Το παιδί ξεκινάει το σχολείο, στον παιδικό σταθμό ή στο νήπιο. Ο γονιός, γνωρίζοντας το παιδί του καλύτερα από τον καθένα, αντιλαμβάνεται τα προειδοποιητικά σημάδια: «κάτι δεν πάει καλά…». Η συνάντηση με τη δασκάλα στο σχολείο το επιβεβαιώνει. Ακολουθεί ο δρόμος ο γνωστός σε όποιον γονιό έχει παιδί με μαθησιακές δυσκολίες: παιδίατρος, αναπτυξιολόγος, αξιολόγηση και παρέμβαση από λογοθεραπευτή, ειδικό παιδαγωγό…

Συχνά οι γονείς, μέσα σε όλο αυτόν τον κυκεώνα νέων πληροφοριών, ανησυχιών και υποχρεώσεων, και φοβούμενοι την αντίδραση του παιδιού στο γεγονός της διάγνωσης, αποφεύγουν να συζητήσουν μαζί του γι’ αυτήν. Πιστεύουν ότι έτσι το προστατεύουν, ότι δεν θα καταλάβει ότι «κάτι συμβαίνει». Όμως δεν αντιλαμβάνονται ότι με τον τρόπο αυτόν εντείνεται το άγχος και η αγωνία του, γιατί, ας μην το ξεχνάμε, το παιδί το νιώθει, το γνωρίζει είτε το διαισθάνεται, ότι έχει κάποια δυσκολία, ότι κάποια πράγματα το δυσκολεύουν πιο πολύ από ό,τι τους συμμαθητές του.

Ποια είναι όμως η πιο κατάλληλη στιγμή για να συζητήσει ο γονιός με το παιδί; Τρία είναι τα στοιχεία που θα μας καθοδηγήσουν στο να κάνουμε το πρώτο βήμα της συζήτησης:

1) Το να ρωτήσει το ίδιο το παιδί τι είναι μαθησιακή δυσκολία / γιατί πηγαίνει λογοθεραπεία κ.λπ. / γιατί πηγαίνει στον γιατρό ξανά και ξανά, δηλαδή το να αναρωτηθεί το παιδί γιατί μπαίνει σε μια διαδικασία, ακόμα και αν είναι μικρό και δεν έχει αντιληφθεί, για παράδειγμα, ότι δεν κάνουν όλα τα παιδιά λογοθεραπεία.

2) Όταν (στο δημοτικό) αρχίσει να ρωτάει γιατί διαβάζει πιο αργά από τα άλλα παιδιά στην τάξη, γιατί έχει δασκάλα για το διάβασμα ενώ τα άλλα παιδιά διαβάζουν με τη μαμά, γιατί το διάβασμα στο σπίτι παίρνει «τόοοση πολλή ώρα» ή αν αρχίσει να νιώθει ματαίωση (δεν μπορώ να διαβάσω, ποτέ δεν θα διαβάσω καλά», «δεν τα καταφέρνω σε τίποτα», «είμαι χαζός»).

3) Όταν συμβεί ένα γεγονός-σταθμός: η επίσκεψη στο ιατροπαιδαγωγικό κέντρο ή η διάγνωση.

Πριν μπείτε στη διαδικασία της συζήτησης με το παιδί για τις μαθησιακές δυσκολίες που αντιμετωπίζει, θα πρέπει οι ίδιοι να έχετε αποδεχτεί και κατανοήσει τη δυσκολία του παιδιού. Σε αυτό μπορεί να σας βοηθήσει και ένας ειδικός με τον οποίο ήδη συνεργάζεστε, για παράδειγμα ο ειδικός παιδαγωγός του παιδιού ή ο ψυχολόγος.

Μην προσπαθήσετε να μειώσετε το γεγονός αλλά ούτε και να το κάνετε να φανεί σαν ασθένεια που θα ακολουθεί το παιδί για το υπόλοιπο της ζωής του. Με ειλικρίνεια και σαφήνεια εξηγήστε του ποια είναι η φύση των μαθησιακών δυσκολιών, ότι δεν υπάρχει κάποια διαταραχή, απλώς ο εγκέφαλός του επεξεργάζεται με διαφορετικό τρόπο τις πληροφορίες που λαμβάνει. Στα μικρότερα παιδιά βοηθούν πολύ τα παραδείγματα που είναι βγαλμένα από καθημερινές καταστάσεις (π.χ. ένα τρένο που δυσκολεύεται να φτάσει στον προορισμό του αλλά τελικά τα καταφέρνει, ένα αυτοκίνητο που κολλάει στην κίνηση και πρέπει να βρει άλλον δρόμο για να φτάσει). Αν είναι πιο μεγάλο το παιδί, μπορείτε να δώσετε πιο πολλά επιστημονικά στοιχεία. Στο διαδίκτυο επίσης κυκλοφορούν ορισμένα εύστοχα βίντεο κινουμένων σχεδίων για τη δυσλεξία και τις μαθησιακές δυσκολίες. Καταστήστε απόλυτα σαφές το ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν δυνατά και αδύνατα σημεία και δώστε έμφαση στις ικανότητες, στα χαρίσματα και στην εξυπνάδα του παιδιού.

Συνδέστε τις μαθησιακές δυσκολίες με την ακαδημαϊκή επίδοση, βοηθήστε το παιδί να καταλάβει ότι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο φαίνεται να «μην τα πηγαίνει» καλά σε ορισμένα μαθήματα. Διαφοροποιήστε την όμως από την ικανότητα και τη δυνατότητα του παιδιού να αποκτήσει γνώσεις και να καταφέρει αυτά που το ίδιο επιθυμεί. Αυτή είναι και μία θαυμάσια ευκαιρία να συζητήσετε για τα μαθήματα στα οποία δυσκολεύεται και για τους τρόπους προσπέλασης των δυσκολιών σε αυτά.

Πολλές σύγχρονες διάσημες προσωπικότητες, όπως ο ηθοποιός Ορλάντο Μπλουμ ή ο σκηνοθέτης Στίβεν Σπίλμπεργκ, τους οποίους γνωρίζουν τα παιδιά, έχουν μιλήσει σε συνεντεύξεις τους για τα σχολικά τους χρόνια. Αξίζει να μιλήσουμε στα παιδιά για ανθρώπους πετυχημένους στον τομέα που έχει κλίση ο καθένας, παρά τις μαθησιακές δυσκολίες. Αυτό θα δείξει ξεκάθαρα στο παιδί ότι οι μαθησιακές δυσκολίες δεν αποτελούν εμπόδιο για την επιτυχία.

Κάντε το παιδί να νιώθει ότι μπορεί να μιλήσει σε όποιον θέλει για τις μαθησιακές δυσκολίες και βοηθήστε το να βρει τρόπους να εξηγήσει σε κάποιον τι ακριβώς τον δυσκολεύει. Έτσι θα μπορεί να κερδίσει την αποδοχή και την κατανόηση των γύρω του αλλά και θα νιώθει άνετα να ζητήσει βοήθεια ή κάποια εξήγηση.

Τέλος, ας μην ξεχνάμε και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Ας μην αφήνουμε απέξω τα αδέρφια, τους παππούδες ή όποια άλλα άτομα βρίσκονται στο περιβάλλον του παιδιού. Εξηγώντας και σε αυτούς τη φύση των μαθησιακών δυσκολιών και τι απορρέει από αυτές, δημιουργούμε ένα σύστημα υποστήριξης και κατανόησης, μέσα στο οποίο το παιδί μπορεί να εξελιχθεί και να προοδεύσει στον μέγιστο βαθμό.

Η Ελένη Ψαθά είναι Φιλόλογος-Ειδική Παιδαγωγός MEd ειδικευμένη στις μαθησιακές δυσκολίες και θα τη βρείτε στο Κέντρο Υποστήριξης Παιδιού «Επικοινωνούμε» στο Χαλάνδρι, όπου πραγματοποιείται πλήρης αξιολόγηση και παρέμβαση στις μαθησιακές δυσκολίες.