Τις περισσότερες φορές καταλήγεις να τρέχεις με φούρια μέσα στους χαώδεις λαβύρινθους του τεράστιου πολυκαταστήματος για να ανακαλύψεις τον «θησαυρό». Βλέπεις ότι τα περισσότερα παιχνίδια τα έχετε –ή τέλος πάντων έχετε τις παραλλαγές τους– και πασχίζεις να δεις τι ακόμα χρειάζεστε ή τι θα μπορούσε να διεγείρει λιγάκι το μυαλουδάκι του πιτσιρικιού που έχει πήξει στα παιχνίδια Frozen και Cars.

Όμως εδώ δεν βλέπεις πολλά από αυτά τα αποκαλούμενα «εκπαιδευτικά παιχνίδια», δεν έχει ποικιλία από «έξυπνα» επιτραπέζια, υπάρχουν μόνο σπαστικά κουκλάκια και σκυλάκια με στριγκή φωνή από ένα πλαστικό που μυρίζει επικίνδυνα, από μια κατασκευή που μοιάζει ετοιμόρροπη, από μια αρρωστημένη ροζ απόχρωση. Ένα παιχνίδι που μοιάζει με τον εκπαιδευμένο σκύλο του Παβλόφ. Το βουτάς και φεύγεις. «Έλα, μωρέ, σκέφτεσαι», σε μια προσπάθεια να καλύψεις τις ενοχές σου, «θα την ξετρελάνει η νέα κουκλίτσα». Αν δε το παιδί έχει ήδη φτάσει τα 4 μπορεί και να του πάρεις και το πρώτο του tablet – εδώ θα βουτήξεις τις ενοχές σου στην κολυμπήθρα του εκπαιδευτικού υλικού (με το οποίο θα τροφοδοτείται το tablet). 

Η αλήθεια είναι ότι το παιχνίδι που επιλέγουμε για το παιδί μας ή αυτό που εκπαιδεύουμε τους παππούδες, συγγενείς, νονούς, φίλους να επιλέγουν για το παιδί μας είναι μια πράξη υπευθυνότητας. Μια πράξη που απαιτεί χρόνο για την έρευνα αγοράς, χρόνο για να σκεφτείς τις ανάγκες, τα «θέλω», τις κλίσεις του παιδιού σου τη συγκεκριμένη περίοδο, αλλά και χρόνο αφοσίωσης όταν θα έρθει η ώρα να συμμετάσχεις μαζί με το παιδί σου στο παιχνίδι. Ο Νίκος Δαμίγος, ιδιοκτήτης του πιο παλιού παιχνιδάδικου της Αθήνας «Δαμίγος» (ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1925), μας έδωσε μια καλή εικόνα της κατάστασης που επικρατεί αυτήν τη στιγμή στον χώρο.

«Ο όρος ‘‘κινέζικα’’ για τα παιχνίδια είναι παραπλανητικός. Σχεδόν όλα τα παιχνίδια, πλέον, όπως και η πλειονότητα των καταναλωτικών ειδών, κατασκευάζονται στην Κίνα. Η ειδοποιός διαφορά συνίσταται στο ότι οι σοβαρές ευρωπαϊκές κ.λπ. εταιρείες παιχνιδιών ελέγχουν σχολαστικά την ποιότητα των προϊόντων που κατασκευάζουν στην Κίνα (γενικότερα, σε ασιατικές χώρες με φτηνά εργατικά), έτσι ώστε, από άποψη ποιότητας και ασφαλείας, να μη διαφέρουν σε τίποτα από εκείνα που θα κατασκευάζονταν στις ίδιες τις χώρες τους. Αυτά που ονομάζουμε υποτιμητικά ‘‘κινέζικα’’ είναι παιχνίδια πολύ χαμηλής τιμής αλλά και ποιότητας και αμφίβολης ασφάλειας, που κατασκευάζονται στην Κίνα χωρίς επίβλεψη κάποιας ‘‘μητέρας’’ εταιρείας. Λόγω της κρίσης των τελευταίων 5-6 ετών, ο τζίρος συρρικνώνεται σταθερά κάθε χρόνο κι έτσι τόσο εμείς όσο και τα πολυκαταστήματα χάνουμε αγοραστικό κοινό. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν σταθερά best seller παιχνίδια – τα ξύλινα, τα πάνινα, οι κλασικές κούκλες, τα βρεφικά, οι κατασκευές, τα επιτραπέζια και τα συλλεκτικά. Στο δικό μας κατάστημα, oι ενήλικες, που αποτελούν κυρίως το κοινό μας, έρχονται για να βρουν παιχνίδια των κατηγοριών που σας ανέφερα. Δεν μας ζητάνε καν παιχνίδια που πουλάνε τα μαγαζιά μαζικής κατανάλωσης, είτε επειδή δεν τους αρέσουν, είτε γιατί ξέρουν ότι δεν θα μπορούσαμε να συναγωνιστούμε εκείνα τα μαγαζιά σε τιμές. Στην Ελλάδα δεν κατασκευάζονται πια παιχνίδια (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, κυρίως επιτραπέζιων παιχνιδιών) και τα περισσότερα είδη μας τα εισάγουμε. Σε ξύλινα, κατασκευάζονται συνεχώς νέα σχέδια, όλο και πιο βελτιωμένα σε εμφάνιση και ποιότητα. Τα είδη εδώ παραμένουν περίπου τα ίδια (συρόμενα παιχνίδια, δραστηριότητας, απλές κατασκευές, τρενάκια, κύβοι, κουκλόσπιτα). Εμείς πάντως στο μαγαζί μας έχουμε αδυναμία στα ξύλινα, στα συλλεκτικά (π.χ. ρεπλίκες παλιών κουρδιστών παιχνιδιών, μουσικά κουτιά), στα λούτρινα ζώα, στις σβούρες, τις σπαζοκεφαλιές και στα μοντέλα που δίνουν στο μαγαζί μια κάπως ρετρό εικόνα!»

To κατάστημα του κυρίου Δαμίγου ανήκει στον «Κύκλο Καταστημάτων Καλού Παιχνιδιού»που δημιουργήθηκε στις αρχές του 1992. Όπως περιγράφουν οι δημιουργοί του: «Είμαστε ένας Συνεταιρισμός Καταστημάτων σε όλη την Ελλάδα. Σκοπός μας είναι να παρουσιάσουμε και να προωθήσουμε στην ελληνική αγορά το καλό, ψυχαγωγικό, ασφαλές παιχνίδι προσαρμοσμένο στην ηλικία και στις ανάγκες του παιδιού».

Να σας πούμε τώρα τι είδαμε εμείς στην περιήγησή μας στις βιτρίνες αυτών των καταστημάτων αλλά και στα περιεκτικά e-shop τους. Κατ’ αρχάς μεγαλύτερη ποικιλία και φαντασία στα παιχνίδια ρόλων και μίμησης. Βρήκαμε από αναδιπλούμενη σχολική αίθουσα από πεπιεσμένο χαρτόνι και ύφασμα μέχρι ξύλινο βαλιτσάκι μαραγκού. Επιτραπέζια παιχνίδια για παιδιά από τριών χρονών και σε τέτοια πληθώρα επιλογών που οι γονείς που έχουν συνηθίσει στο φιδάκι και τη Μονόπολη της ηλικίας τους εκπλήσσονται. Εξίσου μεγάλη ποικιλία στα παιχνίδια που εξασκούν τη λεπτή κινητικότητα των παιδιών – ξύλινα σετ μαγειρικής όπου τα φρούτα και τα λαχανικά κόβονται με μαχαίρι στη μέση (για ολίγη διαδραστικότητα) και ύστερα ξανακολλούν, μέχρι ξύλινη φιγούρα με κοριτσάκι που έχει πέντε φορεσιές για ισάριθμα αθλήματα και το παιδί παίζει με τα στιλ και τα ρούχα. Παιχνίδια με κάρτες, τρισδιάστατα παζλ, παζλ με γκλίτερ στις άκρες, παζλ σε μεταλλικά βαλιτσάκια σε σχήμα πριγκίπισσας ασυνήθιστης και μποέμ, κουτί ομορφιάς, όχι με πλαστικά κραγιόν, αλλά με γυναικεία παπούτσια και μαντίλια, βαλιτσάκια γιατρού με ξύλινους μικρούς σβόλους/ παστίλιες για τον λαιμό, συναρμολογούμενη τούρτα, κουκλόσπιτο με hi-tech αρχιτεκτονική και εκπαιδευτική αξία αφού το παιδί μπορεί να φτιάξει το σπίτι σε διάφορα σχήματα και μορφές, σπαστά καρότσια για να βγάζει το πιτσιρίκι το δικό του μωρό βόλτες, ρετρό τσαγιέρες και κουτιά με μαγικά τρικ.

Οι διαφορές με το μαζικό, φτηνό παιχνίδι (γιατί υπάρχει και καλό μαζικό παιχνίδι) είναι σημαντικές. Το φτηνό παιχνίδι έχει μεγαλύτερο μπούγιο στο πλαστικό (όσον αφορά τις διαστάσεις) και έντονο χρωματικό/φυλετικό διαχωρισμό. Η απόχρωση του φούξια τυφλώνει το μάτι. Η τιμή είναι η μισή από αυτήν που θα πετύχετε στο μικρό κατάστημα. Στο κατάστημα με τα επιλεγμένα παιχνίδια υπάρχει μεγαλύτερο μπούγιο (όσον αφορά τις διαστάσεις) στην κατηγορία: καροτσάκια/κρεβατάκια κούκλας. Ειδικά οι απομιμήσεις των παλιών καροτσιών είναι μια πανδαισία. Υπάρχει γιορτή πολυχρωμίας. Υλικά υποαλλεργικά, ανακυκλώσιμα, οικολογικά ή φιλικά στο περιβάλλον – απαλά βαμβάκια, ξύλο χωρίς τοξικές ουσίες κ.λπ. Υψηλή αισθητική τόσο που τα παιχνίδια στέκονται άνετα και ως διακοσμητικές προτάσεις. Κούκλες ελάχιστα ευλύγιστες σε σχέση με την Barbie, αλλά με χειροποίητα ρούχα και παιδικό βλέμμα. Απουσία μπαταρίας/καλωδίου.

Το ηλεκτρονικό σερφάρισμα στις σελίδες των καταστημάτων θα σας βοηθήσει πολύ στην τελική σας απόφαση. Θα έχετε άφθονη ησυχία να χαζέψετε τα παιχνίδια, δεν θα σας σπρώχνει κανείς, ένα αφιονισμένο νήπιο δεν θα σας τραβάει από το χέρι να του τα αγοράσετε όλα τώρα, θα συγκρίνετε ποιότητες και τιμές, θα τσεκάρετε ξανά τα κουτιά σας με τα ήδη υπάρχοντα παιχνίδια, θα έχετε χρόνο να σκεφτείτε τι αρέσει πραγματικά στα παιδιά σας. Εμείς χαζέψαμε: neverland-melaniti.gr (παιχνιδάδικο από το 1977 με άφθονες κατηγορίες), ikea.gr (οικονομικά, χαριτωμένα παιχνίδια από σημύδα), plantoys.gr (ξύλινα, εκπαιδευτικά, οικολογικά), damigostoys.gr (ρετρό παιχνίδια και παιχνίδια που αντέχουν μια ζωή), kyklostoys.gr (τα παιχνιδάδικα του ομώνυμου συνεταιρισμού), earlylearningcenter.gr (τα εκπαιδευτικά, άκρως καλαίσθητα παιχνίδια της αλυσίδας Mothercare).