Η ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη, IUGR στη διεθνή ιατρική ορολογία, προκύπτει από τα αρχικά του IntraUterine Growth Restriction. Η ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη ευθύνεται αρκετές φορές για πρόωρο τοκετό, καθώς το έμβρυο για διάφορους λόγους σταματάει κάποια στιγμή να αναπτύσσεται μέσα στη μήτρα όπως θα έπρεπε. Ας δούμε ποια είναι τα πιο σημαντικά πράγματα που καλό είναι να γνωρίζουμε.
1 Τι σημαίνει IUGR;
Ένα έμβρυο χαρακτηρίζεται ως έμβρυο IUGR, όταν παρουσιάζει μικρότερο του φυσιολογικού ρυθμό ανάπτυξης και το βάρος του καταλήγει να βρίσκεται κάτω από το 10% του βάρους των βρεφών. Δηλαδή, σε ένα σύνολο 100 εμβρύων, σε μία συγκεκριμένη εβδομάδα κύησης, κάποια θα είναι πολύ μεγάλα και κάποια άλλα θα είναι μικρά. Ωστόσο όλα τα μωρά των οποίων το βάρος βρίσκεται κάτω από το 10% δεν είναι IUGR. Σε πολλές περιπτώσεις, κληρονομικοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξη του εμβρύου, για παράδειγμα όταν ο ένας ή και οι δύο γονείς έχουν μικρό σωματότυπο. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, ένα μωρό που στον υπέρηχο φαίνεται μικρό, μπορεί τελικά να έχει κανονικό μέγεθος κατά τη γέννησή του. Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως (περίπου το 5%-10% των κυήσεων), «κάτι» εμποδίζει τη σωστή ανάπτυξη του εμβρύου και ο θεράπων ιατρός θα πρέπει να ανακαλύψει τι.
2 Τι μπορεί να προκαλεί πρόβλημα στην ανάπτυξη του εμβρύου;
Ένα έμβρυο μπορεί να μη μεγαλώνει σωστά, εάν δεν προσλαμβάνει το οξυγόνο και τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται. Η πιο συχνή αιτία που δημιουργεί πρόβλημα στην ενδομήτρια ανάπτυξη του εμβρύου είναι η ανεπάρκεια πλακούντα (περίπου 75% των περιπτώσεων). Άλλοι λόγοι που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πρόβλημα είναι:
- Προβλήματα υγείας της μητέρας, όπως χρόνια υπέρταση ή προεκλαμψία, σοβαρά νοσήματα καρδιάς, νεφρών ή πνευμόνων, κάποιες μορφές αναιμίας, προϋπάρχων διαβήτης, κ.ά.
- Χρωμοσωμικές ανωμαλίες, όπως το σύνδρομο Down ή κάποιο γενετικό σύνδρομο.
- Δίδυμη ή πολύδυμη κύηση.
- Κάπνισμα, αλκοόλ ή χρήση ναρκωτικών ουσιών.
- Κάποια ενδομήτρια λοίμωξη (τοξόπλασμα, CMV).
- Πολύ χαμηλό βάρος ή σοβαρός υποσιτισμός της μητέρας.
3 Αν μία μητέρα γεννήσει IUGR μωρό, πόσες πιθανότητες έχει να γεννήσει το επόμενο μωρό της με το ίδιο πρόβλημα;
Η πιθανότητα να παρουσιάσει το ίδιο πρόβλημα σε επόμενη εγκυμοσύνη αυξάνεται κατά 50%. Γι’ αυτό και σε αυτές τις περιπτώσεις, η μητέρα πρέπει να παρακολουθείται συχνότερα. Με κατάλληλη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη η καθυστέρηση της ανάπτυξης θα είναι σε μικρότερο ή και σε ελάχιστο βαθμό.
4 Σε ποια εβδομάδα κύησης γίνεται η διάγνωση;
Η υπολειπόμενη ανάπτυξη του εμβρύου μπορεί να ξεκινήσει σε οποιαδήποτε στιγμή της κύησης. Η έγκαιρη διάγνωση όμως και η σωστή προγεννητική παρακολούθηση της εγκύου μπορεί να αποτρέψει τον πρόωρο τοκετό.
5 Πώς επηρεάζεται η υγεία του μωρού από την ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη;
Τα μωρά με ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν επιπλοκές κατά την εγκυμοσύνη, κατά τον τοκετό αλλά και μετά τη γέννησή τους, ανάλογα με την αιτία του προβλήματος, το πόσο σοβαρή είναι η υπολειπόμενη ανάπτυξη, σε ποια εβδομάδα ξεκίνησε και ποια ήταν η ηλικία κύησης κατά τη γέννηση. Έρευνες δείχνουν ότι τα μωρά με βάρος κάτω από το 5% – ειδικά κάτω από το 3% – έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν προβλήματα. Ο κίνδυνος αυξάνεται πολύ για τα μωρά που θα γεννηθούν πρόωρα.
Τα μωρά με υπολειπόμενη ανάπτυξη έχουν πολύ χαμηλό επίπεδο οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών και αυξημένες πιθανότητες ενδομήτριου θανάτου. Επίσης δεν μπορούν να αντέξουν τον φυσιολογικό τοκετό και γι’ αυτό η καισαρική τομή είναι η συνηθέστερη πρακτική.
Κατά τη γέννησή τους, έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν υπογλυκαιμία, ευαισθησία σε λοιμώξεις, υποθερμία, πολύ υψηλό αιματοκρίτη, ίκτερο και αναπνευστικά προβλήματα λόγω εισρόφησης μηκωνίου.
Το πώς θα αναπτυχθεί ένα μωρό με υπολειπόμενη ανάπτυξη μετά τη γέννησή του εξαρτάται κυρίως από την αιτία που την προκάλεσε. Η πλειοψηφία των μωρών θα προλάβουν τα συνομήλικά τους σε ανάπτυξη, αν και μερικά (περίπου το 5%) – ιδιαίτερα αυτά που γεννήθηκαν πρόωρα – θα παρουσιάσουν προβλήματα ανάπτυξης. Υπάρχουν ορισμένες έρευνες που μακροπρόθεσμα συνδέουν την υπολειπόμενη ανάπτυξη με κάποιου βαθμού νευροαναπτυξιακή διαταραχή, την παχυσαρκία, την εμφάνιση διαβήτη τύπου II, υψηλή αρτηριακή πίεσης και καρδιακές παθήσεις.
6 Τι θα συμβεί εάν ένα έμβρυο διαγνωσθεί με ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη;
Η έγκυος υποβάλλεται σε υπέρηχο κάθε 2 με 4 εβδομάδες προκειμένου να ελέγχεται το μέγεθος του εμβρύου και ο ρυθμός ανάπτυξής του και να υπολογίζεται η ποσότητα του αμνιακού υγρού. Επίσης, πρέπει να γίνονται NST (μέτρηση στον καρδιοτοκογράφο), βιοφυσικά προφίλ και υπέρηχος Doppler (για να ελέγχεται η ροή του αίματος από και προς το έμβρυο).
Όταν το έμβρυο είναι τελειόμηνο (37 εβδομάδες κύησης), θα γίνει πρόκληση τοκετού ή καισαρική τομή (εάν το μωρό δεν μπορεί να αντέξει το στρες του φυσιολογικού τοκετού ή εάν ο κολπικός τοκετός αντενδείκνυται για άλλους λόγους). Εάν το μωρό γεννηθεί πρόωρο (δηλαδή πριν από τις 36-37 εβδομάδες), η πορεία του και το είδος του τοκετού θα εξαρτηθούν τόσο από την υγεία της μητέρας (π.χ. περίπτωση σοβαρής προεκλαμψίας) όσο και από την υγεία του εμβρύου (π.χ. μείωση αμνιακού υγρού, μεγάλη επιβράδυνση της ανάπτυξής του). Γενικά μιλώντας, στόχος είναι να παραμείνει το έμβρυο όσο το δυνατόν περισσότερο μέσα στη μήτρα, χωρίς ωστόσο να τεθεί σε κίνδυνο η υγεία τόσο της μητέρας όσο και του ίδιου.
7 Υπάρχει κάτι που θα μπορούσα να κάνω για να βοηθήσω το μωρό μου να γεννηθεί υγιές;
- Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να χάσετε κάποιο από τα προγραμματισμένα προγεννητικά σας ραντεβού.
- Θα πρέπει άμεσα να διακόψετε το κάπνισμα και το αλκοόλ.
- Θα πρέπει να βελτιώσετε τη διατροφή σας και να αυξήσετε ενδεχομένως το βάρος σας.
- Ίσως σας χορηγηθούν ασπιρίνη ή αντιπηκτικές ενέσεις.
- Αν και δεν υπάρχουν έρευνες που το επιβεβαιώνουν, πολλοί θεράποντες ιατροί προτείνουν ανάπαυση της εγκύου.
- Τέλος, εάν αυτό είναι δυνατό, ο τοκετός θα πρέπει να γίνει σε νοσοκομείο με ΜΕΝΝ προκειμένου να αντιμετωπιστεί οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει.
To άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο 31ebdomades, ένα site που εστιάζει στην προωρότητα.
