Εδώ σας θέλω, γονείς, συγγενείς, συμμαθητές και δάσκαλοι.
Εδώ να σας δω, με τα παιδιά που απέτυχαν στις εξετάσεις.
Αυτές τις τωρινές τις σπουδαίες, υποτίθεται, που υποτίθεται ότι κρίνουν την τύχη τους.
Να σας πω γιατί με απασχολεί το θέμα τόσο.
Πριν από λίγες ημέρες διαβαστερό, πανέξυπνο κοριτσάκι που πάει για ιατρική (αλλά θα γίνει κάτι εξαιρετικό, ό,τι και να διαλέξει τελικά), μου είπε κάτι που με αναστάτωσε. Τη ρώτησα τι θέλει να κάνει στη ζωή της και, ενώ τη φανταζόμουνα να σώζει ζωές, μου είπε απλά: «Θέλω να αφιερώσω τη ζωή μου στο να καταργηθούν αυτές οι εξετάσεις. Και να μη βασανιστούν άλλα παιδιά». Δεν ρώτησα περισσότερα, χαμένη σε αριθμητικούς υπολογισμούς για το πόσα ακόμα παιδιά θα βασανιστούν ώσπου η μικρή μου φίλη να γίνει υπουργός Παιδείας και να καταργήσει ή να αναμορφώσει και εξανθρωπίσει τις περίφημες Πανελλήνιες Εξετάσεις μας.
Και μερικά παιδιά θα τα πάνε εξαιρετικά ή σχετικά καλά, γιατί διάβασαν σωστά και αρκετά, γιατί ξέρουν να χειρίζονται εξετάσεις, γιατί ήταν τυχερά και έπεσαν θέματα που ήξεραν και γιατί ήταν η καλή η ώρα. Εδώ τα πράγματα είναι εύκολα. Τα φιλάμε, τα κερνάμε, τα καμαρώνουμε και τα στέλνουμε διακοπές.
Με τα άλλα τι γίνεται; Με τα παιδιά που απέτυχαν, που και αυτά διάβασαν, προσπάθησαν, δεν τις καταφέρνουν όμως ίσως καλά τις εξετάσεις, τους έτυχαν θέματα που δεν ήξεραν και ήταν η κακιά η ώρα. Ή ακόμα τι κάνουμε και με τα παιδιά που για διάφορους λόγους δεν διάβασαν αρκετά και απέτυχαν; Ή δεν προσαρμόστηκαν αρκετά στις ιδιόρρυθμες απαιτήσεις των εξετάσεων. Όπως π.χ. στην έκθεση.
Λοιπόν, πρώτον, κοιτάμε να διατηρήσουμε το μέτρο, όταν εκείνα κινδυνεύουν να το χάσουν… Δεν είναι το τέλος του κόσμου αν δεν τα πας καλά στις Πανελλήνιες Εξετάσεις. Πολλοί σπουδαίοι άνθρωποι δεν πέρασαν την πρώτη φορά. Δεν πέρασες, αλλά παραμένεις το έξυπνο, καλό, γλυκό παιδί που ήσουνα και πριν. Ήταν μία κακοτυχία, αυτά συμβαίνουν στη ζωή και δεν χάθηκε ο κόσμος. Προσπαθούμε ξανά, αφού καταλάβουμε τι έγινε. Αυτά συμβαίνουν στη ζωή. Σε καταλαβαίνω που είσαι απογοητευμένος και στενοχωρημένος, αλλά έχεις την ευκαιρία να ξαναδώσεις του χρόνου. Και να μια καλή ευκαιρία να εισαγάγουμε την έννοια της άσπρης και της μαύρης πίκρας. Αν δεν περάσεις στις εξετάσεις, είναι άσπρη πίκρα και κάτι που διορθώνεται. Μη χάνουμε και το μέτρο και παραλογιζόμαστε όλοι μαζί, παιδιά και γονείς. Εμείς με τη μεγαλύτερη πείρα ξέρουμε από μαύρες πίκρες. Λοιπόν ηρεμία και υποστήριξη των παιδιών που φυσικά τους φαίνεται βουνό αυτή η αποτυχία.
Και έχουμε και αυτά που δεν διάβασαν αρκετά. Και αυτά απογοητευμένα και θυμωμένα. Δεν θα διάλεγα αυτήν τη στιγμή να τα μαλώσω και να κάνω κήρυγμα. Και σ’ αυτά θα έλεγα τα ίδια λίγο έως πολύ, δηλαδή μπορείς να ξαναδώσεις του χρόνου. Που είναι η ρεαλιστική πραγματικότητα.
Να σας πω τι θεωρώ το πιο σημαντικό για τα παιδιά που απέτυχαν: Να μη διαλυθούν. Να διατηρήσουν δηλαδή την εικόνα και αίσθηση που έχουν για τον εαυτό τους ακέραια. Να παραμείνουν δηλαδή τα ικανά, έξυπνα, καλά παιδιά που είναι, παρόλο που δεν πέρασαν στις εξετάσεις. Όχι να θρυμματιστεί η αίσθηση που έχουν για τον εαυτό τους. Και να αισθανθούν άχρηστοι, ανίκανοι, αποτυχημένοι άνθρωποι. Να μπορούν να παραμείνουν ακέραιοι, με μία αποτυχία στο ιστορικό τους. Η οποία μπορεί να ξεπεραστεί με μια καινούργια προσπάθεια.
Σκεφτείτε και το άλλο: μια αποτυχία ωριμάζει τους ανθρώπους. Τους κάνει πιο ανθεκτικούς, πιο καλοσυνάτους, με μεγαλύτερη ενσυναίσθηση για τον διπλανό τους και καλής ποιότητας επιείκεια για τον εαυτό τους. Ενώ η επιτυχία, γλυκιά και επιθυμητή φυσικά, αλλά κρύβει και πιθανούς κινδύνους υπεροψίας. Πάντως κανείς δεν ωρίμασε με τον θρίαμβο. Η αποτυχία είναι που κρύβει τα μεγάλα μαθήματα: αντοχή, υπομονή, επιμονή, σκληρή δουλειά, προσπάθεια, ενσυναίσθηση.
Σκέφτομαι τα μικρά παιδάκια σας που πρέπει να τους επιτρέπετε να χάνουν στα χαρτιά, στη Μονόπολη, αντί να τα προστατεύετε με καλοπροαίρετες ζαβολιές. Σκέφτομαι πόσο σημαντικό είναι να τα εκπαιδεύσουμε από μικρά και στην αποτυχία. Σε αυτές τις μικρές αποτυχίες της καθημερινής ζωής. Να τις αντέχουν χωρίς την απελπισία ότι χάλασε ο κόσμος. Και να μαζεύουν τα σπασμένα τους και να προσπαθούν ξανά! Εν ανάγκη και ξανά.
Ο αντιρρησίας μού φωνάζει: «Σιγά σιγά θα μας πεις και να χαρούμε αν αποτύχουν στις εξετάσεις τα παιδιά μας».
«Μην υπερβάλλετε παρακαλώ»…
