Η αποτυχία σε ένα διαγώνισμα που έγραψες μεταξύ 17 και 18 χρόνων: αυτή είναι η απάντηση που δίνουμε στο ερώτημα αυτό εμείς οι μεγάλοι, και ώριμοι υποτίθεται.

Που μιλάμε στο πρώτο πληθυντικό για τη δική τους προσπάθεια. Που, πολλά χρόνια μετά την αποφοίτησή μας από το λύκειο, ξέρουμε αν «μας έπεσαν δύσκολα». Που τα προτρέπουμε «μάθε μόνο αυτά που σου χρειάζονται για τις εξετάσεις ή τα SOS». Που τον επόμενο μήνα θα κάτσουμε μπροστά στο περίφημο «μηχανογραφικό» για να αρχίσουμε να διαλέγουμε μαζί τους σχολές με κριτήριο «αυτό το πιάνεις», «αυτή είναι πολύ μακριά από το σπίτι», «αυτή είναι κοντά, αλλά τι επαγγελματική αποκατάσταση έχει;» Μόρφωση, κλίσεις, επιθυμίες, εφηβεία σαν να μη χωρούν αυτόν τον μήνα πουθενά. Πολύ περισσότερο δεν χωρά η αποτυχία. Σαν να τους λέμε πως μόνο με επιτυχίες προχωράς. Σαν να μην ξέρουμε πως πάντα θα υπάρχουν και αποτυχίες οι οποίες μπορούν να φανούν πολυτιμότατες. Αρκεί να μη σε πανικοβάλλουν, να μάθεις από αυτές, να «πατήσεις» πάνω τους και να πάρεις φόρα να προχωρήσεις μπροστά και να ωριμάσεις.